Hibiskus Nedir? Faydaları Ve Zararları Nelerdir?

Besinin Adı
Türkçe: Hibiskus
İngilizce: Hibiscus
Latince: Hibiscus sabdariffa L. (Hs)

Vatanı ve İklimi:
Hibiscus sabdariffa L., Hindistan’daki Malvaceae ailesinin tek yıllık bir bitkisi olup tropikal ve subtropikal bölgelerde bulunabilmektedir. Kökeni Afrika olarak bilinir. Tayvan’ın doğusu, Tayland gibi tropikal bölgelerde ve Sudan’da yetiştirilen farklı özelliklere ve etkilere sahip bir bitkidir. Malvaceae kökenli bitki ailesinde yer alan ve yaklaşık 300 kadar türü bulunan Hibiskus, birçok hastalığın tedavi edilmesinde dünya çapında yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu bitki, farklı ülkelerde farklı şekillerde isimlendirilmiştir: Fransa’da I’Oiselle, İngiltere’de roselle, Tayland’da krachiap doeng, Arap ülkelerinde kerkedah, Jamaika’da spanish, Batı Sudan’da bissap. Farklı iklim özelliklerinde gelişebilen Hibiskus cinsi üyeleri, bu sayede ilginç biyoaktif özellik gösteren ürünler meydana getirmektedir.

Bitkisel Özellikleri:
Hibiskus, mantar zehirlenmelerinde ve kimyasal zehirlenmelerde antidot* olarak kullanılırken, selüloz ve kağıt endüstrisinde ise lif kaynağı olarak kullanılmaktadır. Bunların dışında diğer yaygın kullanım alanları arasında, tesislerde yüksek kalite ve daha ekonomik ekstraksiyon prosedürü, keten, balık ağı, halat ve kumaş imal edilmesi sayılabilir. Oldukça dikkat çeken geniş endüstriyel ilgiye sahiptir.

Bitkinin çiçek yapısının özellikleri; kalın etlidir, kırmızımsı beyaz renkte görülür. Çiçekleri salkım şeklindedir. Bitkinin olgunlaşması ile birlikte kaliks yapısı büyüyerek, meyvesi parlak kırmızı renkli ve daha etli bir görünüm alır. Meyveleri tek başına tüketilebilir. Çiçek kısmı likör ve reçel yapımında kullanılmaktadır. Roselle çayı için de bitkinin çiçek bölümünden yararlanılır. Rosellenin canlı rengi ve antioksidan aktivitesinin fazla oluşu, içerdiği yüksek miktarda antosiyaninden kaynaklanmaktadır.

Yeni taze yaprakları ve yumuşak gövde kısmı acı sos ve salatalarda kullanılmaktadır. ‘Curries’ diye bilinen baharat karışımını daha çok Malezyalılar kullanmaktadır. Afrikalılar, bitkinin tohumları biraz acı olmasına karşın yüksek miktarda protein içerdiğinden yemeklerinde yer vermektedirler.

Faydaları ve/veya Zararları:
Hibiscus sabdariffa L. (HS) bitkisi, halk arasında tıp alanında çeşitli hastalıklar için kullanılmaktadır. Bu bitkinin kullanım alanı birçok tedavi edici uygulama için giderek artmaktadır. Örneğin; bitkinin yüksek PCA* içeriği nedeniyle Çin’de hipertansiyon, yüksek ateş, karaciğer tahribatları ve lösemi tedavisinde yer almaktadır.
Geleneksel Çin tıbbında hibiskus çiçeği, hipertansiyon, oksidatif stres ve enflamasyon gibi durumların yanında böbrek ve idrar kesesi taşı tedavileri için çay şeklinde belirli bir düzenle kullanılmaktadır. İçecek olarak tüketilen bu çay, dünya genelinde hipertansiyon ve hiperlipidemi tedavisi için yaygın olarak kullanılmaktadır.

Hibiskus cinsi için yapılan farmakolojik araştırmalar, özellikle bazı türlerinin yararlı olan biyolojik aktivitelerini ortaya çıkarmıştır. Bu biyolojik aktiviteler arasında; antispermatojenik, antidiyaretik, antioksidan, antitümör, antihelmintik*, antikonvülzan, antidiyabetik, antimutajenik ve basınç düşürücü etki gibi özellikler yer almaktadır.

• 1995 senesinde yapılan bir çalışmada; hibiskusun insanlarda kanser oluşumunu ve yüksek kan basıncını engellediği belirtilmiştir. Böbrek hastalarında ürikozurik* etkiye kaliks ekstraktının yararlı olduğu bilinmektedir.

Tip 2 diyabetli ve hipertansiyon hastası olan yetişkin bireylerde HS bitki ekstresinin günlük tüketimi sonucu diyastolik ve sistolik kan basıncının önemli miktarda düştüğü gözlemlenmiştir.

Yapılan çalışmalar sonucu HS’nin günlük belirli dozlarda tüketimi karaciğer ve böbrek fonksiyonlarını olumsuz yönde etkilememektedir. Fakat aşırı yüksek dozda tüketimi sonucu karaciğerde toksik etki gösterebileceği belirtilmektedir.

Bilgilendirme:
Hibiskus, dünya genelinde kullanılan bir bitkidir. Birçok ülkede çay veya baharat olarak tüketilir. Hibiskus bitkisinin zengin içeriğinde; malik asit, magnezyum, demir ve C vitamini bulunmaktadır. Dünya genelinde birçok hastalık için tıbbı amaçla kullanılmaktadır. Rahatlatıcı özelliği mevcuttur. Kurutulan hibiskus çiçeği ile hibiskus çayı demlenir. Hibiskus çiçeğinin canlı, parlak rengi, çay demlendiğinde açık kırmızı rengini alır. Su ile 3-4 dakika kaynatılarak demlenir.

• Gebelikte düşük meydana getirebileceğinden hamile kadınların tüketmesi önerilmez. Hibiskus çayının hipertansiyonu düşürücü etkisi olduğu için hipotansiyon hastalarında kullanımı sakıncalıdır.

100 gram Hibiskus’un besin değerleri: