Anneyim, emzirmeye hâkimim!
- Yeni doğum yaptım bebeğimi nasıl besleyeceğim?
- Acaba bebeğim doydu mu?
- Eyvah, peki sütüm ya yetmezse?
sorularını bir kenara bırakıp, sizi bu yazıya davet ediyorum değerli okuyucum. Yeni anne oldunuz, geleceğin annesisiniz veya bu konu hakkında bilgi sahibi olmak istiyorsunuz. Akıllara gelen en önemli sorulardandır ‘’ya sütüm gelmezse?’’
- Peki, ne yapmalıyız?
Öncelikle anneliğin kutsal bir armağan olduğunu ve bu armağanın size verildiğini unutmamamız gerekiyor. Bu dönemde, her ne kadar çevreden size müdahale etmek isteyen olsa da; annelik duruşunuzla birlikte işin uzmanına, “diyetisyeninize” danışmanız önemli bir meseledir. Bu dönemde en önemli kural; anne-bebek birlikteliğidir. Öyleyse nelere dikkat edelim?
Madde 1) Bebeğinizle olabildiğince çok vakit geçirin. Dokunun, teninizde sıcaklığını hissedin, koklayın, göz teması kurun ki beyne uyarı gitsin, “prolaktin” hormonu devreye girebilsin ve süt bezleriniz uyarılıp salgı başlasın.
Madde 2) İlk 6 ay bebeğinizi sadece anne sütü ile beslemeniz gerektiğini unutmayın. Anne sütü, bebeğiniz için gerekli olan su dahil, tüm gereksinmesini (D, K vitaminleri hariç) karşılayacak şekilde “bebeğe özel üretilir”. Bu sebeple, hiç bir besin anne sütünün yerini tutamaz. Vereceğiniz herhangi bir besin, biberon, emzik vs. anne sütünün azalmasına direkt veya dolaylı olarak sebep olacaktır.
Madde 3) Bebek ne kadar çok emerse, meme bezleri o kadar çok uyarılır. Tek bir memede 20 dk’yı bulacak şekilde emzirmeye özen gösterin. Bu sayede, hem meme tam boşalma sağlar, hem de bebek; sütten en son gelen yağlardan faydalanıp gereksinmesiyle birlikte tokluğu da sağlanmış olur. Ayrıca, geceleri prolaktin hormonu daha fazla salgılanır. Gece emzirmelerine de olabildiğince özen gösterin. Böylelikle sütünüz hem artacak, hem de bebeğiniz daha rahat uyuyacaktır. Ayrıca unutmayın; emzirmek için bebeğinizin ağlamasını beklemek geç bir işarettir.
Madde 4) Doğru emzirme pozisyonunu sağlamaya çalışın. Meme başını değil, kahverengi kısmın tamamını (areola) kavradığından emin olun. Bu sayede daha iyi bir emzirme gerçekleşmiş olacak ve meme başı çatlağı ile iltihaptan (mastit) korunulmuş olacaktır. Mastit oluşmuş memeden süt tam boşalma sağlayamaz. Hem anne, hem bebek için zorlu bir süreç olur. Bir sonraki emzirmeniz, en son tek memeden emdiyse diğer memeden; iki memeden emdiyse, en son emdiği memeden olacak şekilde olmasına özen gösterin.
Madde 5) Anne beslenmesi bu süreçte çok önemlidir. Gerek annenin kendi sağlığını ve depolarını koruması, gerekse çocuğun gelişimi için “yeterli ve dengeli beslenmek” şarttır. Öğünlerinizi asla atlamayın. Süt, kefir, peynir, et, balık, yumurta, mevsiminde sebze-meyve ve tam tahıllı besinlerden faydalanmaya çalışın. Gaz yapıcı gıdalar, bebeğinize de gaz yapabilir. Gereksinmenin karşılanamadığı durumlarda ise; takviyeleri ve replasmanları “diyetisyeniniz” ile birlikte muhakkak takip etmeniz gerekir. (vitamin, mineral, DHA, EPA, omega 3…)
Madde 6) Bu dönemde zayıflama diyetlerinden, yanlış ve kulaktan duyma bilgilerden muhakkak kaçının! Emzirme dönemi, fizyolojik bir olaydır. Süt üretimi ve emzirme sırasında harcadığınız enerji ile doğal bir kilo verme süreciniz zaten olacaktır. Aksi halde, yapılan zayıflama ve yanlış diyetler sonucu süt üretiminiz azalır ve bebek büyüyüp gelişemez. Hem kendinize, hem de bebeğinize ciddi zararlar verebilirsiniz!
Madde 7) Su tüketimine özen gösterin. Süt üretimi ile birlikte annenin sıvı ihtiyacı artar. Şekerli içecekler bu gereksinmeyi karşılamayacağı gibi, sıvı ihtiyacını daha çok arttırmaya sebep olur. Şerbet ve hazır meyve suları gibi ek şeker içeren gıdalardan uzak durun, sigara ve alkol kullanmayın!
Madde 8) Pişirme ve saklama koşullarına mutlaka dikkat edin. Birçok kişi bu maddeyi unutsa da, en önemli maddelerden biridir. Tükettiğiniz gıda, sağlıklı ve besleyici olabilir. Ancak, yanlış pişirme ve saklama koşullarıyla farkında olmadan zararlı hale getirebilirsiniz. Bebeğin sağlıklı olması için annenin sağlıklı olması ilk hedefimizdir, unutmayın.
Madde 9) Stres, kaygı, korku, utanma gibi duygular süt salgısının azalmasına sebep olur. Olabildiğince bebeğinizle birlikte olun, ten teması ve duygusal temas kurarak anın tadını çıkarın. Birlikte müzik dinleyip, birbirinizi koklayın. Böylelikle hem rahatlamış olur, hem de süt salgısını arttırabilirsiniz.
Madde 10) En önemlisi ise; çevrenizdeki kişilerden değil, diyetisyeninizden yardım alın. Onlar sizin için en iyisini biliyor olacaktır. Belli periyotlarla da kan tahlillerinizi kontrol ettirmeyi unutmayın.
- Bebeğinizin günde 5 defa altını ıslatması,
- Doğum kilosunu 15. günde yakalaması,
- Ayda 500 gramdan fazla kilo alması,
yeterli beslendiğine kanıttır. ‘Bebeğiniz için herhangi bir hastalık teşhisi konuldu ise; muhakkak diyetisyen kontrolünde beslenmeye ve beslemeye çalışın. Ayrıca, unutmayın sevgili anne ve anne adayları; her bebek kendine özgüdür.
Peki, araştırmalar ne diyor?
Emzirmenin anne sağlığına olumlu birçok katkısı olduğunu biliyoruz. Emzirme dönemindeki anneler üzerinde yapılan bir çalışmaya göre, emzirmenin pulmoner alerjik inflamatuarı azalttığı ve dolayısıyla astım krizlerini önleyip, koruyabileceğine dair bulgular bulunmuştur. Prolaktin konsantrasyonunun, inflamatuar yanıt için önemli bir faktör olduğu kanıtlanmıştır. Emziren kadınlarda plazma prolaktin düzeyi daha yüksektir. Dolayısıyla, alerjik yanıtta düzenleyici bir özellik sunmaktadır.
- Emzirme döneminde uygun miktarda tüketilen keten tohumunun, bebekler için ileri ki yaşlarda kemik sağlığı açısından pozitif etki yaptığı bulunmuştur.
- Beslenmede B12 kaynakları arttırıldığında, süt üretiminin ve enerji dengesinin de arttırabileceği savunulmuştur.
- Meme masajının; sütteki lipit, kazein ve total enerjiyi arttırarak, sütün kalitesine etki edip, bebeğin gelişimine olumlu etki yaptığı, meme masajı sayesinde; annedeki serotonin ve dopamini (nörotransmitterler) arttırarak annedeki stresi azaltıp süt salgısının artırabileceği bulunmuştur.
- Direnç ve aerobik egzersizlerin (yürüyüş gibi), emzirme döneminde kemiklerdeki kaybı azalttığı ve bu sayede anne sağlığı açısından önemli bir etken olduğu da kanıtlanmıştır.
- Emzirmenin çocuklukta DEHB (Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu) gelişmesinde koruyucu bir etki olabileceği savunulmuştur.
- Düzenli emzirme ile bebeklerde soluk almanın ağızdan değil burundan yapılarak, daha sağlıklı bir solunum döngüsü sağlandığı tespit edilmiştir.
Bütün bu araştırmalarda görüldüğü gibi, emzirmek en güzel fizyolojik olaydır. Bu güzellikten; hem sizin, hem bebeğinizin doğru şekilde faydalanması ise en doğal hakkınızdır.
Sağlıklı nesillere…
Neville, M.C. Lactation and Its Hormonal Control. 2, Knobil and Neill’s Physiology of Reproduction (Third Edition), 2006, s. 2993-3054.
Allen, J.C. Milk Synthesis and Secretion Rates in Cows with Milk Composition Changed by Oxytocin1,2. 4, Journal of Dairy Science, 1990, Cilt 73, s. 975-984.
Pollott, G.E. A Biological Approach to Lactation Curve Analysis for Milk Yield. 11, Journal of Dairy Science, 2000, Cilt 83, s. 2448-2458.
Stoutjesdijk, E et al. Fish Oil Supplemental Dose Needed to Reach 1 g% DHA+EPA in Mature Milk. 128, Prostaglandins, Leukotrienes and Essential Fatty Acids, 2018, s. 53-61.
Huang, F.R. et al. Effects of Lysine and Protein Intake Over Two Consecutive Lactations on Lactation and Subsequent Reproductive Performance in Multiparous Sows. 2-3, Livestock Science, 2013, Cilt 157, s. 482-489.
Kok, A et al. Effect of Dry Period Length on Milk Yield Over Multiple Lactations. 1, Journal of Dairy Science, 2017, Cilt 100, s. 739-749.
Gemignani, M.L., Mccartan, D. 78 – Carcinoma of the Breast in Pregnancy and Lactation. The Breast (Fifth Edition), 2018, s. 993-999.
Say, B et al. The effect of Lactational Mastitis on the Macronutrient Content of Breast Milk. 98, Early Human Development, 2016, s. 7-9.
Ochoa-Amaya, J.E et al. Attenuated Allergic Inflammatory Response in the Lungs During Lactation. 151, Life Sciences, 2016, s. 281-287.
Figueired, S.M et al. Flaxseed Secoisolariciresinol Diglucoside (SDG) During Lactation Improves Bone Metabolism in Offspring at Adulthood. 29, Journal of Functional Foods, 2017, s. 161-171.
Wang, D.M. Short Communication: Effects of Dietary 5,6-Dimethylbenzimidazole Supplementation on Vitamin B12 Supply, Lactation Performance, and Energy Balance in Dairy Cows During the Transition Period and Early Lactation. 3, Journal of Dairy Science, 2018, Cilt 101, s. 2144-2147.
Gaillard, C et al. Effects of an Individual Weight-Adjusted Feeding Strategy in Early Lactation on Milk Production of Holstein Cows During Extended Lactation. 3, Journal of Dairy Science, 2016, Cilt 99, s. 2221-2236.
Sriraman, N.K. The Nuts and Bolts of Breastfeeding:Anatomy and Physiology of Lactation. 12, Current Problems in Pediatric and Adolescent Health Care, 2017, Cilt 47, s. 305-310.
Kominiarek, M.A., Rajan, P. Nutrition Recommendations in Pregnancy and Lactation. 6, Medical Clinics of North America, 2016, Cilt 100.
Tena, D et al. Lactational Mastitis Caused by Streptococcus Lactarius. 85, Diagnostic Microbiology and Infectious Disease, 2016, s. 490-492.
Akers, R.M. A 100-Year Review: Mammary Development and Lactation. 12, Journal of Dairy Science, 2017, Cilt 100, s. 10332-10352.
Tipping, L et al. A Concept Analysis: the Effect of Reflexology on Homeostasis to Establish and Maintain Lactation. 4, Complementary Therapies in Nursing and Midwifery, 2000, Cilt 6, s. 189-198.
Witt, A.M et al. Mothers Value and Utilize Early Outpatient Education on Breast Massage and Hand Expression in Their Self-Management of Engorgement. 9, Breastfeed Med, 2016, Cilt 11, s. 433-439.
Food Labeling: Revision of the Nutrition and Supplement Facts Labels. Food and Drug Administration, 2012, s. 1-943.
Anderson, P.O. Alcohol Use During Breastfeeding. 5, Breastfeedıng Medıcıne, 2018, Cilt 13, s. 315-317.
Lima, M et al. Intravoxel Incoherent Motion (IVIM) and Non-Gaussian Diffusion MRI of the Lactating Breast. European Journal of Radiology Open, 2018, s. 24-30.
Pietrobelli, A et al. Nutrition in the First 1000 Days: Ten Practices to Minimize Obesity Emerging from Published Science. Int. J. Environ. Res. Public Health, 2017, s. 1-14.
Jiménez, B.C et al. Short, Medium and Long-Term Benefits of Human Milk Intake in Very-Low-Birth-Weight Infants. 5, Nutr Hosp., 2017, Cilt 34, s. 1059-1066.
Ventura, A.K. Does Breastfeeding Shape Food Preferences? Links to Obesity. 3, Ann Nutr Metab, 2017, Cilt 70, s. 8–15 .
Preusting, I et al. Obesity as a Predictor of Delayed Lactogenesis II. Journal of Human Lactation, 2017.
