Kakao Nedir? Faydaları Ve Zararları Nelerdir?

Besinin Adı
Türkçe: Kakao
İngilizce: Cocoa
Latince: Theobroma Cacao L.

Vatanı ve İklimi:
Kakao çekirdekleri, sıcak ve nemli bir iklime ihtiyaç duyar. Ekvatoral kuşakta yer alan tropikal bölgeler, bol yağış alması ve sıcaklıkları sebebiyle kakao ağaçlarının yetiştiriciliği için en elverişli topraklardır. Cocoa; Brezilya, Guatemala, Kolombiya, Ekvador, Peru, Venezuela ülkelerini kapsayan, Güney Amerika bölgesinin endemik bitki türüdür. Bu ülkelerin yanı sıra, dünyanın dört bir yanındaki kakao çekirdeklerinin %70’i, yine tropikal kuşakta yer alan; Gana, Fildişi Sahili, Kamerun ve Nijerya gibi Batı Afrika ülkelerinde yetiştirilmektedir.

Bitkisel Özellikleri:
Diploid (2n) yapıdaki Theobroma Cacao, Güney Amerika yağmur ormanlarında endemik bir ağaç türüdür. Kakao çekirdekleri, “Theobroma Cacao” ağacının meyvesidir. Theobroma, ebegümecigiller familyasına ait bir türdür.

Theobroma Cacao; criollo ve forastero olmak üzere iki ana tipten oluşur. Criollo, dünyanın cocoa üretiminin yaklaşık %5’ini oluşturur. Bir diğer ve daha yaygını olan tip forastero; daha küçük, daha yassı ve mor çekirdeklidir. Üçüncü çeşit olan trinitario, criollo ve forastero’nun hastalıklara daha dayanıklı olması için üretilen hibritidir.

Faydaları ve/veya Zararları:
Kakao ve kakao ürünleri, tedavi amacıyla ilk olarak Yeni Dünya’da kullanılmış ve 16. yüzyıldan itibaren hızla Avrupa’ya yayılmıştır. 16. yüzyıldan, 20. yüzyılın başlarına kadar; fiziksel ve mental olarak yorgun hisseden insanların sinir sistemlerinin uyarılması, böbrek taşları, iştahsızlık ve anemi tedavisi gibi birçok amaçla kakaonun kullanıldığı bilinmektedir.

Artan epidemiyolojik kanıtlar, fenolik fitokimyasallar açısından zengin kakaonun düzenli olarak alınmasının, koroner kalp hastalığı, inme ve hipertansiyonun başlangıcını azaltabileceği veya geciktirebileceği fikrini desteklemektedir.

• Birkaç deneysel ve klinik çalışma; cocoa ve biyoaktif bileşenlerinin tüketiminin kan basıncına, insülin direncine, endotel fonksiyonuna, HDL kolesterol düzeylerine, oksidatif duruma ve vasküler ve trombosit fonksiyonuna olumlu etki ederek, koruyucu etkilere neden olabileceğini göstermiştir.

• Kakao ürünleri, kafein gibi yüksek düzeylerde metilksantinler içerir. Bunlar, kakao flavanollerin merkezi sinir sistemi üzerindeki etkilerini arttırabildiği gibi, vasküler fonksiyonları da modüle edebilmektedir.

Theobroma Cacao L. biyoaktif bileşen içeriği; özellikle polifenollerin konsantrasyonu, cocoa çekirdeklerinin kaynağı, türü ve kakaonun hasatı, depolanması ve işlenmesi gibi faktörlere bağlıdır.

• Kakao, başta flavanoller olmak üzere, polifenollerce çok zengindir. Cocoa ürünlerindeki flavonoidlerin, flavonoid açısından zengin olan diğer kaynaklarla karşılaştırıldığında, kalp damar hastalıkları risk faktörlerini azaltmada daha etkin rol aldıkları görülmüştür.
• Kakao ve ürünleri hakkında son zamanlarda yapılan epidemiyolojik ve klinik çalışmalar; flavonoid açısından zengin cocoa ve çikolata içeren diyet desteğinin, düşük yoğunluklu lipoprotein (LDL) üzerinde koruyucu bir etki gösterebileceğini göstermiştir.
• Yapılan kronik çalışmalar; cocoa ve cocoa ürünlerinin, damarda artan kan hızı akışı sonucunda yükselen kan basıncını, damar genişlemesine etki ederek düşürdüğünü ortaya koymuştur.

Flavonoid açısından zengin cocoa ve çikolata, antioksidan etki gösterir. Antioksidan özellikler sayesinde immün fonsiyonlarda artma görülür. Kakaonun, feniletilamin ve serotonini insan sistemine saldığı bildirilmiştir. Kakao ürünlerinin tüketiminin ardından duyulan hazın sebebi, bu hormonların salınımında uyarıcı etkide bulunmasıdır. Ayrıca, bazı afrodizyak etkiler ürettiği bilgisi yapılan farklı çalışmalar sonucunda edinilmiştir.

Bilgilendirme:
Theobrama, yunanca “Tanrıların meyvesi” anlamına gelir. 1500 yıl öncesinde, Güney Amerika çevresinde yaşamış olan eski uygarlıklardan Aztek ve İnka’ların; öğüttükleri cocoa çekirdeklerini, sıcak suyla karıştırdıktan sonra vanilya, baharat ve bal ile tatlandırarak tüketerek kullandığı bilinmektedir. İspanyollar bu içecekle 1520’li yıllarda tanışsa da, ancak 17. yüzyılda Avrupa’da yaygın olarak tüketilmeye başlanmıştır.

Sanayileşmenin artışıyla cocoa likörüne (kavrulmuş, kabuğu ayrılmış ve öğütülmüş kakao çekirdeği) uygulanan presleme işlemi; kakao tozu ve kakao yağının ayrılmasını sağlarken, çikolata tekstürü ve tadının gelişimine büyük katkı sağlamıştır. 1800’lerde üretim prosesine konçlamanın (yoğurma) dahil edilmesi ile, çikolatanın tadında çok olumlu gelişmeler ortaya çıkmıştır. Çikolata üretim teknolojisindeki bu gelişmeler, günümüzde birçok Avrupa ülkesinde yıllık çikolata tüketiminin kişi başına ortalama 8 kg’a ulaşmasını sağlamıştır.

100 gram Toz Kakao’nun besin değerleri: