Domates Nedir? Faydaları Ve Zararları Nelerdir?

Besinin Adı
Türkçe: Domates
İngilizce: Tomato
Latince: Lycopersicon Esculentum

Vatanı ve İklimi:
Domates, ana vatanı Güney Amerika ve Peru olmasına rağmen, ülkemizde de büyük çapta üretim alanına sahip bir sebze olup, hem Dünya’da hem Türkiye’de sebze üretiminde ilk sıralarda yer almaktadır.
Domates Ekvatordan Alaska’ya kadar geniş bir iklim aralığında yetiştirilebilmektedir. Bu durum farklı çevre koşullarına adapte olabilen çeşitlerin geliştirilmesiyle mümkün olmuştur. Çok değişik çevre koşulları ve kullanımlara adaptasyon gösteren çeşitlerin geliştirilmesi, Lycopersicon cinsinde mevcut büyük genetik varyabilite zenginliğinin bir yansımasıdır. Bununla birlikte domatesin özellikle aşırı sıcaklık, tuzluluk, kuraklık ve çevre kirliliği gibi birçok çevresel stres koşullarına hassas olduğu bilinen bir gerçektir.
Domates yıl boyunca marketlerde bulunabilir fakat domates sezonu temmuz-ekim aralığındadır.

Bitkisel Özellikleri:
Domatesin bileşiminin önemli bir kısmını diğer birçok meyve ve sebzede olduğu gibi su oluşturmaktadır. Domatesin bileşenleri; başta domatesin tipi (sofralık, çeri), çeşidi, uygulanan kültürel işlemleri, yetiştirme ortamı (tarla, sera), bölgesi, hasat zamanı gibi faktörlere göre farklılıklar gösterebilmektedir.

Faydaları ve/veya Zararları:
Domates ve domates ürünlerinin yüksek likopen içerikleri nedeniyle bazı kanser tipleri, kalp damar hastalıkları, alzheimer, gibi rahatsızlıklara karşı koruyucu etkisi olduğu belirtilmiştir. Diyette yer alan domates ve domates ürünlerinin besin değeri; niasin, K1 vitamini, folat gibi bazı vitaminler ve minerallerden, özellikle potasyum açısından zengin bir kaynaktır. Domates taze olarak tüketilmesinin yanında, salça, konserve, domates kurusu, domates suyu, ketçap gibi birçok ürüne işlenebilmektedir.
Domates ve domates ürünleri sağlıklı beslenme ve diyet lifi açısından önemli bir kaynak olduğu bilinmektedir.
Beslenme açısından günlük gereksinim düzeyleri dikkate alındığında domates kurusu, potasyumun yanında demir açısından da önemli bir besindir. Günlük diyette yer alma düzeylerine göre değerlendirme yapıldığında taze domates bu anlamda daha önde yer almaktadır.
Yetişkinler için günlük C vitamini ihtiyacını önemli ölçüde karşılayabilmektedir.  Bu veriler göz önüne alındığında özellikle taze domates ile birlikte domates suyunun C vitamini için önemli bir kaynak olduğu görülmektedir. Yine domates ve domates ürünleri folik asit ve K vitamini açısından önemli bir besindir. İçerdiği A vitamini sayesinde de antioksidan özellik kazanır.

Bilgilendirme:
Domates ürünlerindeki bileşen miktarları kuru madde artışına paralel artış göstermektedir. Toplam kuru madde üzerinden değerlendirildiğinde ise bileşiminde makro düzeyde karbonhidratlar oldukça önemli bir yer tutmaktadır. Karbonhidrat olarak basit şekerlerden glikoz ve fruktoz temel bileşenleridir. Domatesin bileşiminde protein ve yağ oranı ise genellikle %1’in altındadır. Protein ve yağ oranı, taze domates ve domates ürünlerinde karbonhidrata göre oldukça düşüktür. Makro bileşenlerin yanı sıra, C vitamini ve B-karoten de domatesin önemli bileşenleridir. Domates Karotenoidler grubunda yer alan likopen acısından önemli bir kaynaktır. Nitekim günlük diyet ile alınan likopenin yaklaşık %85’inin domates ve domates ürünlerinden alındığı belirtilmektedir. Domates mikro düzeyde bazı vitaminler açısından değerli bir besin kaynağıdır. Domates ve domates ürünleri önemli bir besin kaynağı olmasının yanında vücutta önemli fonksiyonel özelliklere sahip karotenoitler açısından da oldukça zengindir.

ÖZETLE:  Beslenme özellikleri açısından domates; çok az yağlı, doymuş yağ asitlerini içermeyen, sodyum miktarı düşük, kolesterol oranı düşük, likopen miktarı yüksek, a ve c vitaminlerinden zengin, iyi bir potasyum kaynağı olan bir besindir.

100 gram Domates’in besin değerleri: