Konstipasyon Nedir? Probiyotiklerin Kabızlık Üzerindeki Etkileri Nelerdir?

Konstipasyon, dünya nüfusunun yaklaşık %20’sini etkileyen, değişen gastrointestinal motiliteden kaynaklanan, ağrılı ve zor defekasyon (dışkılama) ile karakterize, yaygın bir ağır gastrointestinal bozukluk olarak tanımlanmaktadır. Dünya genelinde konstipasyonun yaygınlık oranları arasındaki değişkenlik; kültürel çeşitlilik, genetik, çevresel ve sosyoekonomik koşullar ve farklı sağlık sistemleri gibi faktörlerden kaynaklanmaktadır.

Konstipasyonda çok çeşitli tedavi yöntemleri arasında ilk basamak tedavi olarak, artmış sıvı alımı veya egzersiz gibi yaşam tarzı değişiklikleri önerilmektedir. Ancak bu önlemlerin etkinliği hakkındaki veriler sınırlıdır.

• Yakın zamanda yapılan bir incelemeye göre, konstipasyon için en çok araştırılan mikrobiyotaya dayalı tedaviler; diyet lifi, prebiyotikler, probiyotikler ve fekal mikrobiyota transplantasyonunu içermektedir.

Probiyotikler, yeterli miktarda alındığında konakçıya sağlık yararı sağlayan canlı mikroorganizmalardır. Çeşitli sağlık etkileri probiyotiklerin kullanımına atfedilmektedir. Örneğin; helicobacter pylori enfeksiyonunun azaltılması, alerjik semptomların azaltılması ve konstipasyondan kurtulma gibi probiyotik kullanımının sağlık üzerine etkilerine dair bazı kanıtlar mevcuttur.

• Gastrointestinal mikrobiyotanın bağırsak fonksiyonundaki önemi ve probiyotiklerin bağırsak hareketliliği ile konstipasyon üzerine etkisi konusunda araştırmalar artmaktadır. Araştırmalar; belirli probiyotiklerin, kabızlığı olan veya olmayan insanlarda bağırsak geçiş süresini azaltmaya yardımcı olabileceğini göstermiştir.

Probiyotiklerin konstipasyon üzerindeki umut verici sonuçlarını gösteren etkisi, hem insan hem de hayvan çalışmalarında giderek daha fazla araştırılmaktadır. Ancak, probiyotiklerin bağırsak motilitesi ve konstipasyon üzerindeki etki mekanizmaları konusunda hala belirsizlikler vardır. Bağırsak lümen ortamının belirli probiyotik türler ve suşlar ile değiştirilmesi bağırsaktaki motiliteyi ve salgılanmayı etkileyebildiğinden, konstipasyonu olan hastalar için fayda sağlayabilir. Bununla birlikte, mevcut kanıtların çoğunluğu hayvan çalışmalarından elde edilmiştir. Çünkü insan çalışmalarının yetersizliğinden dolayı bu çalışmalardaki etkiler belirsizdir.

• Probiyotiklerin bireylerde bağırsak iltihabının hafifletilmesi, bağırsak mukozal disfonksiyonun normalleşmesi gibi kanıtlanmış etkileri bildirilmiştir. Bu veriler probiyotiklerin endojen konak savunma mekanizmalarını desteklediğini göstermektedir. Dolayısıyla, bağırsak mikroflorasının probiyotik tedavi ile modifikasyonu, bağırsak bariyeri disfonksiyonu ve inflamatuar yanıtla ilişkili klinik durumlarda terapötik bir potansiyel etki gösterebileceğini sergilemektedir.

Bazı probiyotiklerde diyare (ishal) için olumlu etkiler gösterirken, bazıları konstipasyon (kabızlık) için olumlu etki göstermektedir. Probiyotiklerin en iyi belgelenmiş klinik uygulamasının, akut diyarenin tedavisi olduğu belirtilmiştir. Diyare veya konstipasyon için probiyotik özgüllüğü ile ilgili ileri çalışmalar gerekmektedir.

• Yetişkin bireylerde probiyotiklerin kronik konstipasyon üzerindeki etkisini araştırmak için yapılmış bir meta-analiz çalışmasında; probiyotiklerin özellikle tüm bağırsak geçiş zamanını, dışkı sıklığını ve dışkı kıvamını arttırabildiği bildirilmekte ve alt grup analizi özellikle Bifidobacterium Lactis’in yararlı etkilerini göstermektedir.

Konstipasyon tek başına ilaç kullanılarak yönetilemez. Uygun bir diyet dahil olmak üzere, yaşam tarzı değişiklikleri ile daha kısa ve uzun vadeli sonuçlar elde edilebilmektedir. Hangi probiyotik türlerin ve suşların, dozun ve tedavi süresinin özellikle konstipasyonda etkili olduğunu belirlemek ve ayrıca probiyotiklere farklı tepkilere yol açabilecek potansiyel probiyotik diyet etkileşimlerini ve bireyler arası değişkenliği araştırmak için daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardır.