Darı Nedir? Faydaları Ve Zararları Nelerdir?

Besinin Adı
Türkçe: Darı
İngilizce: Millet
Latince: Milium

Vatanı ve İklimi:
Darı, kurak ve tropikal bölgelerde yaygın olarak tüketilen bir üründür. Bütün darı taneleri Asya ve Afrika’da çeşitli gıda ürünlerinin geliştirilmesi için bir bileşen olarak kullanılmaktadır. Parmak darı, Afrika ve Hindistan’ın çeşitli bölgelerinde yetiştirilen önemli bir besindir. Bu ülkelerde yerli halkın büyük bir çoğunluğu için temel besin maddesidir. Küçük tohumlu otlar uygun toprak verimliliği ve nem koşulları altında, kuru bölgelerde de büyüyebilmektedir. Hindistan, tahıl olarak adlandırılan birçok çeşit darının en büyük üreticisidir. Beş yıllık bir ortalamaya göre Hindistan, kişi başına tüketilen darı tüketiminde birinci sırada yer almaktadır. Önemli düzeyde darı üretiminin yapıldığı diğer ülkeler; Nijerya, Nijer, Senegal, Mali ve Çin’dir. Günümüzde, Avrupa ve Kuzey Amerika’da bazı gıda ürünlerinin üretimi aşamasında formülasyonlarına dâhil edilir. Asya ve Afrika ülkelerinde ise; ekmek ve benzeri pek çok ürünün ana bileşeni olarak kullanılmaktadır.

Bitkisel Özellikleri:
Darılar türlerine göre 6 grupta toplanır. Pearly millet (inci darı), finger millet (Ragi darı), foxtail millet (cin darı), proso millet (kum darı), little millet (küçük darı), kodo millet (kodo darı), barnyard millettir. Küçük, soluk, sarı bir tohuma sahiptir. Darı, kuraklığa toleranslı bir tahıl ürünüdür.

• Kateşin, epikateşin, kuersetin, taxifolin ve hesperidin darı maltında tespit edilen fenolik bileşiklerdir.

Küçük parmak darı tanesinin; arpa, pirinç, buğday ve mısır gibi diğer tahıllara kıyasla polifenol bakımından zengin, koyu kahverengi bir tohum katmanı vardır.

Faydaları ve/veya Zararları:

• Epidemiyolojik çalışmalar tahıl tanelerinin ve bunların ürünlerinin düzenli olarak tüketilmesinin; kardiyovasküler hastalık, tip II diyabet, gastrointestinal kanser ve bir dizi başka hastalık risklerine karşı koruyucu rolü olduğunu göstermiştir.

Bira üretimi için kullanımının yanı sıra, geriatrik gıda olarak ve şeker hastaları için popüler bir gıda olarak da kullanılmaktadır. Parmak darı; çölyak hastalığı olan hastalar için ideal, glutensiz bir tahıldır. Düzenli tüketiminin; diabetes mellitus, hiperkolesterolemi, düşük dansiteli lipoproteinlerin oksidasyonu ve gastrointestinal hastalık riskini azalttığı belirtilmiştir. Bu faydaları, yapısındaki fenolik bileşiklerden kaynaklanmaktadır. Fenolik bileşikler, genellikle bitkisel kaynaklarda bulunan fitokimyasal grup olarak bilinirken; bazı kanser türleri ve kalp- damar hastalıklarının görülme/gelişme riskini azaltan tam tahılların da önemli bir bileşenidir.

• Darıda; pkoumarik, ferulik, sinamik asit gibi fenolik asitler mevcuttur.

• Yapılan çalışmalarda darı unlarının düşük glisemik indekse sahip olduğu bildirilmiştir.

Afrika ve Asya’da milyonlarca insanın temel gıdalarından biri olan fakat Türkiye’de sınırlı üretim ve tüketimi olan darı çeşitlerinin; besin bileşenleri açısından diğer tahıllarla karşılaştırıldığında eksiklik göstermediği, hatta bazı bileşenler bakımından daha zengin olduğu belirtilmiştir. Önemli miktardaki antioksidan, mineral, diyet lifi ve fitokimyasal içeriğine sahiptir.

Bilgilendirme:
Parmak darı (Eleusine coracana (L.) Gaertn), Amerika Birleşik Devletleri Ulusal Bilimler Akademisi tarafından, tüm tahıl taneleri arasında en besleyici olanlardan biri olduğu belirtilmiş ve “süper tahıl” olarak adlandırılmıştır. Besin değeri açısından zengin olan tahıl, çoğunlukla mayasız ekmek yapımında, puding ve kek gibi diğer preparatların yanı sıra ince ve sert hamur yapımında da kullanılmaktadır.

• Darı, boza yapımında da kullanılır. Boza; darı, pirinç, mısır gibi hububatların öğütülmesinin ardından su eklenip pişirilmesi, şeker eklenmesi sonrasındaysa laktik asit ve alkol fermantasyonlarına maruz bırakılması ile elde edilir.

Yapılan bir çalışmada; darının faydaları düşünülerek atıştırmalık bisküvilerin yapımında kullanılmış ve tüketicilerin duyusal özellikleri değerlendirilmiştir. Araştırma sonucuna göre bisküvilerdeki darı miktarı arttıkça, genel beğeni oranının azaldığı görülmüştür. Darı, bisküviye acı bir tat kazandırmıştır. Hindistan’da genellikle ambali, mudde, roti gibi geleneksel gıdaların hazırlanmasında kullanılır. Darı, kalsiyum ve diyet lifi bakımından zengindir. Enerji, yağ, protein ve vitamin içeriği; buğday, mısır ve sorgumdan daha iyidir. Mısır, arpa, pirinç, buğday, sorgum, darı, çavdar, yulaf dünyada ticari öneme sahip tahıllardır. Darı; insan sağlığı için önemli olan vitaminler, diyet lifi, protein, mineral ve antioksidan içerdiği için nötrasötik ve fonksiyonel gıda olarak kabul edilir.

100 gram Darı’nın besin değerleri: