• BirBes’te Yazar Olmak İçin
BirBes.com - Beslenme ve Diyetetik Biliminin Geleceği
Araçlarımız
No Result
View All Result
İbrahim Halil Bağış
  • Ana Sayfa
  • Hakkımızda
    • Bilimsel Etkinliklerimiz
      • BirBes Seminerleri
        • Diyabette Güncel Yaklaşımlar Webinarı – 2022
        • Duchenne Musküler Distrofi (DMD) Güncel Yaklaşımlar Webinarı – 2022
        • İklim Krizi, Geleceğin Dünyası ve Diyetisyen
        • 19 Mayıs Sporcu Beslenmesi Webinarı
        • Her Şeyin Başı Sağlık! (Vega Okulları)
        • Sağlıklı Besleniyor Muyuz? (Atabek Koleji)
        • Sağlıklı Beslenme ve Obeziteden Korunma (Toki Mimar Sinan Anaokulu)
        • Diyabet Farkındalığı II (İhlas Koleji)
        • Diyabet Farkındalığı I (İhlas Koleji)
      • Klinik Beslenme Günleri
        • Biruni Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Lisansüstü Semineri ’21/2
        • Biruni Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Lisansüstü Semineri ’21
        • Biruni Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Öğrenci Semineri ’21
        • III. Ulusal Beslenme ve Diyetetik Öğrenci Kongresi
        • III – Enteral ve Parenteral Beslenme
        • II – Diyabet
        • I – Biruni Beslenme ve Diyetetik Öğrenci Kongresi
      • Mor Fesleğen Serisi
        • 12. Oturum – 15.05.2020
        • 11. Oturum – 14.05.2020
        • 10. Oturum – 13.05.2020
        • 9. Oturum – 09.05.2020
        • 8. Oturum – 08.05.2020
        • 7. Oturum – 07.05.2020
        • 6. Oturum – 03.03.2020
        • 5. Oturum – 18.02.2020
        • 4. Oturum – 24.12.2019
        • 3. Oturum – 10.12.2019
        • 2. Oturum – 26.11.2019
        • 1. Oturum – 05.11.2019
    • İletişim
  • Araçlarımız
    • Enerji Gereksinimi
      • Günlük Enerji Gereksinimi Hesaplama Araçları BiraradaYENİ!
      • Emziren (Emzikli) Anneler İçin Vücut Ağırlığı (Kilo) ve Enerji Gereksinimi Hesaplama AracıYENİ!
      • Gebe (Hamile) Anne Adayları İçin Vücut Ağırlığı (Kilo) ve Enerji Gereksinimi Hesaplama AracıYENİ!
      • Amputasyonlu (Ampüte) Bireyler İçin Enerji Gereksinimi Hesaplama Aracı
      • Henry 2005 Eşitlikleri ile Enerji Gereksinimi Hesaplama Aracı
      • Harris-Benedict Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • FAO, WHO, UN:, 2001 Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • Mifflin & St. Jeor Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • Schofield Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • Estimated Energy Requirement (EER) Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
    • Vücut Kompozisyonu
      • Vücut Kompozisyonu Hesaplama Araçları Birarada
      • Beden Kütle İndeksi (BKİ) Hesaplama Aracı
      • Bel Çevresi Ölçümünde Risk Değerlendirmesi Aracı
      • Vücut Şekil İndeksi (VŞİ) Hesaplama Aracı
      • Yağsız Vücut Kütlesi (Fatt Free Mass) Hesaplama Aracı
      • İdeal Ağırlık Hesaplama Aracı
      • Vücut Yüzey Alanı Hesaplama Aracı
      • Toplam Vücut Yağı Hesaplama Aracı
      • Toplam Vücut Suyu Hesaplama Aracı
  • Sporcular
  • Fit Tarifler
  • BirBesPedi
  • Diğer
    • Aylara Göre Besin Listeleri
    • Mevsimine Göre Balıklar
    • Mevsimine Göre Sebzeler
    • Mevsimine Göre Meyveler
BirBes.com - Beslenme ve Diyetetik Biliminin Geleceği
  • Ana Sayfa
  • Hakkımızda
    • Bilimsel Etkinliklerimiz
      • BirBes Seminerleri
        • Diyabette Güncel Yaklaşımlar Webinarı – 2022
        • Duchenne Musküler Distrofi (DMD) Güncel Yaklaşımlar Webinarı – 2022
        • İklim Krizi, Geleceğin Dünyası ve Diyetisyen
        • 19 Mayıs Sporcu Beslenmesi Webinarı
        • Her Şeyin Başı Sağlık! (Vega Okulları)
        • Sağlıklı Besleniyor Muyuz? (Atabek Koleji)
        • Sağlıklı Beslenme ve Obeziteden Korunma (Toki Mimar Sinan Anaokulu)
        • Diyabet Farkındalığı II (İhlas Koleji)
        • Diyabet Farkındalığı I (İhlas Koleji)
      • Klinik Beslenme Günleri
        • Biruni Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Lisansüstü Semineri ’21/2
        • Biruni Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Lisansüstü Semineri ’21
        • Biruni Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Öğrenci Semineri ’21
        • III. Ulusal Beslenme ve Diyetetik Öğrenci Kongresi
        • III – Enteral ve Parenteral Beslenme
        • II – Diyabet
        • I – Biruni Beslenme ve Diyetetik Öğrenci Kongresi
      • Mor Fesleğen Serisi
        • 12. Oturum – 15.05.2020
        • 11. Oturum – 14.05.2020
        • 10. Oturum – 13.05.2020
        • 9. Oturum – 09.05.2020
        • 8. Oturum – 08.05.2020
        • 7. Oturum – 07.05.2020
        • 6. Oturum – 03.03.2020
        • 5. Oturum – 18.02.2020
        • 4. Oturum – 24.12.2019
        • 3. Oturum – 10.12.2019
        • 2. Oturum – 26.11.2019
        • 1. Oturum – 05.11.2019
    • İletişim
  • Araçlarımız
    • Enerji Gereksinimi
      • Günlük Enerji Gereksinimi Hesaplama Araçları BiraradaYENİ!
      • Emziren (Emzikli) Anneler İçin Vücut Ağırlığı (Kilo) ve Enerji Gereksinimi Hesaplama AracıYENİ!
      • Gebe (Hamile) Anne Adayları İçin Vücut Ağırlığı (Kilo) ve Enerji Gereksinimi Hesaplama AracıYENİ!
      • Amputasyonlu (Ampüte) Bireyler İçin Enerji Gereksinimi Hesaplama Aracı
      • Henry 2005 Eşitlikleri ile Enerji Gereksinimi Hesaplama Aracı
      • Harris-Benedict Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • FAO, WHO, UN:, 2001 Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • Mifflin & St. Jeor Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • Schofield Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • Estimated Energy Requirement (EER) Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
    • Vücut Kompozisyonu
      • Vücut Kompozisyonu Hesaplama Araçları Birarada
      • Beden Kütle İndeksi (BKİ) Hesaplama Aracı
      • Bel Çevresi Ölçümünde Risk Değerlendirmesi Aracı
      • Vücut Şekil İndeksi (VŞİ) Hesaplama Aracı
      • Yağsız Vücut Kütlesi (Fatt Free Mass) Hesaplama Aracı
      • İdeal Ağırlık Hesaplama Aracı
      • Vücut Yüzey Alanı Hesaplama Aracı
      • Toplam Vücut Yağı Hesaplama Aracı
      • Toplam Vücut Suyu Hesaplama Aracı
  • Sporcular
  • Fit Tarifler
  • BirBesPedi
  • Diğer
    • Aylara Göre Besin Listeleri
    • Mevsimine Göre Balıklar
    • Mevsimine Göre Sebzeler
    • Mevsimine Göre Meyveler
No Result
View All Result
BirBes.com - Beslenme ve Diyetetik Biliminin Geleceği

BirBes > Hastalıklarda Beslenme > Çocuk Hastalıklarında Beslenme > Çölyak Hastalığı Nedir? Çeşitleri Nelerdir? Tedavisi Nasıl Olmalıdır?

Çölyak Hastalığı Nedir? Çeşitleri Nelerdir? Tedavisi Nasıl Olmalıdır?

Dyt. Kübra Özkan by Dyt. Kübra Özkan
in Çocuk Hastalıklarında Beslenme, Uzman Görüşü
0
Çölyak Hastalığı Nedir? Çeşitleri Nelerdir? Tedavisi Nasıl Olmalıdır?

Aretaeus tarafından ilk kez M.S. 1. yüzyılda tanımlanan çölyak hastalığının, 1888 yılında ise Samuel Gee tarafından birçok klinik özelliği açıklanarak beslenme ile ilişkili olabileceği belirtilmiştir. Willem Karel Dicke; 20. yüzyılın ortalarında buğdaygiller ile çölyak hastalığı arasındaki ilişkinin varlığını göstermiştir. Van De Kamer; 2. Dünya Savaşı sonrasında buğdayın yapısında bulunan glutenin intestinal hasara sebep olduğunu, Paulley ise 1954 yılında hastalığa özgü intestinal lezyonları göstermiştir. 1950’lerin sonunda ise Rubin ve arkadaşları; bu hastalığın yetişkinlerde de görülebileceğini belirtmiştir. 1965 yılında, hastalığın genetik yatkınlıkla ilişkili olduğu ve 1978’de intestinal dokuda, gliadine karşı hücresel immün reaksiyon etkisi olduğu göz önünde bulundurulmuştur.

Çölyak hastalığı, popülasyonun %1’ini etkileyen ince bağırsağın kronik inflamatuar bir hastalıktır. Bu durum genetik olarak duyarlı kişilerde; glutene, artmış immünolojik yanıt verme durumu olarak tanımlanabilmektedir. Bu hastalığının klasik şekli; kronik diyare, malabsorpsiyon* ve gelişme geriliği ile kendini göstermektedir. Uzun süreçli bir çocuk hastalığı olarak düşünülse de, günümüzde tekrarlayan karın ağrısı ya da kronik yorgunluk, tipik demir eksikliği anemisi belirtileri ile yetişkinlerde de ortaya çıkmaktadır.

Çölyak, gastrointestinal* semptomlar* ya da gastrointestinal olmayan semptomların belirmesiyle semptomatik olarak gelişebildiği gibi, asemptomatik olarak da gelişebilmesi mümkündür. Görülme sıklığı coğrafi farklılıklara göre değişkenlik gösteren çölyak hastalığı; artan bir prevelansa* sahip olmasına karşın, hastalığın gerçek oranı tam olarak bilinmemektedir. Kuzey Amerika, Batı Avrupa, Avustralya ve Türkiye gibi buğdayın diyette önemli yer tuttuğu ülkelerde sıklıkla görülmektedir.

  • Türkiye’de yapılan bir çalışmada; hastalığın genel yaygınlığı %0.51 olarak saptanırken, Avrupa’da genel nüfusta hastalığın yaygınlığı ise %0.05-0.2 olarak bildirilmiştir.

Tahıllardaki depo proteinleri; etanolde çözünebilen prolaminler ve polimerik gluteninler olmak üzere iki ana gruba ayrılmaktadır. Prolaminler; çavdarda sekalin, arpada hordein, buğdayda gliadin, yulafta avenin ve çölyak hastalarına olumsuz etki göstermeyen mısırda ise zein olarak adlandırılmaktadır. Prolaminler; çavdar, yulaf, buğday ve arpa unlarından hazırlanan; ekmek, pasta ve kek gibi ürünlerin yanı sıra, çorba, sosis ve et gibi paketli ürünlerde de bulunmaktadır. Bu ürünlerde gluten; su veya yağ tutucu, tekstür geliştirici ve inceltici olarak görev yapmaktadır. Gluten ve buğday nişastası, çeşitli ilaçların yapısında da yer alabilmektedir.

Tedavinin temel taşı; genellikle iyileşmiş bir klinik sonuç, psikolojik açıdan iyilik hali ve yaşam kalitesinde artışa yol açan sıkı glutensiz bir diyete ömür boyu bağlılıktır. Glutensiz diyette; arpa, çavdar ve buğday unu içeren her türlü gıda maddesinin tüketilmesi sakıncalıdır. Pirinç ve mısır ise toksik olmadığından, diğerlerinin yerine tercih edilebilir. Bu hastalığa sahip bireylerin, gluten içeren gıdaları tüketmesi durumunda, başta mineral ve vitaminler olmak üzere vücudun ihtiyaç duyduğu çeşitli besin öğelerinin yetersiz emilimi ortaya çıkmaktadır.

Gluten içeren besinlerin tüketilmesi; kronik ishal, kusma, karında şişlik ve kas kaybı, gelişme geriliği ve huzursuzluğa sebep olmaktadır. Daha ileri yaşlarda ortaya çıkan ve açıklanması güç olan; demir eksikliği anemisi, boy kısalığı, kemik erimesi, karaciğer tutulumu, ergenlikte gecikme, ağız içinde yinelenen yaralar, diş bozuklukları, artrit, nörolojik sorunlar ve kronik karın ağrısı atipik çölyak hastalığının belirtileri olarak dikkat çekmektedir.

Çölyak hastalarının besinlerdeki glutene hassasiyet düzeyleri farklılık gösterebilmektedir. Bazı hastalar çok az miktardaki gluteni dahi tolere edemezken, bazı hastalar ise daha fazla miktarda gluteni tolere edebilmektedir. Günümüzde çölyak hastaları için “glutensiz gıdalar” kategorisi altında; hazır, paketli ürünler ve glutensiz fırıncılık ürünleri üretilmektedir. Bu ürünler; doğal olarak gluten içermeyen soya, pirinç ve mısır unu ile amarant ya da guardan hazırlanan bisküvi, makarna vb. ürünleri içermektedir. Gluten içermeyen bu ürünlerin, gluten içeren diğer gıdalara göre; bazı B grubu vitaminleri, demir ve diyet lifi açısından daha fakir olduğu bilinmektedir.


SÖZLÜK

Malabsorbsiyon: Emilim bozukluğu
Gastrointestinal: Mide ve bağırsaklarla ilgili
Semptom: Bulgu, belirti
Prevelans: Bir hastalığın belli bir popülasyon içinde ve belli bir süre aralığında yeni ve eski olguların birlikte görülme oranı ya da yaygınlığı

KAYNAKLAR

Merter, M. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Gastroenteroloji Bilim Dalı Polikliniğine Son 5 Yılda Başvuran Erişkin Çölyak Hastalarının Klinik Ve Laboratuvar Özellikleri. Uzmanlık Tezi. Bursa : T.C. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı , 2013 .

Ráki, M et al. Similar Responses of Intestinal T Cells From Untreated Children. 153, Gastroenterology, 2017, s. 787–798.

Şanlıer, N., Bolluk, S. Çölyak Hastalığının Önlenmesinde Bebek Beslenmesinin Önemi. 1, Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 2014, Cilt 5, s. 15-19.

Türksoy, S., Özkaya, B. Gluten ve Çölyak Hastalığı. Bolu : Türkiye 9. Gıda Kongresi, 2006.

Yanar, Ö ve ark. Atipik Başlangıçlı Çölyak Hastalığı. 3, Çocuk Dergisi, 2013, Cilt 13, s. 126-130.

Aziz, I et al. A UK Study Assessing the Population Prevalence of Self-Reported Gluten Sensitivity and Referral Characteristics to Secondary Care. 1, European Journal of Gastroenterology & Hepatology , 2014, Cilt 26.


Tags: çölyakglutenglutensiz diyet
Uyarı! Referans gösterimi için aşağıdaki şablonu kullanınız.
Özkan, K. (2018). Çölyak Hastalığı Nedir? Çeşitleri Nelerdir? Tedavisi Nasıl Olmalıdır?. Çocuk Hastalıklarında Beslenme. URL: https://www.birbes.com/?p=7409. Erişim Tarihi: 14 Mayıs 2025.
Warning! Use the template below for reference representation.
Özkan, K. (2018). Çölyak Hastalığı Nedir? Çeşitleri Nelerdir? Tedavisi Nasıl Olmalıdır?. Çocuk Hastalıklarında Beslenme. URL: https://www.birbes.com/?p=7409. Date of Access: May 14 2025.

Related Posts

Duchenne Musküler Distrofi (DMD)’de Görülen Beslenme Problemleri Nelerdir?

Duchenne Musküler Distrofi (DMD)’de Görülen Beslenme Problemleri Nelerdir?

by Dyt. Sena Karaduman

Nöromusküler bir hastalık olan Duchenne Musküler Distrofi (DMD) hastalığını daha önceki yazımda incelemiştik. Bu yazımda ise DMD hastalarında meydana gelebilecek...

Anne Sütü ve Emzirmenin Anne ve Bebeğe Faydaları Nelerdir?

Anne Sütü ve Emzirmenin Anne ve Bebeğe Faydaları Nelerdir?

by Rabia Hatun Şen

Anne sütü, bebekler için benzersiz bir besindir. Biyolojik olarak bebek beslenmesinin doğal yoludur. Her memelinin sütü kendi yavrusunun ihtiyaçlarına uygundur....

İnek Sütü Protein Alerjisi (İSPA) Nedir? Beslenme Tedavisi Nasıl Olmalıdır?

İnek Sütü Protein Alerjisi (İSPA) Nedir? Beslenme Tedavisi Nasıl Olmalıdır?

by Dyt. Betül Ebrar Gülcan

Toplumda besinlerin oluşturduğu her türlü olumsuz etki besin alerjisi olarak bilinse de alerji her durum için geçerli değildir. Besin reaksiyonları...

Duchenne Musküler Distrofi (DMD) Nedir? Beslenme Tedavisi Nasıl Olmalıdır?

Duchenne Musküler Distrofi (DMD) Nedir? Beslenme Tedavisi Nasıl Olmalıdır?

by Dyt. Sena Karaduman

Duchenne Musküler Distrofi (DMD), kas liflerinin stabilitesini ve işlevselliğini sağlayan bir sitoskeletal* protein olan "distrofin" genindeki mutasyonların neden olduğu nöromüsküler...

Kızamık Nedir? Belirtileri Nelerdir? Nasıl Tedavi Edilir?

Kızamık Nedir? Belirtileri Nelerdir? Nasıl Tedavi Edilir?

by Dyt. Ecem Kutsal

Dünya genelinde 2012 yılında yaklaşık 122.000 kişi kızamıktan kaynaklı hayatını kaybetmiştir. Kızamık, kızamık virüsü enfeksiyonunun neden olduğu bulaşıcı ve akut...

Bir yanıt yazın Yanıtı iptal et

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Son Yazılar

Kurkumin Nasıl Elde Edilir? Sağlık Üzerine Etkileri Nelerdir?
Bir Besin Ansiklopedisi

Kurkumin Nasıl Elde Edilir? Sağlık Üzerine Etkileri Nelerdir?

by Dyt. Aysun Güler Godri
Geçirgen Bağırsak Sendromu Nedir? Belirtileri Nelerdir? Beslenme Tedavisi Nasıldır?
Yetişkin Hastalıklarında Beslenme

Geçirgen Bağırsak Sendromu Nedir? Belirtileri Nelerdir? Beslenme Tedavisi Nasıldır?

by Dyt. Neslihan Yeşilotalı
Kırmızı Pancarın Faydaları Nelerdir? Hangi Hastalığa İyi Gelir?
BirBesPedi

Kırmızı Pancarın Faydaları Nelerdir? Hangi Hastalığa İyi Gelir?

by Dyt. Cemre Kamalı
  • Ana Sayfa
  • Hakkımızda
  • Araçlarımız
  • Kullanıcı Sözleşmesi
  • Telif Hakkı

2018 © BirBes - Beslenme ve Diyetetik Biliminin Geleceği. Tüm Hakları Saklıdır. | Powered by Spreadon

No Result
View All Result
  • Ana Sayfa
  • Hakkımızda
    • Bilimsel Etkinliklerimiz
      • BirBes Seminerleri
      • Klinik Beslenme Günleri
      • Mor Fesleğen Serisi
    • İletişim
  • Araçlarımız
    • Enerji Gereksinimi
      • Günlük Enerji Gereksinimi Hesaplama Araçları Birarada
      • Emziren (Emzikli) Anneler İçin Vücut Ağırlığı (Kilo) ve Enerji Gereksinimi Hesaplama Aracı
      • Gebe (Hamile) Anne Adayları İçin Vücut Ağırlığı (Kilo) ve Enerji Gereksinimi Hesaplama Aracı
      • Amputasyonlu (Ampüte) Bireyler İçin Enerji Gereksinimi Hesaplama Aracı
      • Henry 2005 Eşitlikleri ile Enerji Gereksinimi Hesaplama Aracı
      • Harris-Benedict Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • FAO, WHO, UN:, 2001 Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • Mifflin & St. Jeor Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • Schofield Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • Estimated Energy Requirement (EER) Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
    • Vücut Kompozisyonu
      • Vücut Kompozisyonu Hesaplama Araçları Birarada
      • Beden Kütle İndeksi (BKİ) Hesaplama Aracı
      • Bel Çevresi Ölçümünde Risk Değerlendirmesi Aracı
      • Vücut Şekil İndeksi (VŞİ) Hesaplama Aracı
      • Yağsız Vücut Kütlesi (Fatt Free Mass) Hesaplama Aracı
      • İdeal Ağırlık Hesaplama Aracı
      • Vücut Yüzey Alanı Hesaplama Aracı
      • Toplam Vücut Yağı Hesaplama Aracı
      • Toplam Vücut Suyu Hesaplama Aracı
  • Sporcular
  • Fit Tarifler
  • BirBesPedi
  • Diğer
    • Aylara Göre Besin Listeleri
    • Mevsimine Göre Balıklar
    • Mevsimine Göre Sebzeler
    • Mevsimine Göre Meyveler

2018 © BirBes - Beslenme ve Diyetetik Biliminin Geleceği. Tüm Hakları Saklıdır. | Powered by Spreadon

Go to mobile version