Besinin Adı
Türkçe: Papaya
İngilizce: Pawpaw
Latince: Carica papaya
Vatanı ve İklimi:
Gen merkezi, başta Güney Meksika olmak üzere, Orta Amerika’dır. İlk olarak Brezilya ve Meksika’da yerliler tarafından yetiştirilen küçük bir meyve ağacıdır. Günümüzde, yaklaşık 7 milyon ton üretilen papaya meyvesi; dünyanın hemen hemen bütün tropikal bölgeleri ve yer yer yarı tropikal bölgelerinde yetiştirilir. Ülkemizde ise, Alanya ve Muğla’daki muz yetiştirmeye uygun çevrelerde yetiştirilme çalışmaları olumlu sonuç vermiştir. Papaya meyvesinin üretiminde; Brezilya, Meksika, Nijerya, Hindistan, Endonezya ülkelerini Kongo, Çin, Peru, Tayland, Kolombiya izler.
Papaya, soğuk iklimi sevmez. Sıcaklığı 25-30 derece olan ve nemli bölgelerde yetişir. Bu nedenle tropik iklimlerde yetişen küçük ağaçlardır. Güneş alan, sıcak, humus içeren ve bol sulu topraklarda yetişir. Drenajı iyi, kumlu, derin, besin elementlerini karşılayabilen topraklarda iyi gelişir. Evlerin bahçelerinde, saksılarda yetiştirilebilir.
Bitkisel Özellikleri:
Papaya, Caricaceae familyasına bağlı bir meyve türüdür. Tek gövdeli büyüme özelliğine sahip papaya; çok yıllık bir bitki olup, optimal şartlar sağlandığında 8-10 m’ye kadar büyüyebilmektedir. Gövdesi yumuşak ve odunsu, grimsi renktedir. Yaprakları ise, yıldız şeklinde ve dişlidir. Geniş yapraklar, doğrudan yaprak sapıyla gövde ile birleşir. Yapraklar ve gövde bol miktarda lateks içerir. Güzel kokan ve etli olan çiçekler, yaprak koltuklarında bulunur.
Papaya meyvesi, hem taze şekilde tüketilebilen, hem de tatlılara katılabilen egzotik meyvelerden biridir. Olgunlaşmamış meyveleri, tohumları ve yaprakları salata olarak tüketilmektedir. Taze tüketimi olduğu kadar, papaya meyvesinin farmakolojik özelliklerinden de yaygın olarak faydalanılır.
Faydaları ve/veya Zararları:
İçeriğinde dengeli bir şekilde besin öğesi bulunduran papaya meyvesinin, farklı özellikleri üzerine birçok çalışma yapılmıştır.
Bir çalışmada; papaya meyve ekstrelerinin hücresel düzeyde antioksidan etkileri değerlendirilmiştir. Oksidatif stresin hücresel modellerini kullanarak yapılan araştırmalar, papaya meyvesinin antioksidan aktivitesinin olduğunu kanıtlamıştır. Yani, vücutta oluşabilecek bir inflamasyon ve iltihaplanma durumuna karşı korucu etkisi bulunmaktadır.
Bilindiği üzere; şeker hastalığında, pankreas hücrelerinde hasar ve insülin salgılanmasında bozukluklar muhtemeldir. Papayanın, vücudumuzun insülin kaynağı olan pankreas adacıkları üzerinde, olumlu yönde etkili olduğunu bildiren çalışmalar mevcuttur. Ayrıca bu meyve, bazal insülin sekresyonunun normal düzeylerde tutulmasına yardımcıdır.
- Buruli ülser adı verilen ve antibiyotiklerle tedavi edilen bir dermatolojik hastalığın üzerinde, antibakteriyel özelliği sayesinde olumlu etkinliği olduğu görülmüştür.
- Yarı tropikal bölgelerde endemik olarak görülen dang humması hastalığının tedavisinde, papaya ekstresi eklenmesi ile trombosit sayısının arttığı ve hastalıktan kurtulma süresinin kısaldığı bildirilmiştir.
Vücutta yeni hücre yapımı sağlayan ve hamilelikte bebeğin sağlıklı olarak dünyaya gelmesi için önem taşıyan folik asiti de bol miktarda içerir. A,B ve C vitaminlerini bol miktarda bulundurur. Saydığımız birçok çalışma ve ulaşılan birçok olumlu sonuçtan sonra, beslenmemizde uygun porsiyonlarda yer verebileceğimiz yararlı bir meyvedir diyebiliriz.
Bilgilendirme:
Papayanın diğer adı kavun meyvesidir. Meyve şeklinde tüketileceği zaman sarı rengine ulaşmış olmalıdır. Olgunlaşması, renginden ve yumuşaklığından anlaşılabilen papaya; kavun gibi ikiye bölünerek, çekirdekleri temizlendikten sonra dilimlenerek yenebilir. Henüz olgunlaşmamış yeşil renkli papayalar ile salata yapılabilir. Damak tadına göre marine edilip yemeklerde kullanılması mümkündür.
100 gram Papaya’nın besin değerleri:
| CHO (g) | Na (mg) | I | Vit. A (µg) |
| 7,1 | 2 | 1,6 | 27 |
| Protein (g) | K (mg) | F (µg) | Vit. C (mg) |
| 0,5 | 191 | 15 | 80,3 |
| Yağ (g) | P (mg) | Fe (mg) | Vit. B³ (mg) |
| 0,1 | 16 | 0,4 | 0,6 |
| Kalori (kkal) | Ca (mg) | Mg (mg) | Lif (g) |
| 32 | 21 | 41 | 1,9 |
Ergun, M. (2007). Papaya Meyvesi. Alatarım, 53-59.
Esma Demiral, H. G. (tarih yok). PAPAYA (Carica papaya L.) YETİŞTİRİCİLİĞİ ve ÜLKEMİZ KOŞULLARINDA YETİŞTİRİLME OLANAKLARI. Antalya: Akdeniz Üniversitesi, Zıraat Fakültesi, Bahçe Bitkileri Bölümü.
Pedro H. Miranda-Osorio 1, A. E.-R.-M.-Z.-C.-D.-R.-Z. (2016). Protective Action of Carica papaya on β-Cells in Streptozotocin-Induced Diabetic Rats. Int. J. Environ. Res. Public Health .
Somanah J1, B. E. (2017). Extracts of Mauritian Carica papaya (var. solo) protect SW872 and HepG2 cells against hydrogen peroxide induced oxidative stress. J Food Sci Technol., 1917-1927.
The biology of carica papaya. (2008). australia: office of the gene tecnology regulator.
Tsouh Fokou PV1, N. A.-O. (2015). Ethnopharmacological reports on anti-Buruli ulcer medicinal plants in three West African countries. Journal of Ethnopharmacology, 297-313.
