Adaçayı Nedir? Faydaları Ve Zararları Nelerdir?

Besinin Adı
Türkçe: Adaçayı
İngilizce: Sage/Clary
Latince: Salvia officinalis L.

Vatanı ve İlkimi:
Lamiaceae familyasında geniş bir yere sahip olan Salvia officinalis L. cinsinin yetiştiği ana yerler; Doğu Akdeniz, Güney-Batı Asya, Güney Afrika ve Amerika’dır. Avrupa ülkelerinde, Salvia cinsinin 36 türü mevcuttur. Bu türlerden biri olan ve özellikle içerdiği uçucu bileşenlerden dolayı Salvia officinalis L. ile ilgili çok sayıda araştırma yapılmıştır.

Bitkisel Özellikleri:
Adaçayı, Labiatae / Lamiaceae (Ballıbabagiller) familyasında yer alan çok yıllık yuvarlak bir çalıdır. Bu ailenin en büyük cinsidir. Adaçayı, Orta Doğu ve Akdeniz bölgelerine özgüdür. Günümüzde, Avrupa ve Kuzey Amerika’da dahil olmak üzere tüm dünyaya yayılmıştır.

Adaçayı çalılarının anten parçaları, aşçılık ve geleneksel tıpta köklü bir geçmişe sahiptir. Besinlere lezzet katmak için baharat niyetine eklenebilir. Bu nedenle, birçok gıdanın hazırlanmasında yaygın olarak kullanılmaktadır.

Salvia officinalis L.’nin geniş yaprakları gıdalarda aroma katıcı olarak kullanılır. Ayrıca, 4-6 g kuru adaçayı yapraklarının günde iki kez tüketiminin, geleneksel tıpta diabetes mellitus tedavisinde fayda sağladığı bilinmektedir. Antihiperglisemik özellik gösterir. Adaçayı; uçucu yağlar, tanenler, diterpenes, triterpenes, steroidler, flavonlar ve flavonoidler içerir.

Faydaları ve/veya Zararları:
Salvia officinalis kelimesi Latince’de “iyileştirmek” anlamına gelir. Sindirim, dolaşım bozuklukları, bronşit, öksürük, astım, hafıza problemleri, anjin*, ağız ve boğaz iltihabı, anemi, depresyon ve aşırı terleme gibi çeşitli problemlerin tedavisi için kullanılmaktadır. Salvia bitkilerinin ortak özelliği, antioksidan etki göstermesidir. Aynı zamanda; Alzheimer hastalığının ve bunun sebep olduğu demansın tedavi aşamasında tüketiminin olumlu sonuçlar verdiği belirtilmiştir.

Ülser, gut, romatizma, iltihaplanma, baş dönmesi, titreme, felç, diyare ve hiperglisemi dahil olmak üzere pek çok farklı rahatsızlıkların tedavisi için kullanılmıştır. Adaçayı; dispepsi (mide yanması ve şişkinlik gibi), aşırı terleme, yaşlanmayla ilgili kognitif bozukluklar, boğazda ve derideki iltihaplanmayı indirgemek için Avrupa’nın geleneksel tıbbında da kullanılmıştır. Ağız iltihabının, ağız yaralarının, apselerin iyileşmesi için gargara olarak da kullanılmaktadır. Aynı zamanda, stresli ve depresif insanlar için bir uyarıcı olarak kabul görür ve sınav süreleri boyunca öğrencilere tavsiye edilir.

Bilgilendirme:
Salvia officinalis L. bitkisinin ticari önemi, fenolik ve uçucu bileşiklerin (uçucu yağlar gibi) zenginliğinden kaynaklanmaktadır. Biyolojik özellikleri nedeniyle kozmetik ve gıda endüstrilerinde önemli bir yer tutar. Ayrıca, adaçayının içerdiği polifenoller ve uçucu yağlar; antibakteriyel, antioksidan, antitümör, antienflamatuar etki sağlar.

Çeşitli bilimsel çalışmalardan elde edilen kanıtlar adaçayının, güçlü bir antioksidan aktiviteye sahip olduğunu belirtmektedir. Rosmarinik asit, karnosol ve karnosik asit gibi fenolik bileşikler adaçayının ekstraktından izole edilir. Bunu, oldukça etkili antioksidan aktivite gösteren; kafeik asit, rosmanol, rosmadial, genkwanin ve cirsimaritin takip eder.

100 gram Adaçayı’nın besin değerleri: