Magnezyum (Mg) Nedir? Eksikliğinin Belirtileri Nelerdir? Hangi Besinlerde Bulunur?

Toprak alkali metaller sınıfında yer alan ve hayati önem taşıyan 11 mineralden biri olan magnezyum; 1808 yılında Sir Humphery Davy tarafından bulunmuştur. Bu esansiyel element, vücudumuzda; C vitamini, potasyum, sodyum, kalsiyum ve fosforu daha etkin kullanmamızı sağlamakla birlikte, kalp krizini önleyici etkidedir.

• Anti-stres minerali olarak da bilinen magnezyum; insan vücudunda miktar açısından en çok bulunan dördüncü, intrasellüler sıvıda ise potasyumdan sonra ikinci en çok bulunan elementtir.

Vücudumuzda üretilemeyen, sürekli olarak dışarıdan besinler yolu ile alınması gereken ve birçok enzimin çalışması için gerekli olan magnezyum, deniz suyu ve toprakta bol miktarda bulunmaktadır. Yanlış beslenme ya da topraktaki miktarında azalma sonucu magnezyum alımı olumsuz yönde etkilenir. Fazla terleme, diüretik ilaç kullanımı gibi durumlarda vücuttan atımı artarken, gebelik, emzirme ve stres gibi durumlarda ise vücuttaki ihtiyaç artmaktadır. Bu durumlarda dışarıdan yeterli magnezyum alınmazsa, kemiklerdeki depolarını kullanmaya başlar. İnsan vücudunda bulunan magnezyumun %60’ı kemik ve dişlerde, %40’ı ise doku, kan ve diğer vücut sıvılarında bulunmaktadır. Vücudumuzda birçok reaksiyona katılan magnezyum vücut ağırlığımızın yalnızca %0,05’ini oluşturmaktadır.

• Magnezyumun asıl fonksiyonu; kasların güçlenmesi, hücrelerin büyümesi ve yenilenmesi, protein sentezi ve enzim sistemi aktivitesine katkı sağlamasıdır.
• Yaş ve yaşam tarzına göre değişkenlik göstermekle birlikte günlük gereksinim; yetişkin kadınlarda 300 mg, yetişkin erkeklerde 350 mg, gebe ve emziklilerde 450-700 mg olarak belirlenmiştir. Dünya Sağlık Örgütü ve Almanya Beslenme Enstitüsü ise, insan vücudunun günlük magnezyum ihtiyacını 280-350 mg olarak belirlemiştir.

Bitki dünyasının demiri olarak ün kazanan magnezyum, toprakta fazlaca bulunmakta ve bitkilerde klorofilin yapısına katılmaktadır. Klorofilin ana maddesi olan magnezyum; koyu yeşil sebzelerde, tahıllarda ve tahıl ürünlerinde, balık, ceviz, fındık, fıstık, kuşkonmaz, soya fasulyesi, havuç, domates, hurma, kara turp, şeker pancarı, dil balığı ve sert sularda bol miktarda bulunmaktadır. Derin kuyu suları, yüzey kaynaklara göre daha yüksek oranda magnezyum ihtiva etmektedir. Bitkilerin ve besinlerin taşıdığı magnezyum miktarının, her geçen yıl azaldığı bilinen bir gerçektir. Bu azalmanın en büyük nedeni, potasyumlu gübreler ve asit yağmurlarıdır.

• Yetişkinlerde yapılan bazı araştırmalarda; net magnezyum emiliminin, diyetsel magnezyum alımı ile doğrudan ilişkili olduğu belirtilmiştir. Vücut tarafından kolay absorbe edilen bir mineral olduğundan, normal bir diyetle günlük ihtiyaç karşılanabilmektedir.

Magnezyum Eksikliği

Dünya nüfusunun %15’inde eksikliği görülen magnezyum eksikliğinin en belirgin nedeni, yetersiz beslenme olarak saptanmıştır. Bazı sebze ve tahılların içeriğinde bulunan oksalat ve fitatlar ise magnezyumu bağlayarak emilimini güçleştirmektedir.

Vücutta magnezyum yetersizliği sonucu kalsiyum ve potasyum idrarla kaybedilir ve kalsiyum yumuşak dokularda birikmeye başlar. Buna bağlı olarak, serum kalsiyum ve potasyum düzeylerinde düşüşle birlikte; kusma, bulantı, zayıflık, kişilik değişimi ve tetani, magnezyum eksikliği belirtileri arasında yer almaktadır.

Eksikliğinin görülmesi durumunda; diyetin çeşitlendirilmesi, takviye ürünler ve besin biyoyararlılığının arttırılması, eksikliklerin en aza indirilmesi için ise; mineral gübrelerin uygulanması veya topraktaki mineral elementlerin çözünürlüğünü ve bitkiler yoluyla emilimini arttırmayı sağlamak yarar sağlayacaktır. Kökten emilen mineral elementlerinin, bitkinin yenilebilen dokularında biriktirilmesi, bu eksikliği azaltmak için uygulanan yöntemlerdendir.

Magnezyum eksikliğe bağlı olarak ortaya çıkan problemlerden biri insülin direncidir. Ayrıca; böbrek taşı oluşumu, depresyon, aritmi, astım, bağırsak bozuklukları, kas zayıflığı ve yorgunluğu da magnezyum minerali eksikliği ile ilişkilendirilebilmektedir.