Keçiboynuzu; birçoğumuzun sevdiği, iştahımızı kontrol etmede yardımcı olan ve doğal şeker olarak kullanabileceğimiz bir besindir. Keçiboynuzunun birçok türevi vardır. Keçiboynuzu; toz (un), şurup (pekmez), zamk, ayrıştırılan D-pinitol maddesi ile gıda takviyesi ve ilaçların yapımında kullanılmaktadır. Bunları incelerken faydalarına da bir bakalım.
Keçiboynuzu Meyvesi
Keçiboynuzu, %90 yenilebilir (meyve eti) kısım ve %10 tohum (çekirdek) olmak üzere iki bölümden oluşur.
Diyet lifi, fenolik bileşikler, vitamin ve mineral bakımından oldukça zengin olan keçiboynuzu meyvesi, düşük oranda protein ve lipid içermektedir. Ayrıca, E vitamini, B1 vitamini, B6 vitamini, Nikotinik asit, C vitamini, Folik asit, Kalsiyum pentotanat içerirken; Ca, Mg, K, Na, Fe, Zn ve P gibi minerallerden de oldukça zengindir.
Gastrointestinal sistem ve sindirime faydalı bir besin olan keçiboynuzu meyvesi, çözünmez posa ve polifenollerden zengin olmasıyla insan sağlığına olumlu etkiler oluşturmaktadır. Keçiboynuzu unu veya meyvesi kullanılarak hazırlanan, posa içeriği yüksek besinlerin toplam kan kolesterolünü ve LDL kolesterol düzeyini düşürdüğü gözlenmiştir.
Keçiboynuzu Meyvesi Besin Öğeleri
- %46.35 sükroz (şeker),
- %32.22 toplam diyet posası,
- %2.14 indirgen şekerler,
- %8.11 protein,
- %0.80 pektin,
- %0.77 yağ,
- %0.82 toplam çözünür polifenoller içermektedir.
Keçiboynuzu meyvesinin yağ içeriği, diğer yağlı tohumlara göre daha düşük olduğundan, ara öğün olarak iyi bir alternatif oluşturmaktadır. Keçiboynuzu ve kefir ara öğün için iyi bir alternatiftir. Keçiboynuzu meyvesi içerisinde bulunan doğal şeker ile tatlı isteğinizi baskılarken, kefir ile protein ve probiyotik alabilirsiniz.
- Keçiboynuzu meyvesinde bulunan D-pinitol, insülin yeteneğini taklit eden, diyabet ve tip 2 diyabet hastalarında kan şekerini düşürüp, dengeleyebilen biyoaktif bir bileşendir.
- Keçiboynuzunun çiğ meyvesini tüketemeyenler, besin öğeleri ve posa içeriğinden faydalanmak için keçiboynuzu unu tercih edebilirler.
Keçiboynuzu Unu
Protein açısından zengin, kalorisi düşük bir besin olan keçiboynuzu unu; besin içeriğini zenginleştirmek için ekmek, makarna, tarhana, kek, erişte ve bazı diyet ürünlerinin yapımıda kullanılır. Fonksiyonel bir içerik olarak, içerisine katıldığı gıdaların besin değerini arttırır.
- Ayrıca, glütensiz olması nedeniyle, çölyak hastaları için üretilen gıdalara yapı düzenleyici olarak katılır.
Kakao yerine de kullanılabilen keçiboynuzu ununun kakaodan farkı, kafein ve teobromin içermemesidir. Keklerde kakao yerine ve aromasını zenginleştirmek için kullanılan keçiboynuzu unu besin değerini ve fonksiyonel özelliklerini de arttırır.
- Keçiboynuzu unu kullanımının arttırılması ile, insan sağlığını olumlu etkileyeceğini belirten çalışmalar mevcuttur.
Keçiboynuzu Pekmezi (Şurubu)
Keçiboynuzu şurubu veya pekmezi; polifenoller, vitaminler ve mineraller açısından zengindir. Kalorisi fazla olduğundan yüksek enerji verir.
Keçiboynuzu Zamkı
Keçiboynuzu zamkı, gıda endüstrisinde katkı maddesi olarak kullanılmaktadır. Yüksek viskoziteye sahip jel yapısında bulunduğundan, stabilizatör ve koyulaştırıcı olarak çeşitli gıdalarda kullanılır.
Keçiboynuzu zamkının akut diyare tedavisinde etkisi olumludur. Tanen bakımından zengin olan keçiboynuzunun, akut diyarenin süresini azaltmada etkili olduğunu bildiren çalışmalar mevcuttur.
- Keçiboynuzu gibi lifli besinler ile beslenmenin kolon sağlığını olumlu yönde etkilediği görülmüştür. Özellikle polifenollerin antioksidan ve antienflamatuar özellikleri kolon hasarını azaltır, kolon ve kolit kanserini önleyebilmeyi sağlar.
Birçok faydası olan keçiboynuzunu, ara öğünlerimize eklemek sağlıklı bir tercih olacaktır. Bir ara öğün önerisi olarak; kefir ve keçiboynuzu meyvesini önermiştim. Meyvesini tüketemeyenler için ise keçiboynuzu unu kullanılarak sağlıklı alternatifler oluşturulabilir.
Keçiboynuzlu sütü ara öğünlerinizde içebilirsiniz. 1 su bardağı süt/yoğurt, 1 tatlı kaşığı keçiboynuzu unu ve 1 tatlı kaşığı bal (isteğe bağlı) ile ara öğününüz hazır 🙂 . Bunun dışında keçiboynuzu unundan kek de yapılabilir.
Keçiboynuzu tadında lezzetli günler. 🙂
Sağlıkla kalın.
GERÇEKASLAN, K. E. (2018). Keçiboynuzu Unu İlavesinin Kakaolu Kekin Fiziksel, Duyusal ve Tekstürel Özelliklerine Etkisi. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 96.
Pazir, F. &. (2018). Carob bean (Ceratonia siliqua L.) and its products. Anadolu (s. 109,110)
Theophilou, I. C. (2017). Carob and its Components in the Management of Gastrointestinal Disorders. J Hepatol Gastroenterol.