Besinin Adı
Türkçe: Kapari
İngilizce: Caper/caper berry
Latince: Capparis Spinosa
Ülkemizde yetiştiği yöreye göre “gebere, gebre otu, kebere, gevil, deve dikeni, bubu, kedi tırnağı, menginik” gibi isimlerle anılır.
Vatanı ve İklimi:
Kapari, Capparaceae (önceleri Capparidaceae) familyasının 350 farklı türden oluşan Capparis cinsine ait çok yıllık bitkilerin tomurcukları olup dünyada çeşitli bölgelerde özellikle Akdeniz, Asya ve Afrika ülkeleri ve kurak bölgelerde yaygın olarak yetişmektedir. Dik veya yatık olarak büyüyen kapari, taşlık, eğimli ve verimsiz sahalarda dahi gelişebilmektedir. Kaparinin Türkiye’de yetişen iki türü bulunmaktadır.
Bitkisel Özellikleri:
Bitki, kalın kazık köklü, çok dallı, büyük yapraklı, genellikle tüylü, hermafrodit (çift cinsiyetli), beyaz veya pembe-beyaz renkte çiçekli, etli meyveli ve çalımsı, dikenli yapıya sahiptir.
Faydaları ve/veya Zararları:
Eski zamanlardan beri geleneksel tıpta diüretik (idrar söktürücü) ve tonik özelliklerinin yanında kulak ağrısı, gastrointestinal rahatsızlıklar (mide-bağırsak rahatsızlıkları), deri, dalak ve böbrek hastalıkları gibi pek çok sağlık probleminin tedavisinde kapariden faydalanılmıştır. Bunun yanı sıra kaparinin antifungal (mantar önleyici), antiinflamatuvar (inflamasyon önleyici), antihepatotoksik (karaciğer hasarını önleyici), antihiperlipidemik (yüksek yağ seviyelerini önleyici), antikanserojenik (kanseri önleyici) gibi özellikleri kaparinin bir ilaç gibi görülmesine katkıda bulunmuştur. Ayrıca kaparinin kardiyovasküler hastalıklardan (kalp ve damar hastalıkları) koruyucu etkisi de mevcuttur.
Bilgilendirme:
Kapari genellikle turşu şeklinde, sirkede bekletildikten sonra veya salatalara ilave edilerek tüketilir. İçerdiği biyoaktif bileşenler (örneğin; rutin, quercetin, kamferol) sayesinde güçlü antioksidan, antimikrobiyal ve antiinflamatuvar özelliğe sahiptir. Bu sebeple kanser de dahil olmak üzere karaciğer hastalıkları, böbrek rahatsızlıkları, sindirim problemleri gibi pek çok sağlık sorununda olumlu etkileri bulunmaktadır.
Kaparinin içerdiği önemli biyoaktif bileşenlerden biri glukozinolatlardır. Bu bileşikler özellikle Cruciferous ailesinde bulunan bitkilerde (brüksel lahanası, turp, lahana, brokoli, karnabahar, şalgam, soya ürünleri ve tere gibi bitkiler) yaygındır. Glukozinolatların guatrojenik etkileri bulunduğundan hipotiroidisi olan bireyler bu besinlerin tüketiminde dikkatli olmalıdır.
Kapari genel olarak turşu şeklinde tüketildiğinden dikkat edilmesi gereken diğer bir nokta içerdiği yüksek sodyum ve tuz miktarıdır. Özellikle hipertansiyon hastalarının yüksek sodyum ve tuz içeren diğer besinler gibi bu besinin de tüketimini sınırlandırması gerekmektedir. Ek olarak kapari aşırı miktarda tüketildiğinde alerjik bazı reaksiyonlara neden olabilir.
100 gram Kapari Konservesi’nin besin değerleri:
| CHO (g) | Na (mg) | I | Vit. A (µg) |
| 2,7 | 2780 | 6 | 44 |
| Protein (g) | K (mg) | F (µg) | Vit. C (mg) |
| 2,1 | 26 | 75 | 0 |
| Yağ (g) | P (mg) | Fe (mg) | Vit. B³ (mg) |
| 0,4 | 0 | 0,9 | 0,8 |
| Kalori (kkal) | Ca (mg) | Mg (mg) | Lif (g) |
| 23,2 | 46 | 17 | 2,4 |
Bakr, R. O., & Bishbishy, M. H. (2016). Profile of bioactive compounds of Capparis spinosa var. aegyptiaca. Brazilian Journal of Pharmacognosy, 514.
Hergenç, G. (2014). Kapari. G. Hergenç içinde, En son bilimsel verilerin ışığında Beslenme, Sağlık ve Hastalıkta Bitkiler (s. 224). İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri Tic. Ltd. Şti.
Matthaus, B., & Özcan, M. (2002). Glucosinolate Composition of Young Shoots and Flower Buds of Capers (Capparis Species) Growing Wild in Turkey. Journal of Agricultural And Food Chemistry, 7323.
Mollica, A., Zengin, G., Locatelli, M., Stefanucci, A., & Mocan, A. (2017). Anti-diabetic and anti-hyperlipidemic properties of Capparis spinosa L.: In vivo and in vitro evaluation of its nutraceutical potential. Journal of Functional Foods, 32.
Panico, A., Cardile, V., Garufi, F., Puglia, C., Bonina, F., & Ronsisvalle, G. (2005). Protective Effect of Capparis Spinosa on chondrocytes. Life Sciences, 2480.
Sarı, O. A., & Oğuz, B. (2018, Nisan 22). EGE TARIMSAL ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜ. T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI
United States Department of Agriculture. (2018, Mayıs 3). National Nutrient Database for Standard Reference Legacy Release. USDA Food Composition Databases
Vahid, H., Rakhshandeh, H., & Ghorbani, A. (2017). Antidiabetic properties of Capparis spinosa L. and its components. Biomedicine & Pharmacotherapy, 294.
