Pika sözcüğü, Latince ‘magpie’ kelimesinden gelmektedir. Magpie ise, toprağı da içine alacak şekilde her şeyi yiyebilen saksağan demektir.
Pika sendromu; en az 1 ay boyunca, gıda ya da besleyici değeri olmayan maddelerin yenmesidir. Sıklıkla çocuklar tarafından sergilenen bir davranış bozukluğudur. Pika sendromu; anemi, vitamin-mineral yetersizlikleri, yemedeki davranış bozuklukları, kültürel alışkanlıklar ve psikiyatrik rahatsızlıklar nedeniyle ve bireylerin sosyo-ekonomik düzeylerine bağlı olarak da gelişebilir. Bu sendromda çoğunlukla demir, çinko, kalsiyum ve diğer vitamin-mineral eksikliklerine bağlı beslenme yetersizlikleri görülür.
- Pika; tıbbi komplikasyonları, ölümcül sonuçları olan, endişe verici bir durum ve hayatı tehdit eden sonuçlar doğurabilen bir sendromdur.
Pika sendromu, çocuklar tarafından tüketilen genellikle buz, kum, toprak, saç, kibrit ucu, kağıt, plastik, bez, boya, sabun ve sigara izmaritlerinin tüketilmesiyle kendini gösterir. Bu gıdaların vücuda alınması, ciddi sağlık komplikasyonlarına neden olur. Karın ağrısı, bağırsak tıkanıklığı ve delinmesi, boğulma, enfeksiyon, kurşun zehirlenmesi ve bilişsel disfonksiyon başlıca sağlık problemleri arasında gösterilebilir. Bu sendrom daha az tehlikeli ama yine de sıkıntı verici sağlık sorunlarına da yol açar. Bunlar; beslenme eksikliği, ağız ve diş sağlığı sorunları, genişlemiş kolon ve konstipasyon gibi sorunlardır.
Pika sendromunda çocuklarda glossit, katılma nöbeti, saç dökülmesi, kaşık tırnak, tırnaklarda kolay kırılma, üfürüm, yutma güçlüğü şeklinde bulgular saptanmıştır. Pika’nın ilerleyen dönemlerinde, büyüme ve gelişme geriliği de görülebilir. Bu tehlikeli davranışın şiddeti; cinsiyet, yaş, ırk, sosyoekonomik durum ve coğrafi bölgeye göre değişim gösterir.
- Yapılan araştırmalarda; pika sendromu’nun orak hücreli anemi hastalığı olan gençlerde yüksek prevalans gösterdiği saptanmış ve demir eksikliğine bağlı olarak gelişen anemi ile pika’nın bağlantılı olduğu bulunmuştur. Buna bağlı olarak da, pikalı bireylere demir verilince davranış durumlarının iyileştiği görülmüştür. Fakat gebe kadınlarda bu tedavi etkili olmamıştır.
- Şizofreni, anksiyete, depresyon, yeme davranışındaki bozukluk olarak bilinen anoreksiya ya da bulumia nervoza pika hastalığının tetikleyicilerindendir.
Pika Sendromu En Çok Kimlerde Görülür?
Pika sendromu; küçük çocuklar, zihinsel ve bedensel engelli bireyler, gebeler, emziren kadınlar, ailesi tarafından terkedilen, duygusal anlamda eksiklik yaşayan ve çoğunlukla gelişimsel bozukluğu olan çocuklarda sık gözlenir.
Pika Sendromu’nun Tedavisi
Öncelikle hasta, fizyolojik ve psikolojik yönden taranmalı ve belirlenen yöntem ile hastalık tedavi edilmelidir. Pika sendromunun tedavisi kolay olup, tedavisinde daha az tercih edilen hastaya uygulanan cerrahi girişimler, sıklıkla da ilaç tedavisi, davranışların değiştirilmesine ve aileye yönelik psikolojik tedaviler kullanılmaktadır. Sendromun tedavisi sonucu davranışlarda düzelme görülse de, hastanın beslenmesindeki yetersizlik tamamen düzeltilemezse hastalığın tekrarlama riski vardır.
Nathan A. Call ve ark. (2015, ocak 31). Clinical Outcomes of Behavioral Treatments for Pica in Children with Developmental Disabilities.
Reyhan Nergiz Ünal ve ark. (2012). Pika Davranışının İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri. Beslenme ve Diyet Dergisi, 155-162.
Yusuf Haydar ERTEKİN ve ark. (2012). Farklı Bir Pika Hastalığı Olgusu. Ankara Medical Journal, 158-159.
