Nöral Tüp Defekti Nedir? Gebelikte Folik Asidin Önemi Nedir?

Folik asit ve folat suda çözünen ve depo edilmeyen B9 vitamini formlarıdır. İlk kez 1960’lı yıllarda, gebelikteki folik asit eksikliliği ile nöral tüp defekti (NTD) arasında bir bağlantı olduğu ortaya çıkmıştır. O zamandan beri, gebelik öncesinden başlanarak, gebelik dönemi boyunca alınan folik asit takviyesi, sık görülen doğumsal fetal* anomalilikleri engelleyebilecek tek müdahale olmaya devam etmektedir.

• İngiliz Adaları ve Güney Galler’da yapılan bir çalışmada; gebeliğin ilk 3 ayında, embriyonun folik asit sağlayamayışının NTD gelişimi için en önemli risk faktörü olduğu ve diyete ek folik asit alımının, NTD’nin tekrarlama riskinin azalmasında oldukça etkili olduğu görülmüştür.
• Yapılan başka çalışmalar; NTD olan bebeklerin anormal derecede yüksek açlık serum homosistein* seviyelerine sahip olduğunu ve yüksek dozlarda folik asit takviyesi sonucu, artan homosistein düzeylerinin normale döndüğünü göstermiştir.

NTD; embriyolojik yaşamın en başında, beyin ve omuriliğin oluşumu aşamasında, nöral tüpün kapanmasındaki defektler* sonucu oluşan, merkezi sinir sistemi ile onu örten dokuların anomalilerini kapsayan bir terimdir. Fetal gelişimin ilk ayında oluştuğu ve bazen kadınların bu dönemde gebe kaldıklarından habersiz oldukları için önlem almak için geç kalındığı bilinmektedir.

• Ülkemizde plansız gebeliklerin çok yaygın olduğu göz önüne alındığında; gebe kalma ihtimali olan her kadının, yeterli miktarda folik asit alması sağlanmalıdır.

• Diyetle yetersiz folik asit ve C vitamini alınması,
• Besinlerin hazırlanması, saklanması, pişirilmesi sırasında uygulanan işlemlerin folik asit değerini azaltması,
• İnce bağırsağın üst kısmından kaynaklanan emilim bozuklukları (diyare*, tropikal sprue*, çölyak gibi),
• Diüretik* ilaçlar ve demir eksikliği gibi, folik asit metabolizmasını engelleyen bazı faktörlerin varlığı,
• Karaciğer hastalıklarında ve B12 vitamini yetersizliğinde idrar ve safra ile folik asit atılımının artması,
• Hipertroidizm, gebelik, laktasyon* gibi metabolizma hızının arttığı durumlarda, folik asit gereksiniminin artmasıyla diyetle alınan folik asidin yetersiz kalması vb.

Karaciğer, organ etleri, kurubaklagiller ve yeşil yapraklı sebzeler, folik asidin en çok bulunduğu besinlerdir. Ancak, pişirme işlemiyle besinlerdeki folik asit miktarı azalmaktadır. Etleri ızgarada pişirirken damlayan sularla, sütün kaynatılmasıyla, suda pişirilen sebzelerin pişirme sularının atılmasıyla kayıp olmaktadır. Pastörize edilen sütlerde ise, folik asit kaybı olmadığı bilinmektedir.

• Yalnızca pişirme yöntemlerine dikkat ederek bile, herhangi bir sağlık problemi olmaması durumunda, normal bir diyetle folik asit ihtiyacı karşılanabilir.

Gebelik öncesi ve sırasında, yeterli folik asit alımıyla, fetüs; NTD, düşük doğum ağırlığı, erken doğum gibi olumsuzluklara karşı korunur.

2015 Türkiye Beslenme Rehberi’ne göre, gebelik planı olan kadınlara; gebelik öncesinde başlayarak, diyete ek olarak günde 400 mcg* folik asit desteği verilmeli ve gebeliğin ilk 3 ayı bu destek devam ettirilmelidir.