Besinin Adı
Türkçe: Nohut
İngilizce: Chickpea
Latince: Cicer arietinum
Vatanı ve İklimi:
Nohut, baklagillerin Papilionoid alt familyasının bir üyesidir. Bu alt familyada; nohut, alfalfa (Medicago sativa), yonca (Trifolium spp.), bezelye (Pisum sativum), mercimek (Lens culinaris)) ve lotus gibi bitkiler bulunmaktadır. Türkiye ve Suriye’nin güneydoğusundan çıkan nohut, modern tarımın ilk ürünlerindendir. Küçük tohumlu desi ve daha büyük tohumlu kabuli olmak üzere, iki ana nohut türü vardır. Desinin tüketimi Orta Doğu ve Güneydoğu Asya ile sınırlı iken, kabuli; dünya genelinde oldukça popüler bir besin olarak sofralardaki yerini almaktadır.
Bitkisel Özellikleri:
Nohut, genellikle ılıman ve yarı kurak iklime sahip bölgelerde, özellikle Afrika-Asya ülkelerinde yetişen ve tüketilen önemli bir besindir. Nohutun kökü oldukça sert olup, oldukça derinlere kadar ilerleyebilmektedir. Diğer baklagillerde olduğu gibi, nohut tohumları da farklı pişirme teknikleriyle azaltılabilecek veya elimine edilebilecek antinutrisyonel faktörleri içermektedir (Örneğin; akrilamid vb.).
Faydaları ve/veya Zararları:
İyi bir karbonhidrat ve protein kaynağı olan nohutun, protein kalitesinin diğer bakliyatlardan daha iyi olduğu düşünülmektedir.
Önemli bir aminoasit deposu olan nohut; içeriğinde düşük miktarda lipit bulunmasına rağmen, linoleik ve oleik asit gibi, önemli doymamış yağ asitleri açısından da zengindir. Ayrıca içeriğinde; Ca, Mg, P, K mineralleri ve riboflavin, niasin, tiamin, folat ve A vitamini öncüsü β-karoten gibi vitaminler bulunur. β-Sitosterol, kampesterol ve stigmasterol, nohut yağında bulunan önemli sterollerdir.
Nohut, besin öğelerinin emilimini bozabilen, akrilamid gibi antinutrisyonel bileşikler içermektedir. Akrilamid; ekmek, aperatif ve cips gibi gıdalarda bulunan bir maddedir. Nohutun bir gıda maddesine eklenmesi, besin değerini artırabilirken, aynı zamanda akrilamid içeriğini azaltabilir. Nohut unu ve proteini, bu tür ürünlerdeki akrilamid içeriğini azaltmak için yeni bir seçenek olarak görülmektedir. Nohut unu eklenmesi, duyusal ve dokusal özellikleri de etkilemektedir.
- Nohutun, diğer bakliyat ve tahıllar ile birlikte; kardiyovasküler hastalıklar, tip 2 diyabet, sindirim hastalıkları ve bazı kanserler üzerinde faydalı etkileri olabileceği düşünülmektedir.
Bilgilendirme:
Isıl işlem uygulaması, bağırsak sindirilebilirliği ve mevcut protein miktarını arttırmak için etkili bir yöntemdir. Nohut; köfte, humus ve leblebi gibi birtakım yemeklerin yapımında kullanılır. Çabuk nemlenebilen ve genel kuru halde tüketilen nohutun, genel saklanma koşulları konserve ve kuru ortamdır. Nohut, kuru yemek için kullanılacaksa önceden suyun içinde yumuşatılmalıdır. Ayrıca nohut, glüten içermediğinden dolayı glüten hassasiyeti veya çölyak hastalığı olan bireylere önerilebilir.
100 gram Haşlanmış Kuru Nohut’un besin değerleri:
| CHO (g) | Na (mg) | I | Vit. A (µg) |
| 16,8 | 9 | 9,2 | 14 |
| Protein (g) | K (mg) | F (µg) | Vit. C (mg) |
| 9 | 280 | 16 | 1,1 |
| Yağ (g) | P (mg) | Fe (mg) | Vit. B³ (mg) |
| 1,6 | 169 | 2,7 | 1,9 |
| Kalori (kkal) | Ca (mg) | Mg (mg) | Lif (g) |
| 119,3 | 49 | 61 | 9,9 |
Rachwa-Rosiak, Nebesny, & G., B. (2015). Chickpeas—composition, nutritional value, health benefits, application to bread and snacks: a review. Critical Reviews in Food Science and Nutrition, 55(8):1137-45.
Varshney, R. K., Song, C., & Cook, D. R. (2013). Draft genome sequence of chickpea (Cicer arietinum) provides a resource for trait improvement. Nature Biotechnology, volume 31, pages 240–246.
