Besinin Adı
Türkçe: Kestane
İngilizce: Chestnut
Latince: Castanea sativa
Vatanı ve İklimi:
Kestane, Doğu Asya ve Güney Amerika’da önde gelen fındık bitkilerindendir. Kestane tohumu; yağ açısından fakir, nişasta açısından zengindir. Kestane tohumunun bu özelliği, ılıman fındık bitkileri arasında eşsiz kılmaktadır. Kestane, ılıman ve sıcak iklim koşullarını sever. Dünyanın en büyük kestane üreticisi olan Çin, 3 bin yıldan daha fazla süredir kestane üreticiliğinde ilk sırada yer almaktadır.
Bitkisel Özellikleri:
Kestane, ağaçta yetişen bir besin olup, yağ oranı düşük, nişasta oranı yüksektir. Kestane ağacı, uzun ve dik gövdeye sahip bir ağaçtır. Kazık köklü olması özelliğiyle yerin derinlerine kadar inmektedir. Kuvvetli yan kökleri ağaca destek olur. Yaprakları ise geniş ve uzundur. Yaprağın üst yüzeyi, alt yüzeyine göre daha parlak olsa da, alt yüzeyin farkı tüylü yapıda olmasıdır. Mevsimlere, türlere göre değişiklik gösteren yaprak rengi genel olarak yeşilin tonlarıdır. Kestanede yenilen kısım tohumdur. Tohumun dış kısmını örten dikenli bir kabuk bulunur. Bu kabuk, kestane olgunlaştıkça ve büyüdükçe açılır. Bir süre sonra dökülür.
Faydaları ve/veya Zararları:
Kestane, büyük bir kısmı nişastadan oluşan bir kış meyvesidir. Vitamin ve mineral bakımından, diğer sert kabuklu besinlerden daha zengin olmasıyla ön plandadır. Gluten içermeyen kestane, çölyak hastaları için çok iyi bir alternatiftir. Ancak, bol karbonhidrat kaynağı olan kestane, şeker hastaları için kontrollü şekilde tüketilmesi gereken bir besindir. Kan şekerine büyük etkisi olan kestane, ara öğünlerde tercih edilmeli ve porsiyon kontrolüne çok dikkat edilmelidir. Sağlık açısından baktığımızda çiğ veya haşlayarak tüketmek daha iyi bir seçenektir.
Bilgilendirme:
Birçok çeşidi olan kestane yalnızca besin olarak kullanılmamaktadır. Diğer bir türü olan at kestanesi; Balkan Yarımadası’nın merkezi, Yunanistan, Bulgaristan, İran’ın kuzeyi, Kafkasya, Himalayalar’da yaygın olarak yetişmektedir. At kestanesi, ılıman iklimlerde yetişmekle birlikte soğuk iklim koşullarına da dayanıklıdır.
Yaklaşık 25-30 metre boyuna sahip, 2 metreye yakın gövde çevresi bulunan, daha çok piramit şekline yakın, ağaç formunda bir bitkidir. Küreye benzer ve yeşil renkte meyveler kapsüla tipinde olup; yumuşak dikenli, ince tüylü, kırmızı ya da kahverengi 1-3 adet sert kabuğa sahip tohum içermektedir. Genellikle beyaz çiçekleri vardır. Nadir olarak kırmızı çiçekleri de bulunur ve kazık köklüdür.
Daha çok ilaç yapımında kullanılan at kestanesi; kronik venöz yetmezlik durumlarının belirtileri ortaya çıktığında kullanılmaktadır. Ağrı, şişme, kaşınma, ağırlık hissi, gece krampları, venöz yetmezliğe bağlı varis ve toplardamarlarda iç zar iltihabı, hemoroit (basur) tedavisinde de kullanılmaktadır. Ayrıca, geleneksel Çin tıbbında koroner kalp hastalıklarının tedavisinde kullanımı yaygın olup, ciltteki gözeneklerin daha sıkı olmasına yardımcı olur ve kılcal damarlarda oluşan çatlakları giderir.
At kestanesi günümüzde krem yapımında da kullanılmaktadır. Yağı da yaygın olarak bu alanlarda kullanılmakla birlikte; hamileler, emzikliler, kronik böbrek hastaları ve safra kesesi rahatsızlığı olan kişiler kullanımına dikkat etmelidir. At kestanesi yağını, yalnızca sonbahar aylarında, 1,5-2 ay gibi bir sürede yapabilmeniz mümkündür. At kestanesinin tohumu ise, çocuklarda ve yine hamile ve emzikli kadınlarda kullanımı profesyonel destek dışında kullanılması önerilmemektedir.
100 gram Kestane’nin besin değerleri:
CHO (g) | Na (mg) | I | Vit. A (µg) |
41,2 | 2 | 0,1 | 4 |
Protein (g) | K (mg) | F (µg) | Vit. C (mg) |
2,9 | 707 | 10 | 27 |
Yağ (g) | P (mg) | Fe (mg) | Vit. B³ (mg) |
1,9 | 87 | 1,3 | 1,4 |
Kalori (kkal) | Ca (mg) | Mg (mg) | Lif (g) |
196 | 33 | 45 | 8,4 |
Annoni F, Mauri A, Marincola F, Resele LF. Venotonic activity of escin on the human saphenous vein Arzneim-Forsch./Drug res.,29,672-675 (1979)
LaBonte, N. R., Zhao, P., & Woeste, K. (2018). Signatures of Selection in the Genomes of Chinese Chestnut (Castanea mollissima Blume): The Roots of Nut Tree Domestication. ORIGINAL RESEARCH.
Valenti, B., Natalello, A., Vasta, V., Campidonico, L., Roscini, V., Mattioli, S., . . . Luciano, G. (2018). Effect of different dietary tannin extracts on lamb growth performances and meat oxidative stability: comparison between mimosa, chestnut and tara. The Animal Consortium, 1-9.