Besinin Adı
Türkçe: Çörek Otu
İngilizce: Black Seed/ Black Cumin
Latince: Nigella sativa seed
Vatanı ve İklimi:
Çörek otunun ana vatanı Güney Batı Asya’dır. Bilimsel adı “niger” olup, niger latincede siyah anlamına gelir. Güney Avrupa ülkelerinde, Balkanlar’da, Hindistan’da ve Afrika’nın bir kısmında da yetiştiriciliği yapılmaktadır. Türkiye’de Trakya bölgesi, Afyon, Burdur ve Isparta’da yetiştirilir. Yaz aylarında çiçeklenen bir bitkidir. Yol kenarlarında veya tarlada ekinlerin arasında gözlenebilir.
Bitkisel Özellikleri:
Bitkinin boyu 20-40 cm arasında ve çiçekleri mavi renktedir. Bitkinin gövdesi dik, sert ve tüylü çiçeklerinin sapları tek tektir. Çiçek kısmı iki bölümden oluşur ve ortasında sekiz loblu bal özü taşıyan bölümü bulunur. Çörek otunun meyvesi çok tohumludur. Bu tohumlar 15-20 mm boyutunda minik ve siyah olup, tatları acımsı, kokusu ise oldukça keskindir. Bizim kullandığımız kısım tam da burası, yani tohum kısmıdır.
Faydaları ve/veya Zararları:
Çörek otu; antioksidan, anti-inflamatuar, anti-bakteriyel gibi farmakolojik etkilere sahiptir. Bu farmakolojik etkileri, içerdiği biyoaktif bileşiklerden ve Thymoquinone (TQ), Timol (THY) ve a hederin’den ve bu maddelerin antioksidan etkilerinden kaynaklandığı tespit edilmiştir. Thymoqunione’nin mide koruyucu etkisi de mevcuttur.
Radyasyonun zararlı etkilerine karşı insan vücüdunu koruyucu etkileri vardır.
Kardiyovasküler komplikasyonlar diyabet, astım, böbrek hastalıkları ve sıtmaya karşı olumlu etkileri saptanmıştır.
Kan basıncını, total ve LDL kolesterolü düşürüp, kan şekerini düzenler.
Ateroskleroz (damar sertliği) ve komplikasyonlarını önler, osteoporoza karşı koruyucudur. Fakat bazı kanser ilaçlarıyla etkileşime girebildiğinden kanser hastalarının hekim gözetimi altında tüketmesi tavsiye edilir
İçeriğindeki melantin etmeni yüksek dozda alındığında toksik etkiye sebebiyet verir, nigellin ise felce sebebiyet verebilir. Bu yüzden her besinde olduğu gibi çörek otunda da tüketilen doz çok önemlidir.
Unutulmamalıdır ki hiçbir besin mucizevi değildir, dozunda ve gerektiğinde bir uzmana danışarak tüketilmesi fayda sağlar. Aksi takdirde sağlığımıza zararlı etkilere sebep olabilir.
Bilgilendirme:
Çörek otunun tarihi yüzyıllar öncesine dayanır. Eski zamanlarda ölüm hariç her derde deva olduğuna inanılırdı. Eski Mısır’da önemli bir yeri olan çörek otu, firavun mezarlarına konulur, ölümden sonraki hayatta ölen kişiye yardım edeceğine inanılırdı. Eski Mısır’a ait birçok kalıntıda da çörek otuna rastlanmıştır. Çörek otunun tohumu şimdilerde ise mutfaklarda çeşitli hamur işlerini süslemede ve birçok besini lezzetlendirmede kullanılmaktadır.
1 kg çörek otundan yaklaşık olarak sadece 300 ml çörek otu yağı çıkarılabilir bu yüzden çörek otundan elde edilen yağın 1 damlası bile çok değerlidir.
100 gram Çörek Otu’nun besin değerleri:
| CHO (g) | Na (mg) | I | Vit. A (µg) |
| 10,2 | – | – | – |
| Protein (g) | K (mg) | F (µg) | Vit. C (mg) |
| 22,5 | – | – | – |
| Yağ (g) | P (mg) | Fe (mg) | Vit. B³ (mg) |
| 20,2 | – | – | – |
| Kalori (kkal) | Ca (mg) | Mg (mg) | Lif (g) |
| 386,5 | – | – | 37,1 |
Eker vd.,(1993), “Yeni Rehber Ansiklopedisi”, 1.baskı, İstanbul: İhlas gazetecilik Holding A.Ş. ,167.
Hergeç , G.,(2014), “Beslenme, Sağlık ve Hastalıkta Bitkiler”, 1.baskı, Ankara: Nobel Tıp Kitabevleri
Tic.Ltd.Şti. 104.
Çiftçi vd.,”Doğu Anadolu Bölgesindeki Çörek Otu Tohum’unun Kimyasal Bileşimi” (2018),
Tabassum H, Ahmad A, Ahmad IZ.,”Nigella sativa L. and its bioactive constituents as
hepatoprotectant: a review.” (2018),
