Besinin Adı
Türkçe: Greyfurt
İngilizce: Grapefruit
Latince: Citrus paradise
Vatanı ve İklimi:
Greyfurt meyvesinin üreticiliği daha çok; Çin, Florida, California, Texas, Arizona ve Güney Afrika’da yapılmaktadır. Ülkeler arasında turunçgillerin üretimi 116 milyon tondur. Türkiye’de ise çoğunlukla Akdeniz bölgesinde 4 milyon ton üretimi yapılmaktadır. Greyfurt yetiştiriciliği, Ocak ve Nisan aylarında daha verimli gerçekleştiğinden kış aylarında üretimi sağlanmaktadır.
Bitkisel Özellikleri:
Tropik meyvelerden biri olan greyfurt, portakal ve pomelonun melezidir. Greyfurt’un kendine has tadı ve kokusunu, greyfurt merkaptan kimyasalı sağlamaktadır. Bu özelliği acı-tatlı bir tadın oluşmasını sağlamaktadır. Pembe/Kırmızı, Beyaz ve Rio Kırmızısı/Yıldız Yakut olarak üç çeşidi mevcuttur. Bütün çeşitlerinin tatları benzer olsa da, kırmızı ve pembe renkli çeşitlerde vitamin oranları daha fazladır. Kümeler şeklinde, kış ayında yetişen greyfurt ağaçlarının boy uzunluğu 25-30 metreye kadar çıkmaktadır. Bir greyfurt ağacı 1500 kg kadar meyve üretmektedir.
Faydaları ve/veya Zararları:
Greyfurt A ve C vitamini, limonoidler, pektin, karotenoidler, limonen, çekirdek yağı, diğer uçucu bileşikler, diyet lifi ve flavonoidler bakımından oldukça zengin bir meyvedir. Ayrıca yüksek oranda vitamin bulundurmasıyla birlikte, kesik ve yaraların iyileşmesinde faydası mevcuttur. Mikropları öldürücü özelliğiyle vücudu korumada görevi bulunmaktadır.
Glisemik indeksi diğer meyvelere göre düşüktür. Naringin, dihidroksibergamottin ve bergamottin ince bağırsakta bulunan CYP3A4 enzimini, yüksek dozda karaciğer CYP3A4 enzimini baskılayarak ilacın yıkımını yavaşlatır ve kan düzeyini yüksek oranda kalmasını sağlar.
- Greyfrut tüketimi, ilaç kullanımı sırasında %43 oranda etkileşime geçerek; böbrek hasarı, mide kanaması gibi zararlara yol açabilir.
- Greyfurt’un en önemli özelliklerinden biri de kanser kemopreventif ajan olan biyoaktif bileşikler bakımından oldukça zengin bir kaynak olmasıdır.
Bilgilendirme:
1750 yılında ilk olarak ‘Yasak Meyve’ diye isimlendirilmiştir. 1929 yılında ise Amerika’da ‘Yakut Kırmızısı’ olarak tanımlanmıştır. Greyfurtun saklama yöntemleri; oda sıcaklığında 1 hafta, buzdolabında 2-3 hafta kadar depo edilebilir. İlaç kullanırken greyfurt tüketildiği zaman; Triazolam (antidepresan), Nisoldipin (kalsiyum antagonisti, tansiyon ilacı), Lovastatin ve Simvastatin (statin, lipid düşürücü), Pioglitazon (diyabet ilacı) kan düzeyini yükseltirken, Celiprolol (tansiyon ilacı) ve Feksofenadin (antihistamin) kan düzeyini düşürmektedir. 200 ml greyfurt suyu ya da bir greyfurt meyvesi ilacın doz aşımını sağlamaktadır.
100 gram Greyfurt’un besin değerleri:
| CHO (g) | Na (mg) | I | Vit. A (µg) |
| 7,4 | 1 | 1,3 | 1 |
| Protein (g) | K (mg) | F (µg) | Vit. C (mg) |
| 0,6 | 141 | 24 | 40,9 |
| Yağ (g) | P (mg) | Fe (mg) | Vit. B³ (mg) |
| 0,2 | 16 | 0,2 | 0,3 |
| Kalori (kkal) | Ca (mg) | Mg (mg) | Lif (g) |
| 43,7 | 26 | 10 | 0,6 |
Grapefruit. (tarih yok). Washington State University. USDA.
Stosich, M. (2012, February). Grapefruit. Utah State University. Birleşik Devletler.
Vanamala, J., Leonardi, T., Patil, B. S., Taddeo, S. S., E.Murphy, M., Pike, L. M., . . . Turner, N. D. (2006). Suppression Of Colon Carcinogenesis By Bioactive Compounds In Grapefruit. Oxford Journal, 1257–1265.
