Beslenmemizi kadın mı yoksa evimizin babası-tedarikçisi erkek mi daha çok etkiler? Biçilmiş rolleri gereği, çoğu zaman, kız çocuğu istese de istemese de, bir şeyler yapabilecek hale geldikten sonra, oyunlarında yaptığı gibi, annesinden ve/veya çevresindeki kadınlardan gördüğü şekilde yemek hazırlar, pişirir ve sunar. Kiminin iyi örnekleri, iyi imkânları, iyi deneyimleri ve zamanı vardır. Kimi ise, bu deneyimleri şu veya bu şekilde başarısızlıkla sürdürür. Eğer, hayat ona anne– babasının yanından sonra, yeni bir ev ve eşle yaşamayı sunmuşsa, genç kadın başka bir kadının yetiştirdiği eşi ile birlikte, çoğu zaman eşini memnun etmek için, yeni deneyimlere yelken açar.
Kadın beslenme konusunda, elinin becerisi ve yetenekleri, imkânları ile ailesine sunduklarının dışında, kadın cinsiyetinde şekillenmiş olan emzirmeyi, anne olduktan sonra başarır ve uygular. Kadın, bebeğini daha karnındayken de beslemiştir. Hatta kadının iyi veya kötü beslenmesi, rahimdeki ilk günden itibaren bebeğin sağlığı üzerinde etkili olmaya başlamıştır. Bebeği doğduktan sonra, pek çok kadın, uzunca bir süre mucizevi bir besin üretmeye başlar. Bu süt, o kadar mucizevidir ki sadece bebeği tam beslemekle kalmaz, bebeklerimizi pek çok bulaşıcı ya da kronik hastalıktan korur. Hem günler içinde, saatler içerisinde hem de daha bebek emerken, bebeğin ihtiyaçlarına göre değişkenlik gösterebilir. Kadının beslenmesinden de etkilenir. Ancak kalitesi hiçbir zaman standardın altına düşmez. Ne olursa olsun içeriği, bebeğin lehinedir. Üstelik bebeğin zekâsı, bu sütü içtikçe daha da artar. Bu arada, anne de iyi beslenmişse, bazı hastalıklardan korunur. Bu nedenlerle, sadece kadının üretebildiği bu mucizevi süt, kadının yeni evini pek çok masraftan kurtardığı gibi üstelik de bedavadır. Kimi kadın bu mucizevi besini bebeğine az sürelerde, kimisi bebeği konuşup anlaşmayı becerinceye kadar verebilir. Bazen yokluktan bazen de bağımlılıktan kimi anneler, kendi bedenlerinden eksilttiğini bilmelerine rağmen daha da uzun sürelere bu besini evlatlarına sağlarlar. Bu süt çok ise, başkalarının çocuklarına sütannelik bile yapabilirler. Bu öncelikle akrabalık bağları içinde kalan bir durum olmakla birlikte bazen annesiz kalmış çocuklar için, bir anne bu kuralı da yıkabilir. Büyüyen bebeğe bu süt yetmeyince, anne diğer yiyeceklerle de onu tamamlamaya başlar.
Yeni anne, hata yapmaktan korkar. Başka kadınlara danışır. Eğer eşi çok bu konuda çok belirleyici değilse! en yakınındaki kadınlar öncelikle onu şekillendirir. Anneler, daha en başından itibaren doğru danışmanlık alırlarsa, ki bu mümkün olmayabilir, bebeklerinin gelecekteki sağlığının temellerini her türlü sarsıntıyı atlatacak şekilde, ellerinden geleni! yapacaklardır. Elbette ki sağlığımız genetik özelliklerimizden ve kadınların tek başlarına kontrol altına alamayacakları çevreden etkilenir.
Bebeğin, önce çocuk, daha sonra genç olduğu dönemlerdeki beslenmesi, annesi dışındaki yakın çevresindeki pek çok kadın tarafından da etkilenir. Annenin annesi, babanın annesi, anne babasının kız kardeşleri, annenin arkadaşları, komşu hanımlar… Bu örnekler daha da artırılabilir. Bu kadınlar, sadece bebeği değil evlerin içindeki beslenmeleri de şekillendirirler. Sabah kahvaltıları, sabah kahveleri, altın günü, ikindi çayları, sohbet toplantıları, akşam yemekleri, akşam misafirlikleri… Buradaki kendilerine göre başarılıların! önde olduğu, çoğu zaman toplum olmanın gereği olarak görülen birlikte olma isteğinden kaynaklanmış, isimleri farklı da olsa evde veya dışarıda yiyecek içecek ikramlarının sunulduğu, bazen yarışmaya da dönüşen toplantılar…
İyi eş olma kavramı ile çevrelenen kadın, eşine, ailesine ve kendine ikramda bulunduğu en önemli öğün olarak, çoğu zaman akşam yemeğini ve sonrasını görür. Kahvaltıyı ve öğlen yemeğini annesinin de yaptığı gibi birleştirir. İşte bu durumda maalesef iki öğün modeline göre beslenen bu hanelerde, her yaşta ve cinsiyette obez veya zayıf aile bireyleri ile karşı karşıya kalınabilir.
Ancak, modern beslenme bilimi doğrultusunda, medyadan her nasılsa! etkilenmeden sağlıklı beslenme bilgisini yenilemiş kadınların evlerinde; kahvaltısını yapan, öğle yemeğini yiyen, akşam yemeğini vaktinde ve kararında yenilmesini planlayan ve uygulayabilen ve hareketli yaşamayı prensip haline getiren kadın, eşi ve ailesi için en iyisini yapmaktadır.
Kadının, sağlımızın önemli bir belirleyicisi olan beslenme üzerindeki rolünün bu kadar belirleyici olması nedeniyle, özellikle her eğitim ve değerlendirme fırsatında bu konunun ciddi bir şekilde ele alınıp geliştirilmesi gerektiğine inandığımız için, yeni kurulan üniversitemizde bu konuya özel önem veriyoruz. Kadınlarımıza gerekli desteğin sunulabilmesi için alt yapı çalışmaları hızla yürütülmektedir. Özellikle kadınlarımızın sağlık ve beslenme konusunda, her türlü doğru ve bilimsel bilgiye ulaşabileceği, değerlendirmelerin yapılacağı bir hizmet merkezi olacağına dair güçlü umutlar taşıyoruz. Saygılarımla.
Prof. Dr. Fatma Çelik
Biruni Üniversitesi
Sağlık Bilimleri Fakültesi
Beslenme ve Diyetetik Bölümü Başkanı
