Birçok ağaç ve bitkinin çiçek açması için, bitkinin taç yaprakları bölümünde yer alan erkek gametlerinin üzerindeki sarı toz şeklindeki yapılara polen adı verilmektedir. Bahar aylarında bu polenler, arıların vücutlarına yapışarak, su, rüzgâr ve tozlaşma yoluyla bitkiler arası taşınırlar.
Bilinen alerjiler arasında ilk sıralarda yer alan polen alerjisi, iklime ve mevsime göre değişiklikler gösterebilmektedir. Genellikle bahar mevsimiyle birlikte ortaya çıkan polen alerjisi sadece iklim ve mevsime göre de değil, yıl yıl da aynı bölgede farklılık gösterebilir. Bu durum bitki örtüsünün ve bitki miktarındaki değişikliklerden kaynaklanmaktadır.
Polenlerin İnsan Sağlığına Etkileri Nelerdir?
Havada serbest dolaşan polenler, bazı insanlarda solunum yollarında alerjiye sebebiyet verebilir. Aslında polenler insan sağlığına yararlıdır; arı polenleri antimikrobiyal özelliğe sahiptir. Polenler, bazı prostat kanserlerinin ve hatta polen alerjisi olan çocukların tedavisinde oral duyarsızlaşma amacıyla kullanılmaktadır. Bu yararlarının yanı sıra, besin değeri açısından bakıldığında polenler; flavonoid, fitosterol, fitokimyasallar ve karotenoidler açısından zengindir. Makro besin öğelerinden de zengin olan polenler, ağırlığının %25’i kadar protein içermektedir.
Polenlerin insanlar üzerindeki olumsuz etkilerine, genel olarak polen alerjisi denilmekte ancak bu alerjinin alt türleri de olabilmektedir. Saman nezlesi, alerjik rinit gibi alerjiler bu alt türlere örnek verilebilir.
Saman nezlesi, vücudun polenlere karşı savunma amacıyla immünolojik olarak tepki göstermesi yoluyla oluşur. Vücudun tepkisi sonucu solunum yollarında, burun akıntısı ve aşırı mukus üretimiyle karakterize bir durumdur. Polendeki alerjen özellik ise içeriğinde ki proteinlerden kaynaklanmaktadır.
Normal şartlarda insan sağlığına zararı olmayan polenleri, bazı insanların immün sistemi, zararlı olarak görerek solunum yollarından uzaklaştırmak için belirli kimyasallar üretmektedir.
- Yapılan bir araştırmanın sonucunda; polen alerjisinin görülme sıklığının arttığı ve özellikle çocukluk çağında baş gösteren polen alerjisinin, ilerleyen evrelerde astım ve alerjik rinite sebebiyet verebileceği belirtilmiştir.
Polen Alerjisinin Belirtileri Nelerdir?
- Burun ve gözde kızarıklık,
- Burun kaşıntısı,
- Sık sık hapşırma ve burun akıntısı,
- Burun tıkanıklığı,
- Öksürük, polen alerjisinin belirtileri arasında sayılabilir.
Polen Alerjisi Tedavisi Nasıl Olmalıdır?
Polen alerjisinin en iyi ve kesin tedavisi, alerjen madde olan polenden uzak durmaktır ancak bahar mevsiminde polenler havada uçtukları için bu pek mümkün olmamaktadır. Kesin çözüm getirmemekle birlikte, kişiyi rahatlatması için bazı solunum yolları ilaçları ve göz damlaları hastalara hekimleri tarafından önerilmektedir.
Polen Alerjisinden Korunma Yolları Nelerdir?
- Bahar aylarında dışarıya çıkarken maske kullanmak,
- Arabada seyahat ederken mümkün olduğunca camları kapalı tutmak,
- Bahar mevsiminin gelmesiyle birlikte solunum yolları şikayetleri baş gösterdiyse bir hekime danışmak,
- Evde veya arabada klima kullanılıyorsa polen filtreli olanı tercih etmek,
Bu gibi önerilere dikkat etmek, bahar mevsimiyle ortaya çıkan polen alerjisini en alt düzeye indirmeye yardımcı olacaktır.
Kaya, Z. (1987). Polen Alerjisi. Marmara Üniversitesi Eczacılık Dergisi, 113-117.
Amato, G. D., Cecchi, L., Bonını, S., Nunes, C., Maesano, I., Behrendt, H., Et Al. (2007). Allergenic Pollen And Pollen Allergy İn Europe. 2007 The Authors Journal Compilation.
