Gözün arka bölgesinde bulunan retina tabakasının makula (görme merkezi) bölgesi cisimleri ayrıntılı ve net görmemizi sağlar. Bu hastalık yaş ilerledikçe makula bölgesinde ortaya çıkan bozukluk ile karakterizedir. Batılı bölgelerde artan yaşlı nüfusun başta gelen görme kaybı nedenlerindendir. Makulanın normal fonksiyonunu yapmasını engelleyen makula dejeneransının iki tipi vardır. Birinci tip kuru tiptir %90 bu tip gözlenir. Erken dönemde makulada drusen denen (retina tabakaları altında lipid birikmesiyle oluşan) sarı noktalar gözlenir. Bu evrede hastanın görmesi ciddi olarak etkilenmez. Ancak ileri evrelerinde görme kaybı görülür. İkinci tip yaş tip (neovasküler) olarak geçer. Makulanın altında oluşan anormal damar yapısıyla ve ya kanamalarla karakterizedir. Hasarlanmış bölgede oluşan bozuk kılcal damarların retinaya ilerlemesiyle oluşur. Bu tip, ani görme kaybına yol açabilir.
Yaşlı nüfusun giderek arttığı toplumlarda AMD hastalığına yakalanma riskinde de artış görülmüştür. Hastalığın seyrini değiştirecek birçok tedavi yöntemi mevcuttur. (Cerrahi, lazer tadevileri gibi) Fakat bu tedaviler hem masraflıdır hem de her zaman kesin sonuca ulaştıramayabilir. Bunun üzerine araştırmacılar beslenme kavramına yönelmişler ve bu konuda birçok araştırma yapmışlardır. Bu çalışmalardan biri AREDS (yaşa bağlı göz hastalıkları çalışması)tir. Bu çalışma 2001 yılında tamamlanmış olup 3640 kişi içeren çok merkezli bir çalışmadır. Çalışma 55-80 yaş arasındaki hastalardan oluşmaktadır ve bu hastalar hastalığın derecesine göre dört kategoride toplanmıştır. Bu kategoriler şunlardır;
Birinci kategori: küçük drusen (<63 µm),
İkinci kategori: yaygın olmayan ara drusen (63-124 µm),
Üçüncü kategori: en az bir büyük dursen (>125 µm) ve/veya merkezi olmayan coğrafi atrofi,
Dördüncü kategori: merkezi coğrafi atrofi, neovasküler AMD ve ya bir gözde AMD’den kaynaklı görme kaybı.
Bu şekilde sınıflandırılan hastalar dört tedavi grubuna randomize edildi. Birinci tedavi grubu antioksidanlar (Beta-karoten, Vit C ve E), ikinci tedavi grubu tek başına çinko takviyesi, üçüncü tedavi grubu antioksidanlar+çinko, son tedavi grubu ise plasebo ile antioksidan vitamin kombinasyonunu içermektedir.
Sonuç olarak; antioksidan+çinko alan hastalarda, tek başına çinko alanlara göre görme kaybında anlamlı olarak azalma ortaya çıkmıştır. AREDS, AMD’li hastalarda beslenme takviyesinin faydası ile ilgili değerli veriler sağlamaktadır.
2006-2012 yılları arasında AREDS formülasyonuna ek olarak karotenoid (Lutein ve Zeaksantin) ve aynı zamanda omega-3 uzun zincirli çoklu doymamış yağ asidi olan DHA ve EPA ilave edilmesinin AMD gelişimine etkisini araştırmak amacıyla AREDS 2 çalışması yapılmıştır. Çalışmaya 50-85 yaş arası 4203 kişi katılmış ve kişilerde iki taraflı büyük drusen ve ya bir gözünde büyük durusen ve diğer gözünde ilerlemiş AMD vardı. Hastalar lutein ve zeaksantin, DHA+EPA, lutein+zeaksantin ile DHA ve EPA kombinasyonunu birlikte almak üzere randomize edildi.
Bu çalışmanın sonucunda lutein+zeaksantin alan hastalar, bu kombinasyonu almayan hastalar ile karşılaştırıldığında AMD olasılığında anlamlı olarak azalma kaydedilmiştir.
Lutein ve zeaksantin, insan retinasında bulunan ana karotenoidlerdir. Ve makulanı mavi ışık hasarına karşı korur, görme keskinliğini arttırır ve zararlı reaktif oksijenleri temizler.
Sonuç olarak; yapılan çalışmalarda yaşa bağlı maküler dejenerasyonda antioksidan fonksiyonu bulunan besinlerin hastalığın ilerleyişinde etkileri olabileceği gösterilmiştir.
Fletcher, A.E., Free Radicals, Antioxidants and Eye Diseases: Evidence from Epidemiological Studies on Cataract and Age-Related Macular Degeneration. Ophthalmic Research, 2010. 44(3): p. 191-198.
Schmidl, D., G. Garhöfer, and L. Schmetterer, Nutritional supplements in age‐related macular degeneration. Acta Ophthalmologica, 2015. 93(2): p. 105-121.
Downie, L.E. and P.R. Keller, Nutrition and Age-Related Macular Degeneration: Research Evidence in Practice. Optometry and Vision Science, 2014. 91(8): p. 821-831.
Zampatti, S., et al., Review of nutrient actions on age-related macular degeneration. Nutrition Research, 2014. 34(2): p. 95-105.
A Randomized, Placebo-Controlled, Clinical Trial of High-Dose Supplementation With Vitamins C and E, Beta Carotene, and Zinc for Age-Related Macular Degeneration and Vision Loss: AREDS Report No. 8. Arch Ophthalmol, 2001. 119(10): p. 1417-36.
Chew, E.Y., et al., Secondary analyses of the effects of lutein/zeaxanthin on age-related macular degeneration progression AREDS2 report no. 3. JAMA Ophthalmology, 2014. 132(2): p. 142-149.
Sin, H.P.Y., D.T.L. Liu, and D.S.C. Lam, Lifestyle modification, nutritional and vitamins supplements for age-related macular degeneration. Acta Ophthalmologica, 2013. 91(1): p. 6-11.
Loskutova, E., et al., Macular Pigment and Its Contribution to Vision. Nutrients, 2013. 5(6): p. 1962.
Lane, B.C. and K.R. Aggarwala, How to help prevent cataract: a review of the role of environment, antioxidants, Carotenoids, nutrition, enzymes, diet, medications, metabolism and other factors on cataract, in Review of Optometry. 2010. p. 55+.
Rao, G.N., R. Khanna, and A. Payal, The global burden of cataract. Current Opinion in Ophthalmology, 2011. 22(1): p. 4-9.
12. Chew, E.Y., Nutrition Effects on Ocular Diseases in the Aging Eye. Investigative Ophthalmology & Visual Science, 2013. 54(14): p. ORSF42-ORSF47.
Uzunovali, B. and A. ÖZtÜRk ÖNer, Yaşa Bağlı Katarakt ve Glokomda Mikronütrisyonun Rolü. The Role of Micronutrition in Age-related Cataract and Glaucoma., 2015. 10(4): p. 312-316.
Karppi, J., J.A. Laukkanen, and S. Kurl, Plasma lutein and zeaxanthin and the risk of age-related nuclear cataract among the elderly Finnish population. British Journal of Nutrition, 2011. 108(1): p. 148-154.
The Age-Related Eye Disease Study 2 Research, G., et al., Lutein/zeaxanthin for the treatment of age-related cataract: Areds2 randomized trial report no. 4. JAMA Ophthalmology, 2013. 131(7): p. 843-850.
Pastor-Valero, M., Fruit and vegetable intake and vitamins C and E are associated with a reduced prevalence of cataract in a Spanish Mediterranean population. BMC Ophthalmology, 2013. 13(1): p. 52.
Cui, Y.-H., C.-X. Jing, and H.-W. Pan, Association of blood antioxidants and vitamins with risk of age-related cataract: a meta-analysis of observational studies1–3. The American Journal of Clinical Nutrition, 2013. 98(3): p. 778-786.
Hong, S., et al., Neuroprotective and neurite outgrowth effects of maltol on retinal ganglion cells under oxidative stress. Molecular Vision, 2014. 20: p. 1456-1462.
Yuki, K., et al., Reduced-serum vitamin C and increased uric acid levels in normal-tension glaucoma. Graefe’s Archive for Clinical and Experimental Ophthalmology, 2010. 248(2): p. 243-248.
Ko, M.-L., et al., Dietary Deficiency of Vitamin E Aggravates Retinal Ganglion Cell Death in Experimental Glaucoma of Rats. Current Eye Research, 2010. 35(9): p. 842-849.
Oleñik, A., et al., A randomized, double-masked study to evaluate the effect of omega-3 fatty acids supplementation in meibomian gland dysfunction. Clinical Interventions in Aging, 2013. 8: p. 1133-1138.
Roncone, M., H. Bartlett, and F. Eperjesi, Essential fatty acids for dry eye: A review. Contact Lens and Anterior Eye. 33(2): p. 49-54.
Viau, S., et al., Efficacy of a 2-month dietary supplementation with polyunsaturated fatty acids in dry eye induced by scopolamine in a rat model. Graefe’s Archive for Clinical and Experimental Ophthalmology, 2009. 247(8): p. 1039.
Kowluru, R.A., et al., Beneficial effects of the nutritional supplements on the development of diabetic retinopathy. Nutrition & Metabolism, 2014. 11(1): p. 8.
McMahon, A. and W. Kedzierski, Polyunsaturated very-long-chain C28–C36 fatty acids and retinal physiology. British Journal of Ophthalmology, 2009.
Khan, F., et al., VITAMIN D DEFICIENCY IN PATIENTS WITH DIABETIC RETINOPATHY. JPMI: Journal of Postgraduate Medical Institute, 2017. 31(2): p. 196-198.
