Şeker Tadında, Şekersiz Bitki ‘’Stevia!‘’

Şeker Tüketimi ve Stevia
Son yıllarda şeker tüketimi, endüstrinin gelişimi ve hazır gıdaların yaygınlaşmasıyla artış göstermektedir. Yanlış beslenmeye paralel, fazla şeker tüketimi sonucu çeşitli metabolik rahatsızlıklar görülebilmektedir. Bunların arasında en yaygın olanı obezitedir. Düşük kalorili tatlandırıcılar ile şekerin değiştirilmesi obezite yönetiminde etkili bir strateji olabilmektedir. Obezite, birçok hastalığa davetiye çıkarmaktadır. Bunların başında diyabet gelmektedir. Diyabet prevalansı, tüm dünyada endişe verici bir hızla artmaktadır. Özellikle Hindistan, diyabet hastalarının sayısının en yüksek görüldüğü ülkedir. Bu nedenle ‘Dünyanın Diyabet Başkenti’ olarak bilinir.

Stevia Nedir?
Stevia rebaudiana bertoni, Güney Amerika’ya özgü olan Asteraceae (Compositae) ailesine ait bir bitkidir. Özellikle Brezilya ve Paraguay’da yetiştirilmektedir. Güçlü tatlılığa sahip olduğu için stevia, “bal yaprağı” olarakta bilinir.

Stevianın Özellikleri
Stevia bitkisi yüksek yoğunluklu tatlandırıcılar sınıfına girmektedir.

Peki, yüksek yoğunluktaki tatlandırıcıların özellikleri nelerdir? Şimdi bunlara bir göz atalım.
Yüksek yoğunluklu tatlandırıcılar, besini tatlandırmak veya aromayı arttırmak amacıyla kullanılmaktadırlar. Bu tatlandırıcılar, sofra şekerinden daha tatlı bir tada sahip oldukları için az miktarda kullanımları aynı tatlılık derecesine ulaşmada yeterli olmaktadır. Tatlandırıcıların düşük kalorili olması tercih edilmelerindeki bir diğer nedendir. Ayrıca çoğu tatlandırıcı kan şekeri düzeyini yükseltmemektedir.

Son yıllarda, bal yaprağı olarak da bilinen tatlı stevia bitkisi hakkında birçok çalışma gerçekleştirilmiştir. Şimdi sizlere biraz bunlardan bahsetmek istiyorum.

• Stevianın İnsan Sağlığına Olumlu Etkileri Var Mı?

Diyabet ve Stevia İlişkisi
Öncelikle şeker tüketiminin en riskli olduğu gruplardan tip 2 diyabet hastaları üzerinde yapılan çalışmalar stevianın açlık ve tokluk kan şekeri seviyelerini önemli ölçüde düşürdüğünü ortaya koymuştur. Stevianın tatlandırıcı madde oluşuna ek, antidiyabetik bitki olarak güvenle kullanılabileceği ve diyabetli hastalarda kardiyovasküler yani kalp hastalıklarının önlenmesine yardımcı olabileceği söylenebilir.

Kolesterol ve Stevia İlşkisi
Kandaki trigliseritleri, VLDL olarak adlandırdığımız kolesterolü düşürdüğü gözlemlenmiştir.

Demir ve Lif Kaynağı Stevia
Kurutulmuş stevia yaprağı tozunun, demir ve lif içeriği bakımından zengin olduğu yapılan kimyasal analizler sonucu gözlemlenmiştir. Stevia, tatlandırıcı olmasının yanı sıra, lif içeriği ile sindirim sistemi için, demir içeriği ile de demir eksikliği yaşayan bireyler için sağlığı geliştirici rolü vardır.

Stevianın Hastalıkları Önlemeye Yardımcı Özellikleri
Yapılan çalışmalar ve araştırmalar sonucu stevianın yüksek kan şekeri düzeyine, yüksek tansiyona, düşük tansiyona, tümörden korunmaya, ishale ve hücrelerin savunma sistemine iyi geldiği gözlemlenmiştir. Aynı zamanda araştırmalar sonucu anti bakteriyel özelliği de ortaya konmuştur.

Şeker Yerine Stevia Kullanımı Sonucu Ekmekte Oluşan Farklılıklarla İlgili Çalışma
Geleneksel buğday ekmeğinde bulunan sükroz şekeri farklı düzeylerde stevia özü ile değiştirilmiş, geleneksel buğday ekmeği ile karşılaştırılmış, analizler gerçekleştirilmiştir. Sonucunda, stevia eklenen ekmeğin daha yumuşak ve raf ömrüne, daha düşük mikrobiyal gelişime sahip olduğu görülmüştür. Stevia eklenen ekmeğin diyet lifi içeriği daha yüksek ve karbonhidrat içeriği daha düşük hale gelmiş, bu yüzden kalori alımı önemli ölçüde azalmıştır.

• Stevia Kullanımı Kimler İçin Uygun?
  Stevianın tatlandırıcı olarak kullanımı güvenilirdir. Hem şeker hastaları, hem de PKU (fenilketonüri) hastaları için kullanımı uygun olduğu gibi, diyette şeker takviyelerinden kaçınarak kilo vermek isteyen obez ve diğer bireyler için de uygundur.