Besinin Adı
Türkçe: Defne
İngilizce: Laurel
Latince: Lauris nobilis L.
Vatanı ve İklimi:
Latincesi Laurus Nobilis olarak bilinen defne bitkisi yaygın olarak Akdeniz ve Avrupa’nın güney bölgelerinde yetişmektedir. Ülkemizde ise ağırlıklı olarak Bursa, İstanbul, Zonguldak, Kastamonu, Sinop, Balıkesir, Antalya, Rize, Muğla, Trabzon, Mersin, İzmir, Maraş ve Yalova’da yetiştiriciliği yapılmaktadır. Aynı zamanda Yalova’da defne doğal olarak birey kontrolü olmadan yetişebilen bir bitkidir. Ülkemiz defne yaprağı üretiminde önemli üretici ülkeler arasındadır. İhracını yaptığımız bu besinin satışı ağırlıklı olarak Polonya, Almanya, Romanya, Japonya, ABD, Hollanda, Brezilya, Rusya Federasyonu, Belçika ve Filipinler’e yapılmaktadır.
Bitkisel Özellikleri:
Defne bitkisi çok yıllık çalı formuna sahip bir bitkidir. Lureacea ailesine ait olan defne kırıldığı zaman hoş bir koku yaymaktadır. Bitki zaman geçtikçe hoş, kuvvetli bir kokuya sahip olmaktadır. Ülkemizde defne bitkisi kurak ve sıcak alanlarda daha az yetişmektedir hatta bitki böyle yerlerde 7-8 m boylanabilir. Taze ve ince yaprakları açık yeşil damarlı, kırmızıya çalan sarımtırak renk, açık yeşil rengine sahiptir. 5-10 cm uzunluğunda olan yapraklar 2-5 cm genişlikte olabilir. Yaprakları derimsi, sert, kısa saplı, elips biçiminde olan iki uç, hafif dalgalı kenarlara sahip, alt tarafı açık yeşil ve tüysüz bir görünüme sahiptir.
Daha koyu sarımsı renge sahip defne, 4-5 çiçek ile öbek oluşturur. Ülkemizde defnenin çiçeklenme zamanı genellikle mart veya haziran ayında başlar. 1-2 ay çiçek olarak kalır ve sonrasında meyve oluşumu başlar. Haziran ayının bitmesine yakın zamanlarda çiçekten meyveye geçiş en sık görülen olaydır. Meyvesi zeytine benzeyen defne oval yapıya sahiptir. Yeşil olarak büyümeye başlar ve devamında olgunlaşınca, koyu mavi-siyah rengini alır. Meyvesi yapraklarına göre daha yağlı bir yapıya sahiptir.
Faydaları ve/veya Zararları:
Defne ve defne yaprağının hemoroid ve merhem olarak romatizmal ağrıları gidermeye yardımcı, idrar söktürücü, sindirim bozukluklarında tedaviye yardımcı, astım ve kalp hastalıklarının tedavisinde, mantar ve bakteriyel iltihapların giderilmesinde, epigastrik şişkinlik gibi gastrointestinal problemlerde belirtileri tedavi ederken oral olarak kullanıldığı, diyabet tedavisinde, migren önleyici olarak, halsizlik problemlerini tedavi, kadınlarda regl düzensizliklerini giderme, uykusuzluk problemlerinde kullanıldığı ve olumlu sonuç alındığı yapılan çalışmalarla kanıtlanmıştır.
Defne uçucu yağlara sahip olduğundan antiseptik, antidiyare, antimikotik antimikrobiyal, antienflamatuar, antioksidan ve antikanserojenik gibi pek çok alanda kullanılmaktadır.
İran’ın kuzeyinde de yetişen defne bitkisinin epilepsi, nefralji ve parkinsonizm tedavisinde kullanıldığı çalışmalarla görülmektedir.
Bilgilendirme:
Defne bitkisi yaygın olarak kurutularak ihraç edilir. Kurutulan bitki daha çok gıda sanayinde baharat olarak konserve gıdalarda, zeytin yapımında ve depolanmasında, incir gibi kuru meyvelerin saklanmasında kullanılmaktadır.
Meyvesinde ise Fructus Lauri olarak adlandırılan yağ vardır. Meyvesinin yağı tereyağına benzer, kokusu kuvvetlidir ve yeşilimsi bir renge sahiptir. Merhem olarak birçok hastalığın tedavisinde kullanılmaktadır.
İçeriğinde yüksek oranda PUFA, N6 ve N3 yağ asitleri bulunmaktadır. Toplam yağın %91,6’sı esansiyel asitler oluşturmaktadır. Esansiyel yağ %48,6’sı, 1,8-cineol %31,9’u, sabiene, %12,2’si ve %10,2’si linalooldür. İçeriğindeki doymuş yağın fazla olmasından dolayı köpürme özelliği vardır bu nedenle kozmetik sektöründe çokça kullanılmaktadır. Uçucu yağların kullanım alanları daha çok parfümeri ve sabunlardır. Defne günümüzde aromaterapi, masaj terapisi ve kozmetik alanda sıkça kullanılmaktadır. Yapraklarında bulunan uçucu yağların miktarı sıcaklığın artması ile ters orantılı olarak azalmaktadır.
Rivayete göre olimpiyat oyunlarına başarılı olan yarışmacılar defne yapraklarından yapılan taç ile ödüllendirilirdi. M.Ö. 342 yılında Romalılar döneminde defneden yapılmış çelenk resmi altın paraların yüzeyinde de dikkat çekmektedir. Romalıların inançlarına göre defne bitkisi bireyi yıldırım çarpmasına karşı koruduğu için yağmurlu ve fırtınalı havalarda Romalılar yanlarında defne dalı taşırdı.
Bir diğer rivayete göre zafer, galibiyet, şan, başarı gibi kavramların simgesi olarak düşünülen defne bitkisi müzik ve sanat tanrısı olarak bilinen Apollon için adanırdı. Kendini ana tanrıçaya adayan bir su perisi erkeklerden kaçarmış. Su perisine gönül veren Apollon su perisinin peşine düşmüş. Yakalayacağı zaman Thesselia Irmağı Peneius’un kızı olan Daphne babasına yalvarınca babası da su perisini Defne ağacı şekline çevirmiş.
100 gram Defne Yaprağı’nın besin değerleri:
CHO (g) | Na (mg) | I | Vit. A (µg) |
7,7 | 4 | 1 | 98 |
Protein (g) | K (mg) | F (µg) | Vit. C (mg) |
1,2 | 84 | 63 | 0 |
Yağ (g) | P (mg) | Fe (mg) | Vit. B³ (mg) |
1,3 | 17 | 6,8 | 0,6 |
Kalori (kkal) | Ca (mg) | Mg (mg) | Lif (g) |
48 | 132 | 19 | 4,2 |
Baytöre, F. (2014). Yalova İlinde Farklı Yüksekliklerde Doğal Olarak Yetişen Defne (Laurus Nobilis L.) Populasyonlarında Bazı Morfolojik Ve Kalite Özellikleri İle Ontogenetik Varyabilitenin Belirlenmesi. Doktora Tezi. Tekirdağ, Türkiye: T.C. Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
Dias, M. I., Barros, L., Dueñas, M., Alves, R. C., & Oliveira, M. B. (2014). Nutritional and Antioxidant Contributions of Laurus Nobilis L. leaves: Would be More Suitable a Wild or a Cultivated Sample? Food Chemistry, 339–346.
Julianti, E., Jang, K. H., Lee, S., Lee, D., Mar, W., & Oh, K.-B. (2012). Sesquiterpenes From the Leaves of Laurus Nobilis L. Phytochemistry, 70-76.
Marques, A., Teixeira, B., & Nunes, M. L. (tarih yok). Bay Laurel (Laurus nobilis) Oils. Chapter 26, 239-249.
Sayyah, M., Valizadeh, J., & Kamalinejad, M. (2002). Anticonvulsant Activity Of The Leaf Essential Oil of Laurus Nobilis Against Pentylenetetrazole- and Maximal Electroshock-Induced Seizures . Phytomedicine, 212–216.