Besinin Adı
Türkçe: Patlıcan
İngilizce: Eggplant
Latince: Solanum melongena
Vatanı ve İklimi:
Patlıcan, ilk olarak Hindistan’da yetiştirilmeye başlanmıştır. Hindistan’dan, tüm Asya ve Avrupa ülkelerine yayılmıştır. Ülkemizde ise 17. yüzyıldan itibaren, Karadeniz ve İç Anadolu’nun bazı bölgeleri hariç, hemen her bölgede yetiştirilmektedir.
Patlıcan, sıcak iklim sebzesi olduğu için, yetiştirilme sırasında sıcaklık eksi 1-2 dereceye kadar düşerse, bitki yaşayamaz. Genellikle 13-35 derecelik bir sıcaklığa ihtiyaç duymaktadır. Killi topraklarda yetişmesi oldukça güç olan patlıcanın, rutubetli topraklarda köklerinin çürüdüğü bilinmektedir. Besin maddesi bakımından zengin, yumuşak kumlu, tınlı* topraklarda oldukça iyi gelişir.
Bitkisel Özellikleri:
Patlıcan (Solanum melongena L.), domates, patates, tütün, tatlı ve acı biber gibi, diğer önemli ürün türlerini de içeren büyük Solanaceae familyasına aittir. Patlıcan, aynı zamanda brinjal olarak da anılmaktadır. Ülkemizde en çok yetiştirilen ve tüketilen 6 çeşidi; Kemer, Halkapınar, Bostan, Kirmastı, Yalova-49 ve Gönen patlıcanıdır.
Patlıcan meyveleri; uzun silindirik, uzun yumurta, uzun ince, basık yuvarlak ve sivri uçlu görünümünde olabilir. Meyve uzunluğu ortalama 20-30 cm civarındadır. Ağırlığı ise, yaklaşık 50 ile 400 g arasında değişiklik gösterir. Açık mor renginden, koyu siyaha kadar değişen renk skalası vardır. Bir bitkiden yaklaşık 10-30 adet meyve alınabilir.
Faydaları ve/veya Zararları:
Vücudumuz için gerekli bir besin öğesi olan potasyum; vücut içindeki ve dışındaki sıvı dengesini sağlamakta önemli görevlere sahiptir. Birçok klavuzda yetişkinlerin günlük alması gereken potasyum miktarı yaklaşık 4.700 miligram olarak bildirilmiştir. Patlıcan; düşük potasyum içeriğiyle, böbrek ve kalp rahatsızlığı olan bireylerin tüketebileceği bir besindir.
Kabuğundaki nasuninin maddesi, antioksidan ve antianjiyojenik etkisi ile kanserdeki damarlanmayı engeller. Patlıcan, yüksek miktarda lif içeriğiyle, sindirim sisteminin iyi çalışmasını sağlayarak kolon kanserinden korur. İçerisinde histamin miktarı yüksek olduğundan, alerjiye neden olabilir. Pişirildiğinde, alerjen maddeler yok olsa da, bazı proteinler pişirilme ile uzaklaştırılamaz.
Bilgilendirme:
Ülkemizde birçok bölgede, rahatlıkla yetiştirilebilen patlıcan, birçok pişirme şekliyle karşımıza çıkar. Pişirme yöntemi olarak kızartma, patlıcanın yağ içeriğini arttıracağı için daha az tercih edilmeli; kızartma yerine, az su ile haşlama ya da közleme yöntemleri kullanılmalıdır. Közlendikten sonra iç kısmı kabuklarından ayrılır, meze ve salatalarda kullanılır. Ayrıca, imam bayıldıdan, islim kebabına kadar birçok yemekte patlıcan kullanılır.
100 gram Patlıcan’ın besin değerleri:
| CHO (g) | Na (mg) | I | Vit. A (µg) |
| 2 | 3 | 0,7 | 6 |
| Protein (g) | K (mg) | F (µg) | Vit. C (mg) |
| 1 | 166 | 16 | 4,1 |
| Yağ (g) | P (mg) | Fe (mg) | Vit. B³ (mg) |
| 0,1 | 18 | 0,3 | 0,7 |
| Kalori (kkal) | Ca (mg) | Mg (mg) | Lif (g) |
| 14,1 | 9 | 11 | 1,1 |
Hergenç, G. (2014). Patlıcan. G. Hergenç içinde, Beslenme, Sağlık ve Hastalıkta Bitkiler (s. 364). İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri.
Pekcan, G., Şanlıer, N., & Baş, M. (2016). Türkiye Beslenme Rehberi 2015. Ankara: Alban Tanıtım Ltd.Şti.
Portis, E., Lanteri, S., Barchi, L., Portis, F., Valente, L., Toppino, L., . . . Acquadro, A. (2018). Comprehensive Characterization of Simple Sequence Repeats in Eggplant (Solanum melongena L.) Genome and Construction of a Web Resource. ORIGINAL RESEARCH.
T.C. Bakanlığı, M. E. (2008). Patlıcan Yetiştiriciliği. Ankara: MEGEP.
Wolfram, T. (2017, Mart 23). Kidney Disease: High- and Moderate-Potassium Foods. Eatright:
Wolfram, T. (2017, Ağustos 29). What Is Potassium? Eatright:
