Yulaf Nedir? Faydaları Ve Zararları Nelerdir?
Yulaf Nerede Ve Ne Zaman Yetiştirilir? Yulaf Besin Değerleri
Besinin Adı
Türkçe: Yulaf
İngilizce: Oat
Latince: Avena Sativa
Vatanı ve İklimi:
Anavatanı Doğu Avrupa ve Asya olan yulaf; Rusya, Kanada ve ABD başta olmak üzere, dünya çapında yetiştirilmektedir. Yulafın çeşitli bölgelerde iki bin yıldır yetiştirildiği düşünülmektedir. Serin iklim tahılı olup, kışa ve kuraklığa dayanıklı değildir. Nemli, yağışlı bölgeleri sever ve nem miktarı yeterli olan verimsiz topraklarda bile yetişebilir.
Bitkisel Özellikleri:
Yulaf, yaklaşık 1,5 metre yüksekliğinde yıllık bir bitkidir. Sonbaharda ya da ilkbaharda ekilebilir. Yulaftaki tohum büyüklüğü çeşidine göre değişebilir. Yulafta bulunan vitamin ve mineraller, genelde embriyo ve kabuk kısmında bulunduğundan, yulaf çoğu zaman gıdalara tüm tane olarak katılır. Tahıllar arasında, mısırdan sonra endosperminde yağ miktarı en fazla olan tahıl tanesi yulaftır.
Faydaları ve/veya Zararları:
Yulafın %60’ını nişasta oluşturur. Aynı zamanda önemli bir protein, lipit, vitamin, mineral ve lif kaynağıdır. Yulafta bulunan lifin en önemli bileşeni ß-glukandır. ß-glukan, kan glukoz ve kolesterol seviyesini düşürür, bağışıklık sistemini güçlendirir. Yulaf lifi, kalp hastalıkları riskinin azalmasıyla da ilişkilendirilir. Yulafın diğer tahıllardan daha fazla çözünür lif içermesi, daha yavaş sindirim ve daha uzun süre tokluk hissine sebep olur. Yulaf lipitleri genel olarak doymamış ve esansiyel yağ asitleri içerir. Protein açısından iyi bir kaynak olup, kullanılabilirliği yüksek aminoasitler içerir. E vitamini ve iyi seviyede antioksidana sahiptir. Antioksidanlar; serum kolesterol konsantrasyonunu azaltabilir, serbest radikallerin vücuda zarar vermesini önler.Ayrıca, kanser, ateroskleroz, katarakt gibi hastalıkların önlenmesine de yardımcı olur.
Yulaf 300’den fazla enzimin yapısına katılan magnezyumun ve önemli antioksidanlardan glutatyon peroksidazın aktivitesinde kofaktör olan selenyumun iyi bir kaynağıdır. Vücutta E vitamini ile çalışan selenyum; astım semptomlarını azaltmada ve DNA onarımında rol oynamaktadır. Ayrıca yulaf; folat, çinko, demir, bakır, manganez, karotenoidler, fitik asit gibi mikro besin öğeleri içerir. Gastrit ve kalıcı kabızlık gibi gastrointestinal hastalıkları önlemede ve hipertansiyonu azaltmada yardımcı bir besindir. Kan glikozunu azaltıcı etkisi obezite ve diyabet semptomlarını azaltmaya yardımcı olur. Yapılan bir çalışmada, egzama gibi cilt sorunlarına iyi geldiği belirlenmiştir.
Bilgilendirme:
Önceleri daha çok hayvan beslenmesinde kullanılan yulafın zengin besin içeriği ve sağlığa yararlı etkilerinin fark edilmesi, insan beslenmesinde de yer almasına yol açmıştır. Yulafa artan ilgi ile; ekmek, bebek maması, bisküvi, kahvaltılık gevrek, yulaf sütü, probiyotik içecekler, yulaf ezmesi, granola çubukları gibi besinlerin yapımında kullanılmaya başlanmıştır. Yulaf birçok besine katkıda bulunabilecek yapıya sahiptir. Ekmeğin, nem tutarak, uzun süre taze kalmasını sağlar. Yulafta bulunan proteinler; viskoz ve emülgatör özelliklerinden dolayı, çikolata gibi birçok ürünün üretiminde kullanılır. Yulaf ezmesi uykusuzluğa iyi gelen bir yulaf ürünüdür.
Çölyak hastalarının yulaf tüketip tüketmeyeceği konusunda birçok araştırma yapılmış ve yulafın çölyak hastaları için uygun olduğu sonucuna varılmıştır. Fakat yulaf işlenirken veya yetiştirilirken buğday ile temas halinde olmamalıdır. Yulafın yüksek protein miktarı, zengin besin içeriği çölyak hastalarının diyetini zenginleştirmesinin başlıca sebeplerindendir. Çölyak hastalarının beslenmesini çeşitlendirmek amacıyla, yulaf içeren makarna, bisküvi vb. gıdalar üretilmiştir. İyi bir E vitamini kaynağı olan yulafın işlenmesi, E vitaminin 1-2 ay içinde kaybolmasına sebep olur.
100 gram Yulaf’ın besin değerleri:
| CHO (g) | Na (mg) | I | Vit. A (µg) |
| 59,5 | 2 | 0,8 | 0 |
| Protein (g) | K (mg) | F (µg) | Vit. C (mg) |
| 13,2 | 382 | 80 | 0 |
| Yağ (g) | P (mg) | Fe (mg) | Vit. B³ (mg) |
| 6,7 | 325 | 4,4 | 4,2 |
| Kalori (kkal) | Ca (mg) | Mg (mg) | Lif (g) |
| 354,4 | 16 | 121 | 9,7 |
GRİMBERG, A. (2014). Preferred carbon precursors for lipid labelling in the heterotrophic endosperm of developing oat (Avena sativa L.) grains. Plant Physiology and Biochemistry, 346-355.
KAHRAMAN, T., AVCI, R., TÜLEK, A., & ÖZTÜRK, İ. (2012). Trakya-Marmara Bölgesine Uygun Yulaf Genotiplerinin Belirlenmesi. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi, 24-28.
MORENO, M., COMINO, I., & SOUSA, C. (2015). Role of oats in celiac disease. World Journal Of Gastroenterology.
MUT, Z., ERBAŞ KÖSE, Ö., & AKAY, H. (2017). Farklı Yulaf (Avena sativa L.) Çeşitlerinin Kimyasal Kalite Özellikleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 347-356.
RASANE, P., JHA, A., SABİKHİ, L., KUMAR, A., & UNNİKRİSHNAN, V. S. (2015). Nutritional advantages of oats and opportunities for its processing as value added foods – a review. Journal of Food Science and Technology, 662-675.
SİNGH, R., DE, S., & BELKHEİR, E. (2013). Avena sativa (Oat), A Potential Neutraceutical and Therapeutic Agent: An Overview. Critical Reviews in Food Science and Nutrition, 126-144.