Besinin Adı
Türkçe: Yıldız meyvesi/Karambola
İngilizce: Star Fruit/Carambola
Latince: Averrhoa carambola L.
Vatanı ve İklimi:
Güneydoğu Asya ve çevresindeki bölgelerde yüzyıllardır tarımı yapılmakta olan yıldız meyvesinin ana vatanının: Sri Lanka ve Maluku Adaları olduğu bilinmektedir. Yıldız meyvesi, genellikle tropikal iklimde yetişse de, subtropikal iklimde yetiştiği de görülebilmektedir. Halen üreticiliğini yapmakta olan ülkeler; Tayvan, Malezya, Guyana, Hindistan, Filipinler, Avustralya, Amerika ve İsrail’dir. Amerika’nın özellikle Florida ve Hawaii eyaletlerinde ticari amaçla yıldız meyvesi yetiştirilir.
Bitkisel Özellikleri:
Karambola olarak da bilinen yıldız meyvesi, Oxalidaceae ailesinin bir üyesidir. Meyve; mumsu bir tabakaya, ince bir yüzeye ve sarı tonlarında bir renge sahiptir. Büyüklükleri genellikle 5-15 cm aralığında olup, yüzeyinde 5 belirgin çizgisi vardır. Eti; sarı renkli, yarı saydam, çok sulu ve lifsizdir. Karambola en tatlı halini, altın sarısı rengine büründüğü zaman alır. Tam olarak olgunlaşmadan toplandığı takdirde, yeşil meyveler zamanla sararmaktadır.
Meyvelerinden alındıktan sonra canlılığını kaybeden karambola tohumları; yenilebilen, ince, açık kahverengi ve jelatinimsi bir aril ile kaplıdır. Bir tanesinde yaklaşık 10-12 tohum bulunur. Yıldız meyvesinin ağaçları; küçük veya orta boylu olmakla birlikte yaprak dökmeyen, tek veya çok gövdeli bir yapıya sahiptir. Kuvvetli rüzgarların olmadığı yerlerde ağaçlar hızla büyümektedir. Çiçekleri; pembe ile eflatun arasında bir renktedir. Farklı üretim uygulamaları ve hava durumuna bağlı olarak çiçek halinden, olgunluğa erişmesi yaklaşık 60 ile 75 gün sürmektedir.
Yıldız meyvesinin ekşi ve tatlı olmak üzere iki türü vardır: Ekşi olan daha ufak, mayhoş bir tada sahip ve oksalik asidi içerisinde daha yoğun olarak barındırırken, tatlı olan ise; iri yapıda olup, içerisinde az miktarda oksalik asit bulundurur.
Faydaları ve/veya Zararları:
Yıldız meyvesi iyi bir antioksidan kaynağı olup, serbest radikalleri etkin biçimde temizleyebilmektedir.
- Yapılan bilimsel çalışmalarda; yıldız meyvesi ve oksalat nefropatisi arasında sağlam bir ilişki olduğu bulunmuştur. Son dönem böbrek yetmezliği ile sonuçlanabilen oksalat nefropatisi; vücutta yaygın olan kalsiyum oksalatın aşırı birikmesiyle karakterize olmuş sistemik oksalozis seyrinde görülen bir hastalıktır.
Ekşi yıldız meyvesinin fazla tüketimi sonucu, subklinik böbrek hasarının gelişimi ve uzun süreçte ise ürolitiyazis (idrar taşı oluşumu) riski gözlenebilmektedir. Yıldız meyvesi içerisinde, böbreklerden salgılanan kan-beyin bariyerini geçebilecek bir nörotoksinin bulunduğu ve üremik hastalarda birikmesinin nörolojik semptomlardan sorumlu olacağı tahmin edilmektedir.
Yıldız meyvesi, etkili bir antioksidan olan C vitamini bakımından zengindir.
Potasyum içeriği yüksek olduğundan diyetisyenler ve nefrologlar tarafından, üremik hastalarının ve böbrek hastalarının yıldız meyvesi tüketiminin sınırlandırılması/tüketilmemesi önerilmektedir.
Bilgilendirme:
Tatlı ve ekşi çeşitleri bulunan yıldız meyvesi, genellikle taze meyve ya da turşu olarak tüketilen tropikal bir meyvedir. Yıldız meyvesi, toplandıktan sonra şeker içeriğinde artış göstermemektedir. Bu nedenle, toplamadan önce üreticiler tamamen olgunlaşmasını bekler. Depolandıktan sonra oda sıcaklığında sarı renge dönüşmektedir. Meyveler buzdolabında 5-7 ° C civarında saklanabilmektedir.
Ayrıca et yemeklerinin yanında garnitür olarak ya da diğer meyvelerle karıştırılıp kokteyl haline getirilerek tüketilebilir. Uzun süre muhafaza edilebilmesi için kurutulabilir, reçel veya konservesi yapılabilir. Bazı bölgelerde ise ilaç olarak da kullanılmaktadır.
Tayvan’da, yıldız meyve suyu içecek olarak sunulmakta olup sonbaharın sonlarına doğru tüketilmektedir. Orijinal meyve suyu; ekşi yıldız meyvesinin 3 ay boyunca % 8 oranında tuzlu suda bekletilmesi ile hazırlanmaktadır. Yıldız meyvesi mayhoş tadından dolayı genellikle ticari meyve sularında kullanılır.
- Meyve suyu üretiminde meyveler, birtakım fabrikasyon işleminden geçtiği için oksalat nefropatisi oluşumu gözlenmezken, meyvesini doğal yoldan tüketen bireylerde ise akut oksalat nefropatisine yakalanma riski olduğu belirtilmiştir.
100 gram Yıldız Meyvesi’nin besin değerleri:
| CHO (g) | Na (mg) | I | Vit. A (µg) |
| 3,5 | 2 | 1 | 6 |
| Protein (g) | K (mg) | F (µg) | Vit. C (mg) |
| 1,2 | 184 | 15 | 33,5 |
| Yağ (g) | P (mg) | Fe (mg) | Vit. B³ (mg) |
| 0,5 | 16 | 0,9 | 0,6 |
| Kalori (kkal) | Ca (mg) | Mg (mg) | Lif (g) |
| 26,5 | 6 | 9 | 1,9 |
Chang, J.-M., Hwang, S.-J., Kuo, H.-T., Tsai, J.-C., Guh, J.-Y., H.-C. C., . . . Lai, Y.-H. (2000). Fatal Outcome After Ingestion of Star Fruit (Averrhoa carambola) in Uremic Patients. National Kidney Foundation.
Crane, J. H. (1994). The Carambola (Star Fruit). Institute of Food and Agricultural Sciences .
Hua-Chang Fang, M. C.-L., Wang, J.-S., Chou, K.-J., Yee-Shuan Chiou, P.-T. L., Yeh, J.-H., Yeh, M.-Y., & Chung, H.-M. (2001). Acute Oxalate Nephropathy Induced by Star Fruit in Rats. National Kidney Foundation, 876-880.
Shui, G., & Leong, L. P. (2004). Analysis of Polyphenolic Antioxidants in Star Fruit Using Liquid Chromatography and Mass Spectrometry. Journal of Chromatography, 67–75.
TSE, K.-C., YIP, P.-S., LAM, M.-F., CHOY, B.-Y., LI, F.-K., LUI, S.-L., . . . CHAN, T.-M. (2003). Star Fruit Intoxication in Uraemic Patients: Case Series and Review of The Literature. Internal Medicine Journal, 314-316.
