Beyne giden kan ve oksijen akışının aniden kesildiği ya da azaldığı bir beyin krizi olan, felç diye de bilinen inme; yüzde kayma, konuşmada zorluk, kolda güçsüzlük belirtileri ile kendini gösteren bir hastalıktır. İnme durumunda, kan akımının kesildiği bölgedeki hücreler hızlıca ölmeye başlar ve inmenin oluştuğu bölgedeki fonksiyonlarda geçici ya da kalıcı kayıplar meydana gelir.
- İskemik ve hemorajik olmak üzere iki tipi vardır:
İskemik felç, kan damarının daralması veya tıkanması ile etkilenen bölgeye kanın ulaşamaması iken; hemorajik felç, kan damarlarının yırtılması sonucunda bölgenin akan kan ile dolmasıdır.
Akut inme geçiren hastalar hastaneye yatırıldığında, yaklaşık %20’si yetersiz beslenme ile karşı karşıya kalır. Artmış enerji gereksiniminin beslenme sıkıntısı nedeniyle karşılanamaması sonucu hastaların beslenme durumları sıklıkla bozulur.
Yetersiz besin alımı; bilinç düzeyinin azalması, yutma problemi, kol ve yüz kaslarının zayıflaması, hareketsizlik veya uygun olmayan takma dişlerden kaynaklanabilir. Malnütrisyon (kötü beslenme) sonucunda olumsuz fonksiyonel sonuçlar ortaya çıkar. Hastalar genellikle nazogastrik* yol veya perkütan endoskopik gastrostomi* yoluyla, oral veya enteral* beslenme desteği alırlar.
Malnütrsiyon inmenin yanı sıra, kas gücündeki azalma ve yara iyileşmesindeki bozulma ile de ilişkilidir. Özellikle inmeli yaşlı hastalarda, kas zayıflığı, enfeksiyon ve bası yaraları çok yaygındır.
- İnme yaşayan bireylerin yaşam kalitesini ölçmek için KHANES* verileri gözden geçirilmiş ve yaşlanmayla birlikte hareket problemlerinin arttığı görülmüştür. Yaşlılık, düşük gelir, ekonomik aktivite yokluğu ve depresyon gibi sorunların da inmeyi tetiklediği gözlemlenmiştir. Bunların dışında; obezite, sigara–alkol kullanımı, hiperkolesterolemi* gibi faktörler de inmede etkili olmaktadır.
Beyin sağlığını korumak ve iyileştirmek için beslenme tedavisi ve eğitimi çok önemlidir. Yapılan çalışmalar; Akdeniz diyetinin, inme ve bunama riskini azalttığını göstermektedir. Akdeniz diyeti; Yunanistan, İspanya ve Güney İtalya’da uygulanan, yüksek oranda zeytinyağı, meyve, sebze, baklagil, fındık ve rafine edilmemiş tahılları içeren bir diyet türüdür. Yüksek miktarda balık ve şarap tüketilirken, kırmızı ve beyaz et tüketimi düşüktür.
- Özellikle, kardiyovasküler risk faktörlerini azalttığı bilinen Akdeniz diyeti; inme, Alzheimer ve diğer vasküler* hastalıkların engellenmesi ile de ilişkilidir.
İnmeli hastalarda Akdeniz diyetinin uygulanmasına ek olarak, fiziksel aktivitenin de arttırılması gerekmektedir. İnme sonrası depresyonun çok yaygın olması sebebiyle depresyon tedavisi de dahil olmak üzere kapsamlı bir tıbbi destek sağlanmalıdır.
Perkütan endoskopik gastrostomi: Ağız yoluyla beslenmenin mümkün olmadığı durumlarda doğrudan karına yerleştirilen beslenme tüpü
Enteral beslenme: Ağızdan beslenmenin mümkün olmadığı durumlarda, besinlerin sıvı formda mide veya bağırsağa doğrudan verilmesi.
KHANES: Kore Ulusal Sağlık ve Beslenme Sınavı Anketi
Hiperkolesterolemi: Kan kolesterolünün normal değerlerin üzerinde olması
Vasküler: Damar ile ilişkili
Emmaline Rasmussen, M. R. (2018). Use of an Electronic Medical Record to Track Adherence to the Mediterranean Diet in a US Neurology Clinical Practice. Mayo Clin Proc Innov Qual Outcomes, 49-59.
SuYeon Kwon, K. H.-J.-S.-H. (2018). Health-Related Quality of Life and Related Factors in Stroke Survivors: Data from Korea National Health and Nutrition Examination Survey (KNHANES)