Beslenmenin Psikolojik Etkileri
Beslenme gerçekten psikolojinize, ruh halinize , duygu durumunuza etki eder mi ? Belkide çoğumuzun hem evet hem de hayır deyip çelişkide kaldığı emin olamadığı konulardan biri. Bakalım, gerçekten etkileri var mı?
Beslenme Nedir?
En temelde ”Beslenme nedir” sorusunun tanımını yapmak istiyorum sizlere. J
Beslenme; ‘’Büyüme ve gelişmenin sağlanması, yaşamın sürdürülmesi ve sağlığın korunması için besinlerin kullanılmasıdır. Vücudumuzdaki organizmaların işlevlerini gerçekleştirmesi için elzemdir. Peki organizmaların işlevlerini yöneten en önemli organımız hangisidir diye düşünürsek tabi ki de beynimizdir. Aslında en temelde besinler beynimizin önemli birer yakıtı olarak görev yapmaktadır.
Beslenmenin psikolojik etkileri var mı ?
Beyniniz her zaman “açık”. Düşünceleriniz ve hareketleriniz, solunum ve kalp atışlarınızla, duyularınızla ilgileniyor, uyurken bile 7 gün 24 saat çalışıyor. Bu beyninizin sürekli yakıt arzı gerektirdiği anlamına gelir. Bu “yakıt”, yediğiniz gıdalardan geliyor ve yakıtta olan şey, fark yaratıyor. Basitçe, yediklerimiz; doğrudan beyninizin yapısını ve işleyişini ve nihayetinde ruh halinizi etkiliyor.
Pahalı bir otomobil gibi, yalnızca Premium (kaliteli) yakıt aldığında beyniniz en iyi şekilde çalışır. Oksidatif stres sonucu vücutta oksijen kullandığında üretilen “atık” (serbest radikaller) hücrelere zarar verebilir. Vitaminler, mineraller ve yüksek miktarda antioksidan içeren gıdaları yiyerek beyni besleyip oksidatif stresten koruyabiliriz.
Sıklıkla rafine şekerle beslenmek beyne zararlıdır. Vücudunuzun insülin düzeyini hasara uğratır. İltihaplanma ve oksidatif stres oluştururlar. Çoklu çalışmalar, yüksek dozlarda rafine şeker içeren bir diyet ile zayıf beyin fonksiyonu arasında bir bağlantı buldu ve hatta depresyon gibi duygu durum bozukluklarının semptomlarını tetiklediğine ulaşıldı.
Yediğiniz gıdalar nasıl hissettiğinizi etkiler
Serotonin; uyku ve iştahı düzenleyen, ruh hallerine aracılık eden ve ağrı önlemeye yardımcı olan bir nörotransmitterdir. Serotonin in %95’i gastrointestinal sistemde üretilir. Gastrointestinal sistem, birçok sinir hücresi ve nöronla kaplıdır. Yani sindirim sistemi yalnızca yiyecek sindirmeye yardımcı olmakla kalmıyor, aynı zamanda duygularımızıda yönlendiriyor.
Probiyotik bakteriler;.yapılan çalışmalarda, probiyotik almayan insanların, kaygı ve stres düzeylerinin arttığı gözlemlenmiştir.
Probiyotik içeren besinler kısmını biraz açmak istiyorum sizlere. Bir besinin probiyotik özelliğini gösterebilmesi ve fayda sağlaması için kolona kadar özelliğini kaybetmeden sindirim enzimlerinden olumsuz etkilenmeyerek, sindirilmeyerek bağırsaklara ulaşması gerekir. Aslında probiyotikler, bağırsaklarımızın sağlığını koruyan faydalı bakteriler grubudur.
Doğal olarak probiyotikler ; kefir, enginar, soğan, hindiba, sarımsak, pırasa ve daha az miktarlarda da tahıllarda bulunur.
Depresyon Ve Muz
Araştırmalara göre depresyondan muzdarip insanların birçoğu muz yedikten sonra daha iyi hissetmektedirler. Bunun nedeni, muzların triptofan aminoasidini içermesi ve vücudumuzda triptofan dan serotonin sentezlenmesidir. Vücudu dinlendirdiği, ruh halini düzelttiği ve genel olarak daha mutlu hissettirdiği yapılan araştırmalar sonucu gözlemlenmiş.
%79 u kadın olmak üzere toplam 242 sağlıklı gönüllü kişilerde yapılan çalışmalara göre magnezyum takviyesi aldıktan sonra psikolojik stres ve yorgunluğun önemli ölçüde azaldığı sonucuna ulaşılmıştır. (FA, 2016)
Magnezyum kaslarınızı gevşemesine yardımcı bir anti – stres mineralidir.
Magnezyumdan zengin gıdalar: Bulgur, arpa, ıspanak, badem (USDA nutrition)
106 kişiden oluşan gönüllü sağlıklı bireylerle yapılan çalışmalara göre omega-3 kan düzeyi düşük bireylerde hafif ve orta düzeyde depresyon belirtileri, daha olumsuz bir görünüm ve daha dürtüsel duygu durumuna sahip oldukları gözlemlenmiş. Kan düzeylerinde omega – 3 yağ asidi miktarı yüksek olan bireylerde depresyon ve duygu durumunun daha iyi düzeylerde seyrettiği gözlemlenmiştir. (Res., 2018).
Omega – 3 ‘ün bir yağ asidi olduğu unutulmamalı, tüketilen miktara dikkat edilmeli ve bilinçsiz takviye kullanılmamalı, kilo alımına dikkat edilmelidir. Tavsiye edilen hafta da 2 gün balık tüketimidir. Takviye kullanım gerekliliği için diyetisyeninize başvurabilirsiniz.
Omega – 3 yağ asidinden zengin gıdalar : Ceviz, somon balığı
37 sağlıklı ve normal kiloda olan kadınlarda yapılan çalışmalara göre çikolata ve elma ayrı ayrı tüketildi.
Çikolata ve elmanın açlığı azalttığı, ruh halinin daha iyi hale geldiği görülmüş. Ancak çikolatanın etkisinin daha yüksek olduğu gözlemlenmiştir. Çikolatanın daha iyi hissettirme nedenlerinin biri de damak da bıraktığı lezzetten dolayı olduğu düşünülmektedir.
M, M., & Dettmer, D. (2006). Everyday mood and emotions after eating a chocolate bar or an apple. Appetite, 46, 332-336.
Macfarlane, G. T., & Cummings, J. H. (1999, Nisan 10). Probiotics and prebiotics: can regulating the activities of. BMJ, 999-1003.
Selhub, E. (2015, Kasım 16). Nutritional psychiatry. Harvard Health Publishing:
The association of omega-3 fatty acid levels with personality and cognitive reactivity. (2018). Journal of Psychosomatic Research, 108, 93-101.
USDA. (2018). Magnesium content in milligrams (mg) of certain foods. Harvard Health Publishing: