Besinin Adı
Türkçe: Akşam Çuha Çiçeği / Gece Sefası / Eşek Çiçeği / Ezan Çiçeği
İngilizce: Evening Primrose
Latince: Oenothera biennis L.
Vatanı ve İklimi:
Oenothera L. cinsinin, Kuzey ve Güney Amerika’daki ılıman ve tropik iklim bölgelerinde yetişen yaklaşık 145 türü vardır. Bazı türleri, Avrupa kıtasına da adapte olmuş durumdadır ve burada yaklaşık 70 çeşidi bulunmaktadır.
Birçok hastalığın tedavisinde yararlı olduğu belirtilmiştir. Bu nedenle, çuha çiçeğinin biyolojik aktivitesini inceleyen araştırmalar mevcuttur. Bilimsel çalışmaların geneli, çuha çiçeğinin çeşitli kısımlarından (örneğin, yapraklar, gövdeler ve tohumlar) elde edilen özütler ile ilgilidir.
Bitkisel Özellikleri:
Çuha çiçeği (Oenothera L.), Onagraceae familyasına ait bir bitkidir. Bu aileye mensup 145 adet çiçekli bitki vardır. Oenothera L.cinsine ait olan türler, dünya genelinde eski zamanlardan beri yaygın olarak kullanılan şifalı bitkileri içerir. Bu aile, genellikle otlar ve çalılardan oluşan çuha çiçeği ailesi olarak bilinir. Çoğunlukla; dar yapraklı, tek yıllık, iki yıllık ya da çok yıllık bitkiler halinde oluşur. Oenothera türleri; beyaz, pembe, sarı, kırmızı çiçekleri ile bilinir ve çoğu kokuludur.
Faydaları ve/veya Zararları:
Geleneksel tıpta en yaygın bilinen etkileri; organizmadaki enflamasyonların, diyabetin, mikrobiyal enfeksiyonların, ishalin, ülserlerin, tümörlerin, böbrek ve karaciğer problemlerinin önlenmesinde/giderilmesinde yardımcı oluşudur. Aynı zamanda; steroller, alkaloidler, fenolik asitler, flavonoidler, triterpenoidler, saponinler, biflavonoller ve tokoferoller gibi çeşitli farmasötik olarak aktif bileşenler için bir kaynaktır. Bu bitkilerin ham özütleri; in vivo ve in vitro anti-enflamatuar, antioksidan, antimikrobiyal vb. çeşitli etkiler sergilemektedir.
Bilgilendirme:
Oenothera biennis türüne ait bitkilerin tüm kısımlarının ortak bileşenleri; yağ asitleri, fenolik asitler ve flavonoidlerdir.
Çuha çiçeğinin tohumları ise; proteinler, karbonhidratlar, mineraller ve vitaminlerden zengindir. Biyolojik olarak aktif bileşiklerin kaynaklarının; tohumlar ve hepsinden öte, çuha çiçeği tohumu yağı olduğu düşünülmektedir. Çuha çiçeği tohumları yaklaşık % 20 yağ içerir. Yağ miktarı; çeşitleri, büyüme koşulları ve tohumun yaşı gibi çeşitli faktörlere bağlıdır.
Evening Primrose Oil (EPO) yani; çuha çiçeği yağı Oenothera biennis’ in tohumlarından elde edilen soğuk sıkım doğal bir üründür.
Çuha çiçeği yağı (EPO); romatoid artrit, atopik dermatit, sedef hastalığı, PMS, menopoz sendromu, Sjögren Sendromu, astım ve diyabetik nöropati konusunda faydalı etkilerin rapor edildiği bir diyet takviyesi olarak kullanılmaktadır.
Akşam Çuha Çiçeği’nin lipid profili incelendiğinde EPO’da en bol bulunan yağ asitlerinin; oleik asit (%7), linoleik asit (%74) ve γ-linolenik asit (%9) olduğu görülmektedir. EPO’nun faydalı etkilerinin en çok γ-linolenik asit içeriğinden kaynaklı olduğu düşünülmektedir. Ayrıca palmitik asit, stearik asit gibi diğer yağ asitlerini de içerir.
Tohumlar yaklaşık %15 protein ve %43 karbonhidrat bulundurur. Esas olarak potasyum, kalsiyum ve magnezyum minerallerini ve A, C, B, E vitaminlerini ve çeşitli amino asitleri içerir.
Linoleik asit, esansiyel yağ asitleri grubuna aittir. Bunlara eksojen yağ asitleri de denir, çünkü insan vücudu; birçok dokusunun düzgün çalışmasına katkıda bulunan bu yağ asitlerini sentezleyemez. Dolayısıyla bunları yiyeceklerden temin etmek gerekir. Akşam çuha çiçeği yağı (EPO), %70’in üzerinde linoleik asit (LA) ve yaklaşık %9 γ-linolenik asit (GLA) içerir.
Çuha çiçeği yağının, cilt problemleri de dahil olmak üzere enflamatuvar hastalıklarda etkili olabileceği belirtilmektedir. Diğerlerinin yanı sıra linoleik asit, cildin düzgün işleyişinde önemli yer tutar. Bu asidin varlığının; cildin soyulmasını ve deri yoluyla su kaybını önlediği, aynı zamanda cildin yumuşaklığını ve elastikiyetini arttırdığı, epidermal keratinizasyon işlemini düzenlediği gösterilmiştir.
100 gram Çuha Çiçeği’nin besin değerleri:
| CHO (g) | Na (mg) | I | Vit. A (µg) |
| – | – | – | – |
| Protein (g) | K (mg) | F (µg) | Vit. C (mg) |
| – | – | – | – |
| Yağ (g) | P (mg) | Fe (mg) | Vit. B³ (mg) |
| – | – | – | – |
| Kalori (kkal) | Ca (mg) | Mg (mg) | Lif (g) |
| – | – | – | – |
Montserrat-De La Paz, S., Fernández-Arche, M. A., Angel-Martin, M., & Garcia-Gimenez, M. D. (2014). Phytochemical Characterization of Potential Nutraceutical İngredients From Evening Primrose Oil (Oenothera Biennis L.). Phytochemistry Letters, 8, 158-162.
Timoszuk, M., Bielawska, K., & Skrzydlewska, E. (2018). Evening Primrose (Oenothera biennis) Biological Activity Dependent on Chemical Composition. Antioxidants, 7(8), 108.
