Laktoz İntoleransında Beslenme

Laktoz, süt ve süt ürünlerinin içerisinde bulunan bir disakkarittir. Laktozun sindirimi ince bağırsakta oluşan laktaz enzimi ile gerçekleşir. Laktaz enziminin laktozu parçalamasıyla iki çeşit monomer meydana gelir. Bu monomerler laktozu oluşturan glikoz ve galaktozdur.

Laktaz enziminin yetersiz olması veya hiç olmaması sonucu laktoz intoleransı meydana gelir. Laktoz intoleransı, en genel tanımı ile, kişilerin süt ve süt ürünleri tükettikleri zaman ortaya çıkan bazı sindirim problemlerinin oluşmasıdır. Laktaz eksikliği ve laktoz malabsorbsiyonu (kötü emilimi)  laktoz intoleransına yol açmaktadır. Laktoz malabsorbsiyonunda sindirilmemiş olan laktoz kolona geçer, kolonda yer alan bakteriler sindirilmemiş olan laktozu parçalar, sıvı ve gaz oluşturur. Laktoz intoleransı olan kişilerin birçoğu, laktoz içeren ürünleri sindirim problemleri gözlemlenmeden tüketebilmektedir. Kişinin laktoz tüketebilme miktarı tolere edebileceği laktoz miktarına göre farklılık gösterir.

Laktoz intoleransının belirtileri; abdominal (karın) şişlik, abdominal ağrı, diyare (ishal) ve gaz sıralanabilir. Bu semptomlar süt ve süt ürünlerini tükettikten sonra 30 dakika ile 2 saat arasında ortaya çıkmaktadır. Semptomlar kişinin tükettiği laktozu tolere edebilmesine bağlı olarak hafif veya şiddetli olarak meydana gelebilir. Laktoz intoleransı’nda birtakım diyet değişiklikleri yapılarak meydana gelebilecek sindirim semptomlarının önüne geçebilir. Bazı kişilerde tüketmeleri gereken laktoz miktarına sınır getirerek sindirim problemlerinin oluşumunun önüne geçilebilir ancak çoğu zaman kişiler tamamen laktozu hayatından çıkartmak zorunda kalabilirler.

Laktoz intoleransında bireylerin özellikle kalsiyum tüketimine önem vermesi gerekmektedir. Çünkü normalde diyetle alınan kalsiyumun önemli bir kısmı süt ve süt ürünlerinden gelmektedir. Laktoz intoleransı durumunda beslenmeden süt ve süt ürünleri çıkarıldığı için, bu bireyler kalsiyumdan zengin olan başka besinlerin tüketimini arttırmalıdır veya kalsiyum takviyelerine başvurmalıdır. Eğer kişi kalsiyum tüketimine dikkat etmez ise osteoporoz riskinin artacağı unutulmamalıdır.

Düşük yağlı katı bir peynirin 1.5 porsiyonunda 1 gram’dan daha az laktoz bulunmaktayken 1 bardak düşük yağlı süt yaklaşık 11-13 gram laktoz içermektedir. Ancak keçi peyniri, mozerella peyniri, kaşar peynir, beyaz peynir, lor peyniri 0 g laktoz içerir. Yoğurdun ise 100 gramında 3 gram laktoz bulunur. Yoğurdun neden sütten daha az laktoz içerdiğini şu şekilde açıklayabiliriz: Yoğurt fermentasyon aşamasındayken laktik asit bakterileri çoğalmaktadır. Laktik asit bakterileri laktozun %25 – %50 sini kullanmaktadır, böylece laktozu azaltmaktadırlar.

Laktoz intoleransı durumunda laktozun sindirimini sağlayan laktaz tabletleri veya damlaları kullanılabilir. Ancak bu ürünleri kullanmadan önce mutlaka sağlık kuruluşuna danışmak gerekir.

Son olarak, içerisinde az miktarda laktoz bulunan ürünlere bakılacak olunursa ekmek ve diğer unlu mamüller, gofret, krep, kahvaltılık gevrekler, patates, sosis, pastırma, protein barları örnek olarak verebilir. Bir gıda etiketinin üzerinde süt, whey, yağsız kuru süt gibi yazılarının görülmesi, o üründe laktozun bulunduğu anlamına gelmektedir.