Sonbaharın yaklaşmasıyla birlikte, soğuk algınlığı ve grip mevsimi de köşede beklemektedir. Gribin önlenmesindeki anahtar ise, sağlıklı ve güçlü bir bağışıklık sisteminde yatmaktadır. Bağışıklık sistemi her zaman savaş halindedir. Vücut genel olarak, adeta bir savaş alanı gibi düşman istilasından korunmak için bazı silahlara ihtiyaç duymaktadır. Bu silahların başında; vücudun sağlığını destekleyen, güvenli ve doğal olan probiyotikler ve bağışıklık sistemine yardımcı olan antioksidanlar gelir.
Probiyotikler
Bağışıklık sistemi aktivitesinin çoğu sindirim sisteminde gerçekleşir. Patojenler* ile sağlıklı, iyi bakteriler arasındaki karmaşık etkileşimler her zaman karın bölgesinde olur. Bireyin beslenme şekli ise, probiyotikler ve patojenik mikroplar arasındaki denge üzerinde etkilidir.
Probiyotik bakteriler, esas olarak mayalanmış gıdalarda bulunur. Süt ürünleri ise probiyotiklerin başlıca taşıyıcılarıdır. Probiyotiklerin en aktif ve en bol olduğu besinlere; çiğ lahana turşusu, yoğurt, kefir ve daha az güçlü olmasına rağmen probiyotik takviyeleri örnek verilebilir.
Probiyotikler, doğrudan veya dolaylı olarak intestinal mikrofloranın kompozisyonunu veya aktivitesini değiştirerek, vücudun immobil fonksiyonunu etkiler. Vücudun inflamatuar bağışıklılık yanıtını arttıran, özel hücreler olan sitokinlerin üretimini uyarır. Probiyotiklerin makrofajların aktivitesini arttırdığı, bazı çalışmalarda yer almaktadır. Bu etkileriyle bağışıklılığı destekleyen probiyotikler, kışın soğuk algınlığına karşı direnç sağlamaya yardımcı olabilmektedir.
Antioksidanlar
Bağışıklık sistemi, oksidatif hasara son derece hassastır ve optimal fonksiyon gösterebilmesi için antioksidanlar tarafından yeterli düzeyde korunmaya ihtiyacı vardır. A, E ve C vitaminleri ve selenyum içeren besinler, antioksidan özellik gösteren öncelikli kaynaklardır.
Kış Aylarında Tüketilebilen, Antioksidan Barındıran Besinler
Gribi önleme konusunda ünlü olan mürver (sambucus nigra), kara mürver özü veya Sambucol olarak da bilinir. Norveç’te yapılan bir araştırma; beş gün boyunca günde dört kez 15 ml mürver özü alan grip hastalarının, dört gün daha erken iyileştiğini ve plasebo grubuna kıyasla daha az tedavi ilacı kullandıklarını göstermiştir. Mürver özünün in vitro olarak, bazı grip virüsü suşlarını inhibe ettiği bildirilmiştir. Antiviral özelliklerin yanı sıra, sitokin üretimini arttırarak bağışıklık sistemini harekete geçirir.
- Turunçgiller:
İçeriğindeki bol C vitamini, beta karotenler ve flavanoidler sayesinde antioksidan etki göstererek bağışıklık sistemine yardımcı olur.
- Sarımsak ve Ekinezya:
Bağışıklılık sisteminin cevabını arttırıcı özellik gösterir. Tıbbi olarak, bulaşıcı hastalıklar tedavisinde yıllardır kullanılmaktadır. Yapılan klinik çalışmalar ve tıbbi labarotuvar araştırmaları da bunu doğrular yöndedir. Yapılan çalışmalar; her ikisinde de antimikrobiyal ve antiviral etkilerin olduğunu göstermiştir. Ekinezya ve sarımsak bileşenleri, fagositozu ve hücresel bağışıklığı uyarır.
- Sert Kabuklu Yemişler:
Fındık ve ceviz gibi, E vitamini değeri zengin olan bu besinler, antioksidan etkileriyle bağışıklık sistemine yardımcıdır.
- Balık ve Kabuklu Deniz Hayvanları:
Selenyum içeriği yüksek olan balık ve deniz kabukluları, antioksidan etkileri ile gripten korunmada yardımcı olacaktır.
Barak, V., Halperin, T., & Kalickman, I. (2001). The effect of Sambucol, a black elderberry-based, natural product, on the production of human cytokines: I. Inflammatory cytokines. European Cytokine Network, 12(2), 290-6.
Divya, J. B., Varsha, K. K., Nampoothiri, K. M., Ismail, B., & Pandey, A. (2012). Probiotic fermented foods for health benefits. Eng. Life Sci., 12(4), 377-390.
Shah, N. P. (2007). Functional cultures and health benefits. International Dairy Journal, 17, 1262–1277.
