Besinin Adı
Türkçe: Hibiskus
İngilizce: Hibiscus
Latince: Hibiscus sabdariffa L. (Hs)
Vatanı ve İklimi:
Hibiscus sabdariffa L., Hindistan’daki Malvaceae ailesinin tek yıllık bir bitkisi olup tropikal ve subtropikal bölgelerde bulunabilmektedir. Kökeni Afrika olarak bilinir. Tayvan’ın doğusu, Tayland gibi tropikal bölgelerde ve Sudan’da yetiştirilen farklı özelliklere ve etkilere sahip bir bitkidir. Malvaceae kökenli bitki ailesinde yer alan ve yaklaşık 300 kadar türü bulunan Hibiskus, birçok hastalığın tedavi edilmesinde dünya çapında yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu bitki, farklı ülkelerde farklı şekillerde isimlendirilmiştir: Fransa’da I’Oiselle, İngiltere’de roselle, Tayland’da krachiap doeng, Arap ülkelerinde kerkedah, Jamaika’da spanish, Batı Sudan’da bissap. Farklı iklim özelliklerinde gelişebilen Hibiskus cinsi üyeleri, bu sayede ilginç biyoaktif özellik gösteren ürünler meydana getirmektedir.
Bitkisel Özellikleri:
Hibiskus, mantar zehirlenmelerinde ve kimyasal zehirlenmelerde antidot* olarak kullanılırken, selüloz ve kağıt endüstrisinde ise lif kaynağı olarak kullanılmaktadır. Bunların dışında diğer yaygın kullanım alanları arasında, tesislerde yüksek kalite ve daha ekonomik ekstraksiyon prosedürü, keten, balık ağı, halat ve kumaş imal edilmesi sayılabilir. Oldukça dikkat çeken geniş endüstriyel ilgiye sahiptir.
Bitkinin çiçek yapısının özellikleri; kalın etlidir, kırmızımsı beyaz renkte görülür. Çiçekleri salkım şeklindedir. Bitkinin olgunlaşması ile birlikte kaliks yapısı büyüyerek, meyvesi parlak kırmızı renkli ve daha etli bir görünüm alır. Meyveleri tek başına tüketilebilir. Çiçek kısmı likör ve reçel yapımında kullanılmaktadır. Roselle çayı için de bitkinin çiçek bölümünden yararlanılır. Rosellenin canlı rengi ve antioksidan aktivitesinin fazla oluşu, içerdiği yüksek miktarda antosiyaninden kaynaklanmaktadır.
Yeni taze yaprakları ve yumuşak gövde kısmı acı sos ve salatalarda kullanılmaktadır. ‘Curries’ diye bilinen baharat karışımını daha çok Malezyalılar kullanmaktadır. Afrikalılar, bitkinin tohumları biraz acı olmasına karşın yüksek miktarda protein içerdiğinden yemeklerinde yer vermektedirler.
Faydaları ve/veya Zararları:
Hibiscus sabdariffa L. (HS) bitkisi, halk arasında tıp alanında çeşitli hastalıklar için kullanılmaktadır. Bu bitkinin kullanım alanı birçok tedavi edici uygulama için giderek artmaktadır. Örneğin; bitkinin yüksek PCA* içeriği nedeniyle Çin’de hipertansiyon, yüksek ateş, karaciğer tahribatları ve lösemi tedavisinde yer almaktadır.
Geleneksel Çin tıbbında hibiskus çiçeği, hipertansiyon, oksidatif stres ve enflamasyon gibi durumların yanında böbrek ve idrar kesesi taşı tedavileri için çay şeklinde belirli bir düzenle kullanılmaktadır. İçecek olarak tüketilen bu çay, dünya genelinde hipertansiyon ve hiperlipidemi tedavisi için yaygın olarak kullanılmaktadır.
Hibiskus cinsi için yapılan farmakolojik araştırmalar, özellikle bazı türlerinin yararlı olan biyolojik aktivitelerini ortaya çıkarmıştır. Bu biyolojik aktiviteler arasında; antispermatojenik, antidiyaretik, antioksidan, antitümör, antihelmintik*, antikonvülzan, antidiyabetik, antimutajenik ve basınç düşürücü etki gibi özellikler yer almaktadır.
- 1995 senesinde yapılan bir çalışmada; hibiskusun insanlarda kanser oluşumunu ve yüksek kan basıncını engellediği belirtilmiştir. Böbrek hastalarında ürikozurik* etkiye kaliks ekstraktının yararlı olduğu bilinmektedir.
Tip 2 diyabetli ve hipertansiyon hastası olan yetişkin bireylerde HS bitki ekstresinin günlük tüketimi sonucu diyastolik ve sistolik kan basıncının önemli miktarda düştüğü gözlemlenmiştir.
Yapılan çalışmalar sonucu HS’nin günlük belirli dozlarda tüketimi karaciğer ve böbrek fonksiyonlarını olumsuz yönde etkilememektedir. Fakat aşırı yüksek dozda tüketimi sonucu karaciğerde toksik etki gösterebileceği belirtilmektedir.
Bilgilendirme:
Hibiskus, dünya genelinde kullanılan bir bitkidir. Birçok ülkede çay veya baharat olarak tüketilir. Hibiskus bitkisinin zengin içeriğinde; malik asit, magnezyum, demir ve C vitamini bulunmaktadır. Dünya genelinde birçok hastalık için tıbbı amaçla kullanılmaktadır. Rahatlatıcı özelliği mevcuttur. Kurutulan hibiskus çiçeği ile hibiskus çayı demlenir. Hibiskus çiçeğinin canlı, parlak rengi, çay demlendiğinde açık kırmızı rengini alır. Su ile 3-4 dakika kaynatılarak demlenir.
- Gebelikte düşük meydana getirebileceğinden hamile kadınların tüketmesi önerilmez. Hibiskus çayının hipertansiyonu düşürücü etkisi olduğu için hipotansiyon hastalarında kullanımı sakıncalıdır.
100 gram Hibiskus’un besin değerleri:
| CHO (g) | Na (mg) | I | Vit. A (µg) |
| 10,71 | – | – | – |
| Protein (g) | K (mg) | F (µg) | Vit. C (mg) |
| – | – | – | 12,9 |
| Yağ (g) | P (mg) | Fe (mg) | Vit. B³ (mg) |
| – | – | 1,29 | – |
| Kalori (kkal) | Ca (mg) | Mg (mg) | Lif (g) |
| 54 | 214 | – | 35,7 |
PCA: Protokateşik asit
Antihelmintik: Bağırsak solucanlarını düşürücü veya öldürücü
Ürikozürik: Ürik asit atılımını artıran
Saptarshi Konar Et Al,. (2018). Regeneration of Plantlets Through Somatic Embryogenesis From Root Derived Calli of Hibiscus Sabdariffa L. (Roselle) and Assessment of Genetic Stability by Flow Cytometry and ISSR Analysis. Plos One. .
Şen, C. (2011). Hibiscus Sabdariffa L. Bitkisinin Antimikrobiyal Ve Antioksidan Aktivitesinin Araştırılması. Yüksek Lisans Tezi Biyoloji Anabilim Dalı. Edirne.
Young-Sil Lee Et Al,. (2018). Metabolaid® Combination Of Lemon Verbena And Hibiscus Flower Extract Prevents High-Fat Diet-Induced Obesity Through AMP-Activated Protein Kinase Activation. Nutrients., 1204.
Hiper tansiyonum bide şekerim var. Kullanabilirmiyim.
Merhaba Aynur Hanım, tabi ki hibiskus çayı tüketebilirsiniz. Aşırı tüketim durumunda kan basıncı çok düşebilir bu nedenle özellikle hipotansiyonu (düşük tansiyon) olan bireyler için risk teşkil etmektedir. Dikkat edilmesi gereken önemli nokta günlük tüketim miktarıdır.
Kan cıvıltıcı kullanıyorum zararı olur mu acaba
Belgin Hanım merhaba, kan sulandırıcı olarak bilinen kullandığınız ilaçlar warfarin içermektedir. Genellikle coumadin olarak bilinmektedir. Temelde kullanılan kan sulandırıcı ilaçlar antikoagulan özelliktedir ve bu özelliği sayesinde pıhtılaşmayı önlemektedir. Aynı zamanda K vitaminin oluşumunu engeller. K vitamini yağda çözünen iki farklı türde bulunan bir vitamindir. K1 fillokinon olarakda adlandırılmakta ve vücuda genellikle yeşil yapraklı sebzeler ile alınmaktadır. Bir diğer türü olan K2 vitamini ise menakinon olarak da bilinmektedir ve bağırsaklarda bulunan bakteriler tarafından doğal olarak üretilmektedir. Bu nedenle uyguladığınız diyeti dengeli tutmanız, aldığınız K vitamini seviyesini belirlemekte son derece önemlidir. Genellikle en fazla K vitamini içeren sebzeler
bürüksel lahanası, ıspanak ve brokolidir. Belirtmiş olduğum sebzeler ve daha birçok yeşil yapraklı sebzenin tüketimine dikkat etmek önemlidir. Belgin Hanım,Hibiskus çayının besin içeriğine baktığımda 1.0 fl oz Hibiscus çayında 0.0 mcg K vitamini bulunmaktadır. Tabi ki her besinde olduğu gibi hibiskus çayı tüketiminde de önemli olan nokta günlük tüketim miktarıdır.
meme kanseriyim hormon tedavisi görüyorum, kullanabilirmiyim
Nilgün Hanım merhaba, hibiscus çiçeği hipertansiyon ve pireksi (yüksek ateş) gibi durumlarda yüksek farmakolojik potansiyele sahiptir. Ayrıca, hibiskus ekstraktının önemli antioksidan ve hipolipidemik etkileri bulunmaktadır. Yapılan önceki çalışmalarda hibiskus ekstratının prostat kanseri, lösemi, mide kanseri ve insan yassı epitel hücreli karsinomu üzerinde önemli antikanser etkinliği sergilediği belirtilmiştir. Hormon tedavisi aldığınızı belirttiğiniz için değinmem gereken önemli nokta, birçok tedavi maalesef kanser için spesifik değildir ve ek olarak sağlıklı kanserli olmayan hücreleri de hedefleyebilir ve sonuçta yanlışlıkla yan etkilere ve toksisiteye yol açabilir. Bu nedenle meme kanseri için Hibiskus çayı tüketimi sınırlandırmalar ile birlikte sakıncalı görülmese de yeterli sayıda çalışma bulunmadığı için ve size uygun olan hormon tedavisine yönelik değerlendirilmesi gerektiği için dikkat edilmesinde fayda olacaktır.
Sevgiler.
1 yaşında Çocuğum var kullanabilir miyim
Sevda Nur Hanım merhaba, bitki çayları genellikle bitkilerin yaprakları, kökleri ve bitki tohumlarından yapılmaktadır. Günümüzde anneler tarafından çocuklarda çeşitli problemlere çözüm yolu olarak bitki çayı kullanımı oldukça fazladır. Fakat bitkisel olan her şeyin doğal olma algısı ile faydalıdır veya zararsızdır gibi kavramları kullanmak doğru olmayacaktır. 1 yaş sonrası çocuklarda bitki çayı tercih ederken dikkat edilmesi gereken belirli noktalar vardır. Genellikle kafein içermeyen bitki çayları tercih etmenizi öneririm. Hibiskus çayı bu açıdan oldukça güzel bir seçenektir çünkü içeriğinde kafein bulunmamaktadır. Ayrıca açıkta satılan bitki çayları hem çocuklarda hem yetişkinlerde tercih edilmemelidir. Paketli çaylar genellikle birden fazla bitki türünü içermektedir, bu nedenle bileşen listesine yakından bakmanızı tavsiye ederim. Güvenilir olan paketli çayları tercih etmenizi öneririm. Hibiskus çayının hazırlanma şekline dikkat edilmeli, kaynatılmamalı ve demleme süresi geçirilmemelidir. Bir diğer dikkat edilmesi gereken nokta çocuklarda alerji durumlarıdır. Çocuklar çaydaki bitkilere karşı alerjik reaksiyon gösterebilirler. Bu nedenle fazla tüketiminden ve uzun süre kullanımından kaçınılmalıdır.
Hibiskus, ılıman iklimlerde yetişen ve antioksidan ve C vitamini bakımından zengin olan bir bitki türüdür. Bu nedenle özellikle soğuk algınlığı vb. durumlarda çocuklarda belirtmiş olduğum noktalara dikkat ederek kullanabilirsiniz.
Sevgiler.
Ablam piskolojik ilaclarkullaniyor hibiskus kullanabilir mi
Sevda Nur Hanım, öncelikle ne tür bir psikolojik ilaç kullanıldığı önemlidir. Özellikle antidepresan ilaç kullanımında tüketilen besinlere dikkat etmekte fayda vardır. Hibiskus çayının metanol ekstraktının antioksidan aktivitesinin antidepresan benzeri etkiye katkıda bulunması mümkündür. Bu nedenle Hibiskus çayı tüketimini aşırıya kaçmamakla birlikte önerebilirim. Fakat bununla birlikte, mekanizmasını netleştirmek ve karakterize etmek için Hibiskus ile ilgili daha fazla nörokimyasal çalışmaya ihtiyaç vardır.
Merhaba adete etkisi varmı ben kullandım bu ay az adet oldum hibuskus un etkisi varmı acaba
Rukiye Hanım merhaba;
Hibiskus çiçeği çayının anti-östrojenik özelliğe sahip olması nedeni ile regl dönemlerini düzenlediği, görülen semptom belirtilerini en aza indirdiği ve hormon seviyelerini dengelediği yapılan çalışmalar sonucunda belirtilmiştir. Az adet görme nedenini hibiskus tüketimi ile değerlendirmek doğru olmayabilir. Hibiskus tüketimi, regli süreci üzerine olumlu etkiler göstermektedir.
Sevgiler..
Merhaba ben teorilerimi ve paratroitlerimi aldırdım. Böbrek nakli oldum .tansiyonum yükseliyor ve zayiflayamiyorum acaba bu bitkiyi kullanabilirmiyim ?
Esra Hanım merhaba, kırmızı renkli olan hibiskus esas olarak antosiyanin, fenolik asit ve flavonoid içermektedir. Ayrıca Alma Blanca (beyaz) ‘da antosiyanin tespit edilmemiştir. Hibiskus ile ilgili gerçekleştirilen hayvan deneyleri çalışmalarında yüksek kalorili diyetle beslenen farelerde vücut ağırlığı artışı önlenmiştir ve hücre sayısında artışı azaltmıştır. Ayrıca karaciğer yağlanmasına (hepatik steatoz) karşı koruma sağlamaktadır. Fakat sadece zayıflama kaygısı ile hibiskus bitkisini tüketmek bu besinde mucize aramak olacaktır. Yapılan çalışmalarda hibiskus bitkisinin tüketimi hipertansiyonu olan hastalar üzerinde olumlu etkiler göstermiştir. Fakat böbrek nakli ve tiroid rahatsızlıkları ile ilgili yeterli sayıda çalışma bulunamadığından hibiskus bitkisini tüketmenizde dikkatli olmanızı öneririm. Sevgiler.
Merhabalar efendim benim 7 aylık kızım var acaba kullanabilir miyim emziriyorum zararı olur mu
Merhaba Zahide Hanım,
Emzirme döneminde annenin beslenmesi oldukça önemlidir. Bu dönemde özellikle bol sıvı tüketimi gerçekleştirmek gerekir. Annelerin bitki çaylarına başvurmasındaki temel sebep sütün miktarını ve kalitesini artırmaktır. Ancak hangi bitki çayı emzirme döneminde anne için daha uygundur bu noktaya dikkat etmekte fayda var. Hibiskus, FDA tarafından bir gıda olarak “genel olarak güvenli” kabul edilmektedir. Hibiskus çiçeğinin herhangi bir bileşeninin anne sütüne geçmesine veya emziren annelerin ve bebeklerin güvenliği ve etkililiğine ilişkin yeterli veri bulunmamaktadır. Fakat aşırı tüketim durumunda olumsuz etkiler gözlemlenebileceği için günlük porsiyon kontrolünü sağlamak gerekmektedir. Sevgiler.
Merhaba tiroid ilacı kullanıyorum herhangi bir yan etkisi olurmu
Ayşil Hanım Merhaba,
Hibiskus bitkisi polifenik pigmentlerden olan antosiyanin grubunda bulunan etkin maddeleri içermektedir. Bu nedenle tüketimi sakıncalıdır. Ayrıca tiroid rahatsızlıkları ile ilgili yeterli sayıda çalışma bulunamadığından hibiskus bitkisinin tüketimi konusunda dikkatli olmanızı öneririm. Sevgiler.
Merhaba benim böbreklerimde protein kaçağı var ayrıca yüksek tansiyon hastasıyım bir sakıncası varmıdır hibiskus çayı icmemin günde ne kadar tuketmeliyim
Merhabalar hibuskus otunu kullandım ama karacigerlerim de çok şiddetli bı agrı gerçekleşti neden acaba