Çok fazla bilinmeyen, ancak macro center’larda satılan ve yaz aylarında daha fazla tercih edilen ürünlerden bir dondurmayı detaylı olarak inceleyeceğiz. Diyette hiçbir kısıtlama olmadığı gibi, dondurma yemenin de diyete bir zararı olmayacağını ve önemli olanın dengelemeyi başarmak olduğunu belirterek, “icefit – Türkiye’nin ilk Yüksek Proteinli Dondurması (high protein ice cream)” sloganıyla satılan dondurmayı incelemeye başlıyorum🧐.
Tüm incelemelerde olduğu gibi, incelemeye başlamadan hemen önce; aşağıda okudukça hayretlere kapılacağınızı belirtip, “etiket okuma” alışkanlığı edinmenin önemini bir kez daha hatırlatmak adına; “Gıdanın Parmak İzi – Etiket” konusuna buradan ulaşabileceğinizi ve göz gezdirmeniz gerektiğini belirtmekte bir kez daha yarar görüyor ve hepinizi sosyal medyada #etiketoku ve #neyediğinizibilin hashtag’lerine desteğe davet ediyorum🤔.
Hep birlikte “icefit – high protein ice cream” adlı dondurmayı incelemeye başlayalım🤓.
Paket Üzerinde Yer Alan Bilgilere Göre “icefit – high protein ice cream” İncelemesi
Ortalama olarak 75 gramlık paketlerde satılan bu ürün, resmi tanımıyla; “Yüksek Proteinli, Çikolatalı, Yarım Yağlı Dondurma (%4.2 süt yağı içerir, Tatlandırıcılar içerir)” olarak satışa sunulmaktadır.
icefit – high protein ice cream adlı dondurma kaç kalori?
Ürünün en önemli ve dikkat çekici özelliği protein içeriği olsa da, bir paketinde 99,5 kalori içermesi birçok kişi tarafından tercih edilmesi ve ara öğünlerde tüketime olanak sağlamasıdır. Bu kalorinin makro besin öğeleri dağılımına bakıldığında; 32.5’inin (21.2’si doymuş) yağ, 18’inin karbonhidrat ve 45’inin protein kaynaklı olduğu gözlenmektedir. İyi bir ara öğün tercihi gibi göründüğü aşikar bir durum🤔.
icefit – high protein ice cream adlı dondurma içerisinde hangi tatlandırıcılar var?
Ürünün ön bölmesinde, tatlandırıcı olarak büyük puntolarla sadece stevia belirtilse de, içindekiler bölümünde tatlandırıcı olarak Stevia, Xylitol ve daha detaylara indiğimizde; üründe kullanılan çikolata içerisinde de farklı bir tatlandırıcı olan Maltitol‘un da yer aldığı görünmektedir (“içindekiler” aşağıda yer almaktadır) (Sindirim sisteminin henüz başlangıç bölgesi olan ağız ve dişlerin tatlandırıcılardan nasıl etkilendiğini bu linke tıklayarak hatırlatmanızda fayda görüyorum).
Ürün içerisinde yer alan ve bal yaprağı olarak da bilinen stevia, tatlandırıcı madde oluşuna ek olarak, antidiyabetik bitki olarak da güvenle kullanılabileceği ve diyabetli hastalarda kardiyovasküler yani kalp hastalıklarının önlenmesinde yardımcı olabileceği literatürde yer almaktadır. Ancak, “icefit – high protein ice cream” isimli bu dondurmada ne kadar kullanıldığı, karbonhidrat ile karşılanan enerjinin ne kadarının bal yaprağından karşılandığı belirtilmemiştir. Dolayısıyla, özellikle diyabet tanısı almış veya ailesinde diyabet hastalığı bulunan bireylerin bu noktada dikkat etmeleri önem arz etmekte ve ihtiyatlı davranmaları gerekmektedir (tatlandırıcılar enerji kaynağı olmasalar da bir karbonhidrat kaynağı olarak karşımıza çıkar).
1 paket dondurmanın 4.5 gram karbonhidrat içerdiği paket üzerindeki “Enerji ve Besin Öğeleri” bölümünde yer alırken, bu içeriğin tam olarak hangi kaynaktan karşılandığı belirtilmemiştir. Dolayısıyla, “icefit – high protein ice cream” isimli bu dondurmadan bir paket tüketerek en az 1 adet küp şekere eş değer karbonhidrat alındığına dikkat etmek gereklidir (1 adet küp şeker yaklaşık 5 gramdır)🧐.
icefit – high protein ice cream adlı dondurma içerisinde hangi yağlar var?
Ürünün yağ içeriği bölümünde yağ kaynaklarının; süt, kakao ve dolaylı olarak kakao yağından sağlandığı görünmektedir. Buna göre; süt kaynaklı ve allerjen etkili laktoza karşı hassasiyeti olan bireylerin, bu dondurmayı dikkatli ve kararında tüketmeleri gerektiğini belirtmeliyim.
1 paket dondurmada toplam 3.6 gram yağ bulunduğu belirtilirken, bu oranın 2.35 gramının doymuş yağlar kaynaklı olduğu da yine paket üzerindeki ilgili bölümde yer almaktadır. 3.6 gram yağın vücutta yaklaşık 32.5 kaloriye denk geldiğini ve buna göre; tüketilen bir paket dondurma ile alınacak toplam kalorinin %33’ünün yağ kaynaklı olduğu, toplam yağın ise yaklaşık %66’sının doymuş yağ kaynaklı olduğu gözlenmektedir. Bir paket “icefit – high protein ice cream” isimli dondurma tüketerek, yaklaşık 1 yemek kaşığı yağ tükettiğinizi ve bu yediğinizin yarısından fazlasının (yaklaşık yarım kaşık) ise doymuş yağlardan geldiğini göz ardı etmeden, kontrollü tüketmeye özen göstermenizi önermekteyim 🧐.
icefit – high protein ice cream adlı dondurmanın protein içeriği ne kadar?
Bir paket dondurma ile 11.25 gram protein alınabileceği, yani 99.5 kalorinin yaklaşık 45 kalorisinin, yani neredeyse yarısının protein kaynaklı olduğu açık bir şekilde gözlenmektedir. Protein kaynaklarının ise; süt, süt proteini ve izole whey proteini gibi kaynaklardan elde edildiği belirtilmiştir. Özellikle gün içerisinde yeterli protein kaynağı almadığını düşünen veya spor yapan bireylerin tüketmesinin bir zararı yok gibi görünmektedir, ancak diyette temel kurallardan olan “denge”nin sadece bu ürünle karşılanamayacağını da belirtmek gerekir. İnsan yaşamının hemen hemen her döneminde, anabolizma için değişmez olan ve diyette ortalama %12-15 oranında olması (özel bir durum yok ise) bilim insanları tarafından önerilen proteinin, bu ürün içerisinde oldukça yüksek bir oranda (yaklaşık %50) bulunmaktadır.
icefit – high protein ice cream adlı dondurmanın içerisinde ne kadar çikolata var?
Ticari isminde aromasının çikolata olduğu belirtilen ürünün içeriğinde; %5 oranında şeker ilavesiz Belçika Çikolatası ve dolayısıyla kakao, kakao yağı ve tatlandırıcı olarak maltitolun yer aldığı belirtilmiştir. Bu bilgilere bakılarak, aroma ve diğer maddelerin toplamda %5 olduğu ince bir ayrıntı olarak karşımıza çıkmaktadır. Hepsini bir arada hesaplasak bile toplam enerjinin sadece %5’inin aroma kaynaklı olduğu görünmektedir.
icefit – high protein ice cream adlı dondurmanın içerisinde hangi gıda katkı maddeleri var?
Üretim aşamasında gıda katkı maddelerinden emülgatör olarak yağ asitlerinin mono ve digliseritlerinin, stabilizatör olarak ise sodyum aljinat, keçi boynuzu gamı, guar gum ve karragenan kullanıldığı içerikler bölümünde belirtilmiştir. Bunları okuyunca “bunlar nedir ki?” diye kendinize sorduysanız, gıda katkı maddeleri ile alakalı olarak sitemizde yer alan makaleye doğru alalım, tıklayınız. Ayrıca not olarak, ürünün içindekiler bölümünde “renklendirici içermez” ibaresinin yer aldığını da belirterek, “yiğidi öldür ama hakkını ver” atasözümüzü hatırlayalım🤔. Katkı maddesi olarak oldukça dikkat çekici olan sodyum aljinat neymiş, gelin birlikte bakalım🧐:
Bir Gıda Katkı Maddesi Olarak Kullanılan: Sodyum Aljinat Nedir? Nasıl Üretilir? Neden Kullanılır? Sağlık Üzerine Etkileri Nelerdir?
Kağıt üretiminde pürüzsüzlük elde etmek için, hazımsızlık ilaçlarında ve hatta sargı bezlerinde dahi kullanılan sodyum aljinat; dondurma, dondurulmuş gıda, et ve balık gibi bir çok gıdanın üretim aşamasında kullanılmakta, özellikle raf ömrünü uzatmak için tercih edilmektedir (2). E401 koduyla bilinen sodyum aljinat, soğuk su bölgelerinde yetişen, kahverengi yosundan özü çıkarılan doğal bir polisakkarit üründür (yani karbonhdirat, şeker kaynağıdır) (3). Kalsiyum varlığında ısıya ihtiyaç duymadan jel oluşturabilen sodyum aljinat, çoğunlukla kalsiyum tuzları ile birlikte iken ağızda çözünen, küçük havyar benzeri küreler oluşturmak için kullanılmaktadır. Gıda sektöründe kullanılmasının genel amacı viskozite arttıran bir emülgatör olması iken, dondurmada ise stabilize edici bir madde olarak, buz kristallerinin oluşumunu azaltıp, yumuşak bir kıvam sağlamasından yararlanma isteğidir. Bir diğer özelliği ise, 150 Co‘ye kadar ısıya karşı dayanıklılık sağlaması, yani erimenin öne geçilmesidir (4).
Sodyum aljinatın agar varlığında, zayıf bir jel veya yüksek iyon konsantrasyonları oluşturabileceği ve guar gum ile kullanıldığında yüksek viskozite, yani koyu bir kıvam sağladığı literatürde belirtilmektedir (5). Ürünün içeriğine baktığımızda ise, bu amaçların tamamının hedeflendiği bariz bir şekilde görülmektedir. Sodyum aljinatın kalsiyum ile reaksiyona girdiği, şehir şebekesi de dahil olmak üzere, kalsiyum içeren herhangi bir besinle birada tüketilmemesi gerektiği bilim dünyasında açıkça belirtilmiştir. Ancak icefit – high protein ice cream adlı bu ürün içerisinde, başta süt olmak üzere bir çok kalsiyum kaynağının yer aldığı gözlenmektedir. Dolayısıyla, üretim aşamasında veya saklama koşullarında gelişen reaksiyonlarla alakalı olarak net bir şey söylemek mümkün değildir. Ancak, bu dondurmayı yerken ağzınızda acımsı bir tat hissederseniz, ürünü yemeyi bırakmanız en doğrusu olacaktır.
Kontrollü bir diyette, ne yediğinizin dışında ne kadar yediğiniz de oldukça önemlidir. “Her madde zehirdir. Zehir olmayan madde yoktur; zehir ile ilacı ayıran dozdur” diyen Paracelsus’a kulak vererek, porsiyon kontrolüne önem vermenizi öneriyorum🧐.
Tüm bu bilgilere dayanarak, başta böbrek hastaları olmak üzere, diyabet veya kronik hastalıkları bulunan bireylerin bu dondurmayı tüketmeden önce diyetisyenlerine başvurmaları önem arz etmektedir🧐.
icefit – high protein ice cream adlı dondurmanın içerisinde allerjen maddeler var mı?
Ürünün içindekiler bölümünde net olarak, soya lesitini bulunduğu belirtilmiştir; ancak ne hikmet ise bir başka uyarıda soya lesitininin eser miktarda bulunabileceği paket üzerine yazılmış olarak karşımıza çıkıyor. Bu çelişkili ifade ile ne anlatmak istediklerini siz kıymetli okuyucularımıza bırakıyorum 🤨.
Hazır ve paketlenmiş ürünlerin çoğunda olduğu gibi icefit dondurmada da; “eser miktarda yer fıstığı, fındık ve badem çeşitleri, soya lesitini içerebilir” uyarısı bulunmaktadır. Bu ibare ile, ürünün üretildiği bantlarda allerjen etki gösterebilen farklı besinlerin de üretiminin yapıldığı, farklı ürünlerden bulaşma söz konusu olabileceği ihtimaline vurgu yapılmaktadır. Bunların dışında, net olarak “laktoz içerir” ibaresi, laktoz intoleransı ve hassasiyeti bulunan bireylerin tüketmemesi gerektiğini bildirmektedir. Özellikle laktoz hassasiyeti olanlar veya yukarıda belirtilen bileşenlerden herhangi birine karşı besin alerjisi bulunan bireylerin, bu dondurmayı diyetisyen kontrolü altında tüketmeleri veya hiç tüketmemeleri gerekmektedir🧐.
icefit – high protein ice cream adlı dondurmayı yedikten sonra aldığım kaloriyi nasıl yakarım?
Bir paket dondurma ile alacağınız yaklaşık 100 kalorinin vücudunuzda kullanılması, yani yakılması için bazı fiziksel aktivite örnekleri aşağıda belirtilmiş olsa da, alacağınız enerjinin çoğunun protein kaynaklı olduğunu, bu makro besin öğelerinin yakım aşama sırasının karbonhidrat, yağ ve protein olarak ilerlediğini ve dolayısıyla daha ağır seviyede aktiviteler tercih etmeniz gerektiğini bilmeniz gerekmektedir:
👉🏻Saatte 12 km hız ile 7 dakika tempolu ve devamlı koşu
👉🏻Saatte 3.2 km hız ile 12 dakika tempolu ve devamlı yüzme
👉🏻Saatte 15 km hız ile 16 dakika tempolu ve devamlı bisiklet sürme
👉🏻Saatte 4.8 km hız ile 26 dakika tempolu ve devamlı yürüyüş
👉🏻16 dakika duraksamadan aerobik dans
Not: Bu öneriler, bireylerin metabolik hızlarına göre değişkenlik gösterebilir.
icefit – high protein ice cream adlı dondurma yerine yiyebileceğiniz daha sağlıklı alternatifler
Yukarıdaki incelemeden sonra, “hazır ve paketlenmiş ürünlerden olan bu dondurmayı yemek yerine daha sağlıklı bir alternatif olarak ne yiyebilirim?” diye düşünmeye başladıysanız, aradığınız cevap için bazı örnekler aşağıda bulunmaktadır 😇
✅100 kalori ara öğün alternatifi: 2 adet hurma + 4 adet badem
✅100 kalori ana öğün alternatifi: Yarım bardak süt + 2 adet ceviz içi
✅100 kalori ana öğün alternatifi: Yarım bardak süt + 5-6 adet çilek
✅100 kalori ana öğün alternatifi: Yaklaşık 2 top sade dondurma (75 g)
Sonuç olarak;
icefit – yüksek proteinli dondurma isimli ürün; günlük protein ihtiyacını karşılamakta zorluk çekenler veya özellikle sporcular için iyi bir alternatif olarak tercih edilebilse de, hazır ve paketlenmiş ürünlerden ziyade, daha saf ve işlemlere maruz kalmamış gıdaları tercih etmenin daha doğru bir seçim olacağı tüm bilim dünyasınca kabul edilmektedir.
Tarafını seç; daha sağlıklı bir yaşam için sağlıklı beslenmek mi, yoksa kısa süreli bir keyif için riskleri göze almak mı🧐
“icefit – yüksek proteinli dondurma (high protein ice cream) (75 g)” içindekiler
📌Süt ürünleri (Süt, Süt Proteini, Krema, Yağsız Süt Tozu, Peynir Altı Suyu Protein İzolatı (İzole Whey Proteini)
📌Tatlandırıcılar (Stevia, Xylitol)
📌Kakao
📌Şeker İlavesiz Belçika Çikolatası (%5) (Kakao, Kakao Yağı, Maltitol (Tatlandırıcı)),
📌Soya Lesitini
📌Doğal Aroma İnülin (Hindiba Kökü Lifi)
📌Stabilizatörler (Sodyum Aljinat, Keçi Boynuzu Gamı, Guar Gum, Karragenan)
📌Emülgatör (Yağ Asitlerinin Mono ve Digliseritleri)
Not: İçindekiler bölümü ürünün paketi üzerinde yer alan bilgiler ile elde edilmiştir.
1 Adet “icefit – high protein ice cream (75 g)” Enerji ve Besin Değeri
Enerji (kalori) | 99.5 |
Yağ (gram) | 3.6 |
Doymuş Yağ (gram) | 2.35 |
Doymamış Yağ (gram) | 1.21 |
Karbonhidrat (gram) | 4.5 |
Lif (gram) | 3.0 |
Protein (gram) | 11.25 |
Tuz (gram) | 0.15 |
Not: Enerji ve Besin Değeri bölümü ürünün paketi üzerinde yer alan bilgiler ile elde edilmiştir.
2 – Liu, G., Li, S., Yuan, H., & Hao, M. (2018). Effect of Sodium Alginate on Mouse Ovary Vitrification. Theriogenology, 78-84.
3 – Wei, L., Hong, T., Liu, H., & Chen, T. (2017). The Effect Of Sodium Alginate On Struvite Crystallization İn Aqueous Solution: A Kinetics Study. Journal of Crystal Growth, 60-65.
4 – Yang, M., Wang, L., & Xia, Y. (2019). Ammonium Persulphate Induced Synthesis of Polymethyl Methacrylate Grafted Sodium Alginate Composite Films With High Strength for Food Packaging. International Journal of Biological Macromolecules , 1238-1245.
5 – Zheng, J., Zen, R., Zhang, F., & Kan, J. (2019). Effects of Sodium Carboxymethyl Cellulose on Rheological Properties and Gelation Behaviors of Sodium Alginate Induced by Calcium Ions. LWT, 131-138.