Kolostrum Sütü Nedir? Özellikleri ve Yararları Nelerdir?

Hindistan’da fiziksel ve psikolojik rahatsızlıkların tedavisinde kullanılan kolostrumun, sütten farklı bir madde olduğu, yeni doğanların hızlı gelişimini ve sağlıklı olmalarına yardımcı olduğu doktor Hufeland tarafından 1799 yılında kanıtlanmıştır.

19. yüzyılın sonlarında kolostrum ile ilgili yapılan birçok araştırma sonucunda, 2. Dünya Savaşından sonra doğal antibiyotik özelliğinden dolayı, antibiyotik ve kimyasal ilaçların yerine kullanılmıştır. Ayrıca, kolostrumun 1950’li yıllarda romatizmal eklem iltihaplanmasının tedavisinde etkili olduğu gözlemlenmiştir.

• Dünya genelinde kolostrumun bileşimi, hastalıklarla savaşma yeteneği ve iyileştirici etkisi hakkında yapılan araştırmalara göre; rota virüsün sebep olduğu diyareli çocukların inek kolostrumu ile iyileştiği belirlenmiştir.

Kolostrumun iyileştirici gücünün, enfeksiyonlu diyare ve özellikle immun sistemi zayıflayan kişilerde etkili olduğu bilinmektedir. Kolostrum ile ilgili daha sonra yapılan araştırmalar; mide bağırsak sağlığı, bağışıklık güçlendirme ve sporcu performansı güçlendirme üzerine yapılmıştır.

Hafif kırmızımsı sarı renkte, koyu kıvamlı, tuzlu acımsı tatta, keskin kokulu, bileşimi normal süte oranla farklı olan ve zengin bir besin kaynağı olan kolostrum, bebek sağlığı açısından oldukça yararlı bir süttür. Bu süt, doğumdan hemen sonra başlar ve ilk 5 gün annenin meme bezlerinden salgılanır. Anne sütünün bileşimi, doğumu izleyen günlerde hızla değişebilir.

Doğumdan sonra üretilen ilk süt olan kolostrumun, bağışıklık düzenleyici ve antimikrobiyal gibi büyüme faktörleri vardır. Yüksek immunoglobulin içeriği ve çeşitli faktörler bağışıklık sisteminin geliştirilmesinde ve düzenlenmesinde görevlidir. Doğumdan sonra bebeğin, bakteriyel ve viral enfeksiyonlara karşı korunmasını sağlar. Bebeklerin enfeksiyonlara karşı korunmaları, kolostrumdaki immunoglobulinlerin fazla miktarda bulunmaları ile olmaktadır.

Kolostrum yaklaşık 5 günde normal süte dönüşebilmektedir. Bu dönüşüm sırasında kalsiyum, klor, fosfor ve protein miktarları azalırken, su ve laktoz miktarı artar. Kanın yapısını andıran kolostrumun yapısı fizyoloji bakımdan önemli olup, yeni doğanın beslenmesine uygundur. Kolostrum, yüksek besleyici değeri ile birlikte bağışıklık maddelerinin intikalinde de etkili olmaktadır. Kolostrumun laksatif etkiye sahip olması, bileşimindeki magnezyum tuzlarından ileri gelmektedir. Bu etki, bebeğin bağırsağındaki mekonyumun atılmasına neden olur.

Kolostrum ile normal süt karşılaştırıldığında; kolostrumun dallı zincirli aminoasitler (valin, löysin, izolöysin) ve esansiyel aminoasitler açısından zengin olduğu görülmüştür. Kolostrum ve olgun sütteki dallı zincirli amino asit derişimleri karşılaştırıldığında, kolostrumdaki valin miktarında yaklaşık 4 kat, löysin ve izolöysinde 3 kat yüksek olduğu saptanmıştır.

Kolostrumun olgun sütten ayrılan özelliği; daha az yağ ve karbonhidrat, daha fazla sodyum (Na), klorür (Cl), potasyum (K) ve protein içermesidir. Kolostrum, yüksek konsantrasyonlarda immünoglobulinler (IgG, IgM, IgA), sitokinler (interlökin 1beta), laktoferrin ve akyuvardan zengindir. Fazla miktarda; immun proteinleri, süt proteinleri, kalsiyum (Ca), fosfor (P), magnezyum (Mg) ve sodyum (Na) içerir. Az miktarda; potasyum (K), laktoz ve pantotenik asit içerir.

Kolostrumun yağ oranı, normal süte göre; yağda çözünen A, D, E, K vitaminlerinden 5  kat daha fazladır. Suda eriyen B ve C vitaminleri de kolostrumda fazla miktarda bulunmaktadır.

• Toz veya kapsül olarak alınan kolostrum, kanser hastalarında semptomlar veya kanserlere karşı etkili olarak immunomodülatörler gibi davranır.