E Vitamini Nedir? Etkileri Nelerdir? Eksikliği Nasıl Giderilir?

1938 yılında Evans tarafından keşfedilen E vitamini, güçlü bir antioksidan olarak bilinmektedir. Bileşenleri; dört adet tokoferol ve dört adet tokotrienol iken, en aktif bileşeni de α-tokoferoldür. Yağda çözünmesi sebebiyle, hücre zarında ve lipoproteinlerde yer alan bir vitamindir. Hücre zarını ve DNA’yı hasarlardan koruyucu özelliğe sahiptir.

E Vitamininin Antioksidan Etkisi

Antioksidanlar, ortamdan zararlı oksijeni uzaklaştırarak oksidasyonun başlamasını veya ilerleyişini durdurması sebebiyle oldukça önemli bileşiklerdir. E vitamini, fazlalığının çeşitli hastalıklara yol açtığı bilinen serbest radikalleri azaltması nedeniyle güçlü bir antioksidan olarak kabul edilir.

• Birçok çalışmada; hücre kültürü ortamında veya hayvan deneylerinde, E vitamininin ve diğer antioksidanların toksisiteye karşı antioksidan etkisi kanıtlanmıştır.

E Vitamini İçeren Besinler

Doğal olarak bitkisel kaynaklı bir vitamindir. Çeşitli bitkisel yağlarda, yeşil yapraklı sebzelerde, avokadoda, yer fıstığı, badem, fındık gibi kuruyemişlerde, pamuk yağı ve keten tohumunda zengin olarak bulunur. İçerdiği α-tokoferol bileşeni bakımından zengin olanlar badem ve ay çekirdeğidir. Zeytinyağında daha az miktarlarda bulunur.

E Vitamininin Faydaları

• Epidemiyolojik çalışmalar; E vitamininin güçlü antioksidan etkisinin yanı sıra, alımının arttırılması halinde, bireylerdeki kardiyovasküler hastalıklar gibi, bazı kronik hastalıkların görülme oranının azalabileceğini bildirmektedir.
• Tip 2 diyabetli hastalara yönelik yapılan bir çalışma sonucunda; 1 ay boyunca belirli miktarda takviye olarak verilen E vitamininin, bireylerdeki lipid fraksiyonlarıyla birlikte, açlık kan glukozunu ve fruktozamin seviyelerini azalttığı görülmüştür. Özetle, E vitamininin tip 2 diyabet riskini azaltmada ve hastalığın tedavisinde yararlı etkide bulunduğuna ulaşılmıştır.

E Vitamininin Kanser Üzerine Etkileri

E vitamininin aynı zamanda kanser önleyici etkide bulunduğuna dair pek çok bulgu elde edilmiştir.

• Meme kanseri riski bulunan kadınlarda, E vitamini alımları ile ilgili yapılan bir çalışma sonunda; meme kanserine yakalanan kadınların, diğerlerine kıyasla ortalama E vitamini alım düzeylerinin düşük olduğu görülmüştür. Prostat kanserini de önleyici etkide bulunduğu bulgular arasındadır.

Kardiyovasküler hastalık durumlarına karşı birincil ve ikincil koruma adına tedavi olarak kullanılması önerilen bir vitamindir. İçeriğindeki α-tokoferol, antiinflamatuvar etkide bulunarak plazma kolesterol seviyelerinin düşmesinde rol oynayabilir.

• Araştırmalardaki bulgular; E vitamininin, plazma LDL kolesterolün oksidasyonunu inhibe ederek, kardiyovasküler hastalıklara yarar sağlayabileceğini göstermektedir.

E vitamininin kanıtlanan bir diğer yararı da; hücre zarlarında yer edinerek, hücre bileşenlerinin oksidatif hasarlardan korunmasını sağladığıdır.

E Vitamini Eksikliği

E vitamini eksikliği; çocuklarda büyümenin hızlı olması ve depolarının sınırlı olması sebebiyle, yetişkinlere kıyasla daha fazla görülmektedir. Şiddetli E vitamini eksikliğinin meydana gelişi, α-tokoferol transfer proteininde oluşan genetik bozukluklar kaynaklı olmaktadır. Bu durum ise, ataksiye yol açabilmektedir.