Besinin Adı
Türkçe: Biberiye
İngilizce: Rosemary
Latince: Rosmarinus officinalis L.
Vatanı ve İklimi:
Lamiaceae (Labiatae) familyasına mensup, aromatik ve tıbbi bir bitki olan biberiye, ülkemizde de yetişen önemli bir bitki türüdür. Genellikle yurdumuzun batı ve güney kıyı kesimlerinde, kendiliğinden yetişmektedir. Yaygın olarak yetiştiği alanlara; tarla kenarları ve üzüm bağlarının kıyıları, maki topluluklarının iç kısımları, ormanların derinlikleri örnek gösterilebilir.
Biberiye; ilkbahar ve yaz mevsiminde açan, açık mavi ya da beyaz renkli çiçeklere sahiptir. Kış mevsiminde yaprakları dökülmez. Görünümü bir çalıyı andırır. Yaklaşık olarak ulaştığı yükseklik, 50 ya da 100 cm civarındadır.
Bitkisel Özellikleri:
Eski dönemlerde rosemary; Romalılar ve Yunanlılar tarafından, çoğunlukla lezzet verme ve tedavi etme amacıyla kullanılmıştır. Günümüzde ise; parfümeri, eczacılık, aromaterapi, gıda, kozmetik gibi farklı alanlarda kullanılmaktadır. Bağışıklığa karşı olumlu etkileri, antioksidan, antimikrobiyal ve antiviral etkileri yapılan bilimsel çalışmalarla ortaya konmuştur.
Çoğunlukla, Avrupa ülkelerinde ve Kuzey Amerika’da tercih edilmektedir. İçerdiği uçucu yağlardan dolayı, hoşa giden bir aromaya sahiptir. Bu ekstrakt ve esansiyel yağlar; yağlarda ransidite*yi ve oksidasyonu önlemek için, et ürünlerinde ve yağ barındıran ürünlerde kullanılabilir. Rosmarinik asit, karnosol ve karnosik asit; biberiyeye, antioksidan özellik kazandıran etken maddelerdir.
Faydaları ve/veya Zararları:
- Ülkemizde yetiştiriciliği yapılan 31 farklı aromatik bitki; antioksidan etkileri karşılaştırılmak üzere, ayçiçeği yağında incelenmiştir. Sonuç olarak; en etkili antioksidan güce sahip olan bitkinin, biberiye olduğu bildirilmiştir.
- Biberiyenin içerdiği karnosik asitin; karnosolden üç kat, yapay antioksidan maddeler olan BHA ve BHT’den ise yedi kat daha güçlü antioksidan özellik gösterdiği yapılan araştırmalar ile ortaya konulmuştur.
- Gıdalarda bulunan bazı bakterilere karşı, antimikrobiyal etkisi test edilmiş ve rosemary ekstratı (%0,8 oranında) bulunan besi yerinde, S.Aaureus’un tamamen inaktif hale geldiği gösterilmiştir.
- Yapılan bir araştırmada biberiyenin; hayatın her alanında önemli bir sorun olan mikroorganizmaların üzerindeki etkisi test edilmiştir. Sonucunda; özellikle sosis ve benzeri et ürünlerinin yapımında gram (-) özellik gösteren bakterilere karşı önemli bir etki göstermediği, ancak S.aureus’un gösterdiği etkiye önemli derecede karşı koyduğu belirtilmiştir.
- Biberiyenin, esansiyel yağların inspirasyonu* ile insanlar üzerinde; kalp atım hızında, tansiyonda ve solunumda belirgin bir yükseliş gösterdiği belirtilmiştir. Aynı zamanda, inspirasyondan sonra çekilen EEG film görüntüsünde, beyin dalgaları üzerinde uyarıcı bir etki gösterdiği de gözlemlenmiş; biberiye ve esansiyel yağların, insan hafızasını güçlendirdiğini ortaya koymuştur.
Bilgilendirme:
Özetle; biberiye ve içeriğindeki esansiyel yağlar, canlı vücudunda pek çok uyarıcı etki göstermektedir.
Ülkemizde; kuş dili, hasalbal, akpürün olarak da bilinmektedir.
100 gram Biberiye’nin besin değerleri:
CHO (g) | Na (mg) | I | Vit. A (µg) |
7,7 | 8 | 1 | 52 |
Protein (g) | K (mg) | F (µg) | Vit. C (mg) |
0,8 | 157 | 17 | 0 |
Yağ (g) | P (mg) | Fe (mg) | Vit. B³ (mg) |
2,5 | 12 | 4,8 | 0,3 |
Kalori (kkal) | Ca (mg) | Mg (mg) | Lif (g) |
56,6 | 211 | 36 | 2,9 |
İnspirasyon: Soluk alma
EEG: Beyin dalgalarının aktivitesinin elektriksel yöntemle izlenmesi yöntemidir.
DYOMİNA, Y., FİLİPTSOVA, O., NABOKA, O., OCHKUR, A., TİMOSHYNA, I., & ROGAZİNA, L. (2018). THE EFFECT OF THE ESSENTIAL OILS OF LAVENDER AND ROSEMARYON THE HUMAN SHORT TERM MEMORY. ALEXANDRIA JOURNAL OF MEDICINE, 41-44.
EMİR ÇOBAN, Ö., & PATIR, B. (2010). ANTİOKSİDAN ETKİLİ BAZI BİTKİ VE BAHARATLARIN GIDALARDA KULLANIMI. GIDA TEKNOLOJİLERİ ELEKTRONİK DERGİSİ, 7-19.
F.BARA, M., CHAUL, L., CONCEİÇAO, E., COUTO, R., & PAULA, J. (2016). ENGINEERİNG SPRAY DRIED ROSEMARY EXTRACTS WITH IMPROVED PHYSICOMECHANICAL PROPERTIES. BRAZILIAN JOURNAL OF PHARMACOGNOSY, 236-244.
MALAYOĞLU, H. (2010). BİBERİYENİN ANTİOKSİDAN ETKİSİ. İZMİR: EGE ÜNİVERSİTESİ ZİRAAT FAKÜLTESİ.