Besin Alerjisi

NIAID* Uzman Paneli’ne göre, besin alerjisi; “belirli bir besine maruz kalındığında, spesifik bir bağışıklık tepkisinden kaynaklanan, tekrarlanabilir şekilde meydana gelen olumsuz sağlık etkisi” olarak tanımlanmaktadır. İmmünite* aracılı olmayan reaksiyonlar veya bir besin tüketildiğinde ara sıra meydana gelen reaksiyonlar, besin alerjisi olarak kabul edilmezler.

Besin alerjilerinin değerlendirilmesinde referans değerlerinden biri olan immünoglobülin E (IgE) antikoru, özellikle alerjik reaksiyonların sonuçları hakkında bilgi vermektedir. Alerjik bir besinin sindiriminden sonra dakikalar veya saatler içerisinde alerjik reaksiyonlar meydana gelebilir.

Besin alerjenleri tipik olarak proteinlerdir. Alerjen besinler tüketildiğinde immün yanıt ile sonuçlanır. Alerjik reaksiyonların çoğu; süt, soya, yumurta, yer fıstığı, buğday, kabuklu yemişler, balık ve kabuklu deniz ürünleri gibi besinlerin tüketiminin sonucunda gerçekleşmektedir.

• Besin alerjilerindeki immün yanıt, hafif veya yaşamı tehdit edebilecek derecelerde ciddi olabilir. Besin alerjilerinde anafilaksi, en şiddetli ve yaşamı tehdit eden bağışıklık yanıtıdır.

Herhangi bir besine karşı gelişen alerjik reaksiyonların semptomları; döküntü, kurdeşen, burun akması, gözlerde kaşınma ve sulanma, bulantı, kusma, ishal gibi mide–bağırsak problemleri, ağızda veya boğazda kaşınma ve/veya şişme, baş dönmesi, bayılma, hırıltılı nefes, nefes alma zorluğu ve ölüme kadar götürebilecek kan basıncında azalma şeklindedir. Bireylerde bu belirtilerin bir kısmı veya tamamı gözlenebilir.

Besin alerjisinin teşhisi için diyet öyküsü almak çok önemli olup, alınan öyküye göre diyette önemli düzenlemeler yapılmalıdır. Fiziksel değerlendirme ve hasta öyküsünün yanı sıra, alerjilerin tipi ve sayısına bağlı olarak, spesifik kan testleri; potansiyel beslenme eksikliklerinin belirlenmesine ve besin alerjilerinin değerlendirilmesine yardımcı olmaktadır. Diyetisyenler, diyet öyküsünü hastalarla ya da bakım verenlerle birlikte gözden geçirmeli, hangi besinlerin diyete nasıl eklendiğini ve hangi besinlerin hasta tarafından tolere edildiğini öğrenmelidir. Çocuk hastalarda bu bilgilerin, onlara bakan bireylerden doğru bir şekilde alınması oldukça önemlidir.

Hastalara veya bakım verenlere; etiket okuma, besinleri saklama ve hazırlama konusunda eğitimler verilebilir. Bireylerin alerjen besinlerden kaçınması için, besinlerin etiket ve menülerde yazılması gerekmektedir.

• Besin alerjisine sahip olan bazı bebek ve çocuklara, uzmanlar tarafından; çocuğun mevcut hastalık durumu ve yaşına göre uygun görülen, hidrolize, yarı hidrolize, amino asit bazlı veya soya bazlı mamalar önerilebilmektedir.