• BirBes’te Yazar Olmak İçin
BirBes.com - Beslenme ve Diyetetik Biliminin Geleceği
Araçlarımız
Bulunamadı
Tüm Sonuçları Gör
İbrahim Halil Bağış
  • Ana Sayfa
  • Hakkımızda
    • Bilimsel Etkinliklerimiz
      • BirBes Seminerleri
        • Diyabette Güncel Yaklaşımlar Webinarı – 2022
        • Duchenne Musküler Distrofi (DMD) Güncel Yaklaşımlar Webinarı – 2022
        • İklim Krizi, Geleceğin Dünyası ve Diyetisyen
        • 19 Mayıs Sporcu Beslenmesi Webinarı
        • Her Şeyin Başı Sağlık! (Vega Okulları)
        • Sağlıklı Besleniyor Muyuz? (Atabek Koleji)
        • Sağlıklı Beslenme ve Obeziteden Korunma (Toki Mimar Sinan Anaokulu)
        • Diyabet Farkındalığı II (İhlas Koleji)
        • Diyabet Farkındalığı I (İhlas Koleji)
      • Klinik Beslenme Günleri
        • Biruni Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Lisansüstü Semineri ’21/2
        • Biruni Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Lisansüstü Semineri ’21
        • Biruni Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Öğrenci Semineri ’21
        • III. Ulusal Beslenme ve Diyetetik Öğrenci Kongresi
        • III – Enteral ve Parenteral Beslenme
        • II – Diyabet
        • I – Biruni Beslenme ve Diyetetik Öğrenci Kongresi
      • Mor Fesleğen Serisi
        • 12. Oturum – 15.05.2020
        • 11. Oturum – 14.05.2020
        • 10. Oturum – 13.05.2020
        • 9. Oturum – 09.05.2020
        • 8. Oturum – 08.05.2020
        • 7. Oturum – 07.05.2020
        • 6. Oturum – 03.03.2020
        • 5. Oturum – 18.02.2020
        • 4. Oturum – 24.12.2019
        • 3. Oturum – 10.12.2019
        • 2. Oturum – 26.11.2019
        • 1. Oturum – 05.11.2019
    • İletişim
  • Araçlarımız
    • Enerji Gereksinimi
      • Günlük Enerji Gereksinimi Hesaplama Araçları BiraradaYENİ!
      • Emziren (Emzikli) Anneler İçin Vücut Ağırlığı (Kilo) ve Enerji Gereksinimi Hesaplama AracıYENİ!
      • Gebe (Hamile) Anne Adayları İçin Vücut Ağırlığı (Kilo) ve Enerji Gereksinimi Hesaplama AracıYENİ!
      • Amputasyonlu (Ampüte) Bireyler İçin Enerji Gereksinimi Hesaplama Aracı
      • Henry 2005 Eşitlikleri ile Enerji Gereksinimi Hesaplama Aracı
      • Harris-Benedict Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • FAO, WHO, UN:, 2001 Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • Mifflin & St. Jeor Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • Schofield Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • Estimated Energy Requirement (EER) Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
    • Vücut Kompozisyonu
      • Vücut Kompozisyonu Hesaplama Araçları Birarada
      • Beden Kütle İndeksi (BKİ) Hesaplama Aracı
      • Bel Çevresi Ölçümünde Risk Değerlendirmesi Aracı
      • Vücut Şekil İndeksi (VŞİ) Hesaplama Aracı
      • Yağsız Vücut Kütlesi (Fatt Free Mass) Hesaplama Aracı
      • İdeal Ağırlık Hesaplama Aracı
      • Vücut Yüzey Alanı Hesaplama Aracı
      • Toplam Vücut Yağı Hesaplama Aracı
      • Toplam Vücut Suyu Hesaplama Aracı
  • Sporcular
  • Fit Tarifler
  • BirBesPedi
  • Diğer
    • Aylara Göre Besin Listeleri
    • Mevsimine Göre Balıklar
    • Mevsimine Göre Sebzeler
    • Mevsimine Göre Meyveler
BirBes.com - Beslenme ve Diyetetik Biliminin Geleceği
  • Ana Sayfa
  • Hakkımızda
    • Bilimsel Etkinliklerimiz
      • BirBes Seminerleri
        • Diyabette Güncel Yaklaşımlar Webinarı – 2022
        • Duchenne Musküler Distrofi (DMD) Güncel Yaklaşımlar Webinarı – 2022
        • İklim Krizi, Geleceğin Dünyası ve Diyetisyen
        • 19 Mayıs Sporcu Beslenmesi Webinarı
        • Her Şeyin Başı Sağlık! (Vega Okulları)
        • Sağlıklı Besleniyor Muyuz? (Atabek Koleji)
        • Sağlıklı Beslenme ve Obeziteden Korunma (Toki Mimar Sinan Anaokulu)
        • Diyabet Farkındalığı II (İhlas Koleji)
        • Diyabet Farkındalığı I (İhlas Koleji)
      • Klinik Beslenme Günleri
        • Biruni Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Lisansüstü Semineri ’21/2
        • Biruni Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Lisansüstü Semineri ’21
        • Biruni Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Öğrenci Semineri ’21
        • III. Ulusal Beslenme ve Diyetetik Öğrenci Kongresi
        • III – Enteral ve Parenteral Beslenme
        • II – Diyabet
        • I – Biruni Beslenme ve Diyetetik Öğrenci Kongresi
      • Mor Fesleğen Serisi
        • 12. Oturum – 15.05.2020
        • 11. Oturum – 14.05.2020
        • 10. Oturum – 13.05.2020
        • 9. Oturum – 09.05.2020
        • 8. Oturum – 08.05.2020
        • 7. Oturum – 07.05.2020
        • 6. Oturum – 03.03.2020
        • 5. Oturum – 18.02.2020
        • 4. Oturum – 24.12.2019
        • 3. Oturum – 10.12.2019
        • 2. Oturum – 26.11.2019
        • 1. Oturum – 05.11.2019
    • İletişim
  • Araçlarımız
    • Enerji Gereksinimi
      • Günlük Enerji Gereksinimi Hesaplama Araçları BiraradaYENİ!
      • Emziren (Emzikli) Anneler İçin Vücut Ağırlığı (Kilo) ve Enerji Gereksinimi Hesaplama AracıYENİ!
      • Gebe (Hamile) Anne Adayları İçin Vücut Ağırlığı (Kilo) ve Enerji Gereksinimi Hesaplama AracıYENİ!
      • Amputasyonlu (Ampüte) Bireyler İçin Enerji Gereksinimi Hesaplama Aracı
      • Henry 2005 Eşitlikleri ile Enerji Gereksinimi Hesaplama Aracı
      • Harris-Benedict Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • FAO, WHO, UN:, 2001 Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • Mifflin & St. Jeor Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • Schofield Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • Estimated Energy Requirement (EER) Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
    • Vücut Kompozisyonu
      • Vücut Kompozisyonu Hesaplama Araçları Birarada
      • Beden Kütle İndeksi (BKİ) Hesaplama Aracı
      • Bel Çevresi Ölçümünde Risk Değerlendirmesi Aracı
      • Vücut Şekil İndeksi (VŞİ) Hesaplama Aracı
      • Yağsız Vücut Kütlesi (Fatt Free Mass) Hesaplama Aracı
      • İdeal Ağırlık Hesaplama Aracı
      • Vücut Yüzey Alanı Hesaplama Aracı
      • Toplam Vücut Yağı Hesaplama Aracı
      • Toplam Vücut Suyu Hesaplama Aracı
  • Sporcular
  • Fit Tarifler
  • BirBesPedi
  • Diğer
    • Aylara Göre Besin Listeleri
    • Mevsimine Göre Balıklar
    • Mevsimine Göre Sebzeler
    • Mevsimine Göre Meyveler
Bulunamadı
Tüm Sonuçları Gör
BirBes.com - Beslenme ve Diyetetik Biliminin Geleceği

BirBes > Beslenme İlkeleri > Bitkisel Yağ Nedir? Etkileri Nelerdir?

Bitkisel Yağ Nedir? Etkileri Nelerdir?

Dyt. Sema Selçuk Dyt. Sema Selçuk
― Beslenme İlkeleri
0
Bitkisel Yağ Nedir? Etkileri Nelerdir?

Beslenme düzeni içerisinde çeşitli ögeler bulunmaktadır. Bu ögeler arasında; karbonhidrat ve proteinler gibi yağlar da önemli bir yere sahiptir. Erişkin bir insanın yiyeceklerden aldığı enerjinin ortalama %25-30’unu yağlardan karşılaması önerilmektedir. Yiyeceklerden aldığımız bu yağlar, kaynaklarına göre bitkisel kökenli ve hayvansal kökenli yağlar olmak üzere iki grupta incelenebilir.

Yağlar, kimyasal kompozisyonlarına göre; doymuş, tekli doymamış ve çoklu doymamış yağlar olarak 3 grupta incelenmektedir. Hayvansal kaynaklı yağlar doymuş yağ açısından, bitkisel kaynaklı yağlar ise çoğunlukla doymamış yağ asitleri açısından zengindir. Doymuş yağlardan zengin diyetlerin insan sağlığını olumsuz etkilediği bilinmektedir. Bitkisel yağlar gibi özellikle çoklu doymamış yağ asitlerinden zengin yağların tüketiminin ise sağlığa olumlu etkileri olduğu bilinmektedir.

Tekli doymamış ve doymuş yağ asitleri vücudumuzda sentezlenebilirken, omega-3 ve omega-6 yağ asitleri gibi çoklu doymamış yağ asitleri vücudumuzda sentezlenememektedir. Bu sebeple; çoklu doymamış yağ asitlerinin yiyeceklerle alınması gerekmektedir. Kaynakları arasında balık ve yapraklı sebzeler yer almaktadır.

Yeryüzünde tohumunda yağ içeren birçok bitki bulunmaktadır. Endüstriyel anlamda; zeytin, ayçiçeği, mısır, kolza, soya, hindistan cevizi, aspir, susam, kenevir, yer fıstığı, keten ve jojoba gibi bitkilerin tohumlarından yağ üretilmektedir. Türkiye’de en çok üretilenler ise ayçiçek yağı ve zeytinyağıdır.

Zeytinyağı

Başlıca İtalya, Yunanistan ve İspanya olmak üzere ülkemizde de zeytinyağı kullanımı ve üretimi oldukça yaygındır.  Omega-6 ve omega-9 yağ asitlerini içeren zeytinyağı, Akdeniz diyetinin önemli bir parçasıdır. İçerdiği fenolik bileşikler sayesinde kardiyovasküler hastalıklar, metabolik sendrom ve kansere karşı koruyucu etki oluşturmaktadır. İçerdiği bileşenler kanser hücrelerinde apoptoza* neden olabileceğinden, özellikle kolon kanseri ile mücadelede zeytinyağının önemi büyüktür. Nörolojik bozuklukları ve inflamatuar komplikasyonları önlemede yardımcıdır. Antimikrobiyal özelliği ile vücut bağışıklığına destek olurken, glisemik yüke etki ederek insülin direncinde azalmaya sebep olmaktadır.

Ayçiçek Yağı

Omega-3 ve omega-6 yağ asitlerini içeren ve yüksek besin değerine sahip ayçiçek yağı, ülkemizde ekimi ve üretimi en çok yapılan yağlı tohum bitkisidir. Yağ kalitesinin yüksek oluşundan dolayı yemeklerde ve özellikle kızartmalarda tercih edilmesinin yanı sıra, biodizel yakıt sanayisinde de oldukça önemli bir rolü bulunmaktadır.

Soya Yağı

Omega-3 yağ asitlerini içeren, aynı zamanda protein bakımından da zengin olan soya ve ürünlerinin, toplam kolesterol ve serum LDL düzeyini azalttığı; ayrıca fermente soya ürünlerinin, kardiyovasküler problemler ve diyabetle ilgili sorunların etkilerini hafifletmede rolü olduğu kanıtlanmıştır.

Kolza (Kanola) Yağı

Önceleri, içerdiği yüksek erusik asit miktarı sebebiyle yemeklerde kullanımı yasaklanmış olsa da WHO* tarafından içeriğindeki erusik asit miktarının %5’in altına düşürülerek kullanılabileceği bildirilmiştir. Kanola yağı; %7 oranında doğmuş yağ içeriğiyle, yemeklik yağlar arasında doymuş yağ yüzdesi en az olan bitkisel yağ olarak bilinmektedir. Doymuş yağ oranının azlığı ve oleik asit oranının yüksek olması yönüyle zeytinyağına benzerlik göstermektedir. %32 oranında içerdiği çoklu doymamış yağ asitleri sayesinde hücre büyümesi, üreme, görme ve kolesterol metabolizması gibi birçok yaşamsal faaliyette olumlu etkisi bulunmaktadır. Ayrıca; E vitamini açısından da zengin olan kanola yağının, ülkemizde üretimi pek yaygın olmasa da ithalatla beraber raflarda yerini almıştır.

Mısırözü Yağı

Mısırözü yağı; diyete bağlı sağlık problemlerinin azaltılması için, doymuş yağlara alternatif olarak önerilen doymamış yağ kaynakları arasında yer almaktadır. Çoklu doymamış yağ asitlerini %59 oranında içeren mısırözü yağı; çoklu doymamış yağ asitleri arasından en çok linoleik asidi içermektedir. Ayrıca E vitamini ve ubikinon* bakımından da zengin olan mısırözü yağını farklı kılan özellik, diğer yemeklik yağlarda bulunmayan azotlu bileşikleri içermesidir. Bunların çoğu biyoaktif bileşiklerdir. Yapılan araştırmalar; mısırözü yağının LDL* kolesterol, toplam kolesterol ve trigliserit düzeylerini düşürdüğünü doğrulamıştır. Farelerde yaşam süresini uzattığını destekleyen çalışmalar da mevcuttur.


SÖZLÜK

Apoptoz: Bir hücrenin, etraftaki hücrelere zarar vermeden ölmesi ya da fagositik hücreler tarafından yok edilmesi
WHO: World Health Organization: Dünya Sağlık Örgütü
Ubikinon: Mitokondri iç zarında bulunan, elektron transfer sisteminde elektron taşıyıcı olarak rol alan ve yağda eriyen bir izoprenoit, koenzim Q.
LDL: Low Density Lipoprotein: Düşük yoğunluklu lipoprotein. Halk arasında “kötü kolesterol”.

KAYNAKLAR

Tosun, A., Özkal, N. (2000). Kanola. Ankara Eczacılık Fakültesi Dergisi, 29(1), 59-76.

Arıoğlu, H. (2016). Türkiye’de Yağlı Tohum ve Ham Yağ Üretimi, Sorunlar ve Çözxüm Önerileri. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 25(Özel sayı-2), 357-368.

Gül, V. ve ark. (2016). Günümüz Türkiyesinde Bitkisel Yağ Açığını Kapatmada Ayçiçeğinin Önemi. Alınteri, 70-76.

Akpınar Bayizit, A. (2003). Doymamış Yağ Asitlerinin Beslenme ve Sağlık Açısından Önemi. Gıda ve Yem Bilimi Teknolojisi(3), 28.

Sayon- Orea, C. et al. (2015). Does cooking with vegetable oils increase the risk of chronic disease? British Journal of Nutrition(113), 36-48.

De Tonnac, A. et al. (2018). Fatty acid composition of several muscles and adipose tissues of pigs fed n-3 PUFA rich diets. Meat Science, 1-8.

Si, H. et al. (2014). High corn oil dietary intake improves health and longevity of aging mice. Experimental Gerontology(58), 244-249.

Alberdi Cadeno, J. et al. (2017). Bioactive compounds detected for the firs time in corn oil. Journal of Food Composition and Analysis(62), 197-204.

Jayachandran, M., Xu, B. ( 2018). An insight into the health benefits of fermented soy products. Food Chemistry(271), 362-371.

Wani, T.A. et al. (2018). Olive oil and its principal bioactive compound: hydroxytyrosol. Trends in Food Science & Technology(77), 77-99.


Etiketler: bitkisel yağçoklu doymamış yağ asitleriyağ
Uyarı! Referans gösterimi için aşağıdaki şablonu kullanınız.
Selçuk, S. (2018). Bitkisel Yağ Nedir? Etkileri Nelerdir?. Beslenme İlkeleri. URL: https://www.birbes.com/?p=7983. Erişim Tarihi: 30 Mayıs 2023.
Warning! Use the template below for reference representation.
Selçuk, S. (2018). Bitkisel Yağ Nedir? Etkileri Nelerdir?. Beslenme İlkeleri. URL: https://www.birbes.com/?p=7983. Date of Access: May 30 2023.

Benzer Yazılar

Manganez (Mn) Nedir? Hangi Besinlerde Bulunur? Faydaları Ve Zararları Nelerdir?

Manganez (Mn) Nedir? Hangi Besinlerde Bulunur? Faydaları Ve Zararları Nelerdir?

Zeynep Gökçe

İnsan vücudunun yaklaşık %5‘i minerallerden oluşur. Bazıları diş ve kemik gibi sert dokuların yapılarında bulunur. Hücrelerin çalışması için çoğu mineral...

Besin İnsülin İndeksi (Bİİ) Nedir? Glisemik İndeks İle Farkı Nedir?

Besin İnsülin İndeksi (Bİİ) Nedir? Glisemik İndeks İle Farkı Nedir?

Dyt. Seren Erdoğan

Günümüzde insülin kullanan diyabetli bireylerde tedavi dozları karbonhidrat sayımı yöntemi ile belirlenmektedir. Karbonhidrat sayımı ve besinlerin glisemik indeks bilgileri, olası...

İyot (I) Nedir? Hangi Besinlerde Bulunur? Eksikliğinde Neler Görülür?

İyot (I) Nedir? Hangi Besinlerde Bulunur? Eksikliğinde Neler Görülür?

Dyt. Zeynep Avar

İyot Nedir? Besinler ve su ile birlikte dışarıdan temin edilen eser elementlerden biri olan iyot; anne karnından itibaren yaşam boyunca...

Renk Verici Madde: Polifenol Nedir? Sağlık Üzerine Etkileri Nelerdir?

Renk Verici Madde: Polifenol Nedir? Sağlık Üzerine Etkileri Nelerdir?

Dyt. İpek Nedirli

Polifenoller bitkisel kaynaklı olup, antioksidan özelliğe sahip biyoaktif bileşiklerdir. Yiyecekler üzerinde renk, lezzet, koku bakımından etkilere sahiptirler. Çoğunluğu bitkilerin metabolitleridir....

Histidin Aminoasiti Nedir? Vücuttaki Etkileri Nelerdir? Hangi Besinlerde Bulunur?

Histidin Aminoasiti Nedir? Vücuttaki Etkileri Nelerdir? Hangi Besinlerde Bulunur?

Dyt. Ayşegül Şen

Histidin, her bireyin vücudunda bulunması gereken esansiyel bir aminoasittir ve besinler yolu ile vücuda alınır. Bu esansiyel aminoasiti farklı tür...

Bir cevap yazın Cevabı iptal et

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Son Yazılar

Kurkumin Nasıl Elde Edilir? Sağlık Üzerine Etkileri Nelerdir?
Bir Besin Ansiklopedisi

Kurkumin Nasıl Elde Edilir? Sağlık Üzerine Etkileri Nelerdir?

Dyt. Aysun Güler Godri
Geçirgen Bağırsak Sendromu Nedir? Belirtileri Nelerdir? Beslenme Tedavisi Nasıldır?
Yetişkin Hastalıklarında Beslenme

Geçirgen Bağırsak Sendromu Nedir? Belirtileri Nelerdir? Beslenme Tedavisi Nasıldır?

Dyt. Neslihan Yeşilotalı
Kırmızı Pancarın Faydaları Nelerdir? Hangi Hastalığa İyi Gelir?
BirBesPedi

Kırmızı Pancarın Faydaları Nelerdir? Hangi Hastalığa İyi Gelir?

Dyt. Cemre Kamalı
  • Ana Sayfa
  • Hakkımızda
  • Araçlarımız
  • Kullanıcı Sözleşmesi
  • Telif Hakkı

2018 © BirBes - Beslenme ve Diyetetik Biliminin Geleceği. Tüm Hakları Saklıdır.

Bulunamadı
Tüm Sonuçları Gör
  • Ana Sayfa
  • Hakkımızda
    • Bilimsel Etkinliklerimiz
      • BirBes Seminerleri
      • Klinik Beslenme Günleri
      • Mor Fesleğen Serisi
    • İletişim
  • Araçlarımız
    • Enerji Gereksinimi
      • Günlük Enerji Gereksinimi Hesaplama Araçları Birarada
      • Emziren (Emzikli) Anneler İçin Vücut Ağırlığı (Kilo) ve Enerji Gereksinimi Hesaplama Aracı
      • Gebe (Hamile) Anne Adayları İçin Vücut Ağırlığı (Kilo) ve Enerji Gereksinimi Hesaplama Aracı
      • Amputasyonlu (Ampüte) Bireyler İçin Enerji Gereksinimi Hesaplama Aracı
      • Henry 2005 Eşitlikleri ile Enerji Gereksinimi Hesaplama Aracı
      • Harris-Benedict Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • FAO, WHO, UN:, 2001 Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • Mifflin & St. Jeor Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • Schofield Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • Estimated Energy Requirement (EER) Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
    • Vücut Kompozisyonu
      • Vücut Kompozisyonu Hesaplama Araçları Birarada
      • Beden Kütle İndeksi (BKİ) Hesaplama Aracı
      • Bel Çevresi Ölçümünde Risk Değerlendirmesi Aracı
      • Vücut Şekil İndeksi (VŞİ) Hesaplama Aracı
      • Yağsız Vücut Kütlesi (Fatt Free Mass) Hesaplama Aracı
      • İdeal Ağırlık Hesaplama Aracı
      • Vücut Yüzey Alanı Hesaplama Aracı
      • Toplam Vücut Yağı Hesaplama Aracı
      • Toplam Vücut Suyu Hesaplama Aracı
  • Sporcular
  • Fit Tarifler
  • BirBesPedi
  • Diğer
    • Aylara Göre Besin Listeleri
    • Mevsimine Göre Balıklar
    • Mevsimine Göre Sebzeler
    • Mevsimine Göre Meyveler

2018 © BirBes - Beslenme ve Diyetetik Biliminin Geleceği. Tüm Hakları Saklıdır.