Besinin Adı
Türkçe: Çay Ağacı
İngilizce: Tea Tree
Latince: Melaleuca alternifolia
Vatanı ve İklimi:
Avustralya’ da yetişen popüler bir bitki çeşididir. Sıklıkla kuzey bölgelerde yetişir. Güneyde ise Queensland sınırındaki kıyı kesimde doğal olarak yetişir.
Bitkisel Özellikleri:
Kağıtsı gür yapraklara sahip çalıya benzeyen küçük ağaçlardır. Yapraklarından buhar damıtma yöntemi ile elde edilen çay ağacı yağı, birçok alanda kullanım skalasına sahiptir. Bu özüt, içerdiği biyoaktif maddeler sayesinde; antiviral, antimikrobial, antifungal, anti-enflamatuar ve anti-tümoral aktivite göstermektedir.
Faydaları ve/veya Zararları:
Çay ağacı yağı; akne, egzama, uçuklar, siğiller, yaralar, yanıklar ve böcek ısırıkları gibi cilt enfeksiyonlarını/hastalıklarını gidermede kullanılmıştır. Günümüzde yaralar ve böcek ısırıklarında kullanılabilirliği Avrupa İlaç Ajansı tarafından uygun kabul edilmiştir.
Ayrıca gıda hijyeni için, çay ağacı yağı gibi esansiyel yağların doğal dezenfektan ve koruyucu olarak kullanılmasının sentetik kimyasallara göre daha güvenilir olabileceği düşünülmektedir.
- Yapılan bilimsel çalışmalara göre; günümüzde sağladığı zengin besin içeriği ve antioksidan aktivitesi olan esansiyel yağlardan çay ağacı yağının gıda korunmasında fayda sağlayabileceği düşünülmektedir.
- Brezilya’da yapılan bir çalışmada; çay ağacı yağı konsantresinin, kıymada üreyen Listeria Monositogenes üzerindeki etkisi test edilerek bakteri üstünde inhibe edici etki oluşturduğu gözlemlenmiştir. Böylece çay ağacı yağının antimikrobiyal özellikte oluşu ile, gıda patojenlerini önlemede umut vaat edebileceği belirtilmiştir.
Çay ağacı özütü aynı zamanda anti tümör özelliktedir.
İçeriğinde bulunan Terpinen-4-ol biyoaktif bileşeni hücre büyümesini inhibe eden bir kimyasaldır.
- Yapılan başka bir bilimsel çalışmada; insanlarda ve ratlarda meme kanseri hücreleri üzerinde deneyler yapılmıştır. Bu deneylerde; çay ağacı yağının anti tümör özellikte olduğu ve bunu, programlı gen mekanizmasına etki ederek hücre döngüsünü durdurarak sağladığı gösterilmiştir.
Çay ağacı yağı oral kullanım için uygun değildir. Oral kullanımda çocuk ve yetişkinlerde toksisiteye neden olmuştur fakat kalıcı hasar rapor edilmemiştir. Alerjik etki gösterebilir.
Bilgilendirme:
Çay ağacı yağı akne ve diğer cilt rahatsızlıklarında etkili olduğu için birçok tedavi edici ve kozmetik üründe aktif terapötik madde olarak kullanılmaktadır. Bunun yanı sıra diş dokusuna kolayca uygulanarak antiinflamatuvar yanıt sağladığı, dental plak ve gingivitisi önlediği belirtilmektedir.
Casarin, M., Pazinatto, J., Santos, R. C., & Zanatta, F. B. (2017). Melaleuca Alternifolia And Its Application Against Dental Plaque And Periodontal Diseases: A Systematic Review. Wiley Journal, 01-13.
Groot, A. C., & Schmidt, E. (2016, March 10). Tea Tree Oil: Contact Allergy And Chemical Composition. Contact Dermatitis.
Hammer, K. (2014). Review Treatment Of Acne With Tea Tree Oil (Melaleuca) Products: A Review Of Ofefficacy, Tolerability And Potential Modes Of Action. International Journal Of Antimicrobial Agents, 01-05.
Pazyar, N., Yaghoobi, R., Bagherani, N., & Kazerouni, A. (2012). A Review Of Applications Of Tea Tree Oil In Dermatology. International Journal Of Dermatology, 01-07.
Silvaa, C. d., Figueiredob, H. M., Stamford, T. L., & Silva, L. H. (2019). Inhibition Of Listeria Monocytogenes By Melaleuca Alternifolia (Tea Tree) Essential Oil In Ground Beef. International Journal Of Food Microbiology, 79-86.