Günlük beslenmenin, karbonhidratlardan sonraki en büyük kısmını yağlar oluşturduğundan, tüketilecek yağın miktarı kadar çeşidi de büyük önem taşımaktadır. Belki de, birçok insanın sağlıklı beslenme açısından zihnini en çok meşgul eden konu, beslenmedeki yağ alımıdır.
Dünya Sağlık Örgütü ve Gıda Tarım Teşkilatı’nın ortaklaşa yaptığı çalışmalar sonucunda, sağlıklı bireylerde günlük kalorinin %25-30’unun yağlardan karşılanması gerektiği belirlenmiştir.
- Yağda eriyen vitaminlerin emilimi ve taşınması,
- Kan lipitlerinin kontrol edilmesi,
- Hücre zarının yapısı ve işlevi yağların başlıca fonksiyonları arasında sayılabilir.
Yağlar, bir alkol (gliserol) ve çeşitli uzunluktaki yağ asitlerinin bileşiminden meydana gelir. Yağ asitleri, yağın fiziksel, kimyasal ve besinsel yönünü belirlemede oldukça önemlidir.
Ülkemizde en çok tüketilen sıvı yağ olan ayçiçek yağının en önemli bileşenleri, oleik asit ve linoleik asittir. Doymamış yağ sınıfında bulunan ayçiçek yağı, Heliantbusannus bitkisinin tohumundan üretilmektedir.
Ayçiçeği bitkisi, ülkemizde en çok Trakya ve Marmara Bölgesi’nde yetiştirilmekte, üretiminin çokluğu sebebiyle uygun bir fiyata temin edilmektedir. Tüm bu özellikleri sebebiyle sofralarda sıklıkla tercih edilen yağ, dünya piyasasında ise tüketim açısından 3. sıraya yerleşmiştir. Hindistan, Macaristan, Fransa, Rusya, Ukrayna, Arjantin gibi ülkeler, ayçiçeği ekiminin yapıldığı ülkeler arasındadır.
- İçeriğindeki E vitamini sayesinde antioksidan özellik göstermekle birlikte, cilt sağlığı üzerinde de olumlu etkileri vardır.
- Antiinflamatuar etkisi bulunmaktadır.
- İçeriğindeki yüksek miktarda linoleik asit nedeniyle, cildin nemini arttırır ve cilt bariyerini geliştirir.
- İçeriğindeki doymamış yağ asitleri sayesinde, lipid metabolizmasını olumlu yönde etkiler.
- Yapılan bazı çalışmalarda; kardiyovasküler hastalıkların riskini arttırdığı görülmüşken, bazı çalışmalarda ise kanser riskini azalttığı belirtilmektedir.
Üzerinde çok fazla çalışmanın yapıldığı ayçiçek yağının, diğer yağlarla (özellikle doymuş yağlarla) kıyaslandığında, lipid metabolizması üzerinde olumlu etkileri olduğu görülmüştür.
- Yağlar, tüketim miktarı konusunda en çok dikkat edilen besin ögelerinden biri olduğu için, ayçiçek yağının tüketiminde de aşırıya kaçılmamalıdır.
Duman, E., Baydır, A., & Duman, S. (2015). Ayçiçek Yağının Oksidasyon Kararlılığına Retinol Palmitatın Etkisinin Ransimat Methodu ile Tespiti. Dergipark, 1-6.
Lin, T., Zhong, L., & Santiago, J. (2017). Anti-Inflammatory and Skin Barrier Repair Effects of Topical Application of Some Plant Oils. İnternatıonal Journal Of Molecular Sciences, 19-22.
Serim, F. (1987). Beslenmede Bitkisel Yağların Yaşamsal Önemi. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 1-6.
Taşan, M., & Geçgel, Ü. (2007). Bitkisel Karışım Sıvıyağların Yağ Asidi Bileşimlerinin İncelenmesi. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 1-16.
Vijayakumar, M., Vasudevan, D., Sundaram, K., Krishnan, S., Vaidyanathan, K., Nandakumar, S., . . . Mathew, N. (2016). A randomized study of coconut oil versus sunflower oil on cardiovascular risk factors in patients with stable coronary heart disease. İndian Heart Journal, 49-52.