Kediotu Nedir? Sağlık Üzerine Etkileri Nelerdir?

Besinin Adı
Türkçe: Kediotu
İngilizce: Garden Valerian
Latince: Valeriana officinalis L.

Vatanı ve İklimi:
Valeriana officinalis L. , Kafkasya’da, Orta ve Kuzey Asya’nın çeşitli bölgelerinde, Avrupa’da (kıtanın kuzeyi ve en güneyi dışında) ve ülkemizde doğal olarak yayılış göstermektedir. Türkiye’de özellikle Kuzey Doğu Anadolu, Ağrı, Van, Kars ve Erzurum illeri çevresinde yer edinmiştir. Optimum yetişebildiği iklim; yazları kurak ve sıcak, kışları soğuk ve kar yağışlı olan karasal iklimdir. Organik madde içeriğinin düşük olduğu toprak alanlarında dahi yetişebilmektedir.

Bitkisel Özellikleri:
“Valerianaceae” familyasına ait olan “kediotu” bitkisi, yeryüzünde yüzlerce türe sahiptir. Yurdumuzda da 10’dan fazla sayıda türü doğal olarak yetişmektedir. Valeriana officinalis L. ülkemizde yetişen tıbbi değeri yüksek olan çok yıllık bir türdür. 50 – 130 cm’e kadar boylanabilir. Bir çeşit toprak altı gövdesi olan “rhizoma (rizom)” içerir. Gövdesi; tüysüz, dik ve üzeri olukludur. Çiçeklenme periyodu: haziran–temmuz aylarıdır.

Faydaları ve/veya Zararları:
Valeriana officinalis L. (kediotu) bitkisinin kök ve rizomları tıbbi değerinden dolayı daha çok kullanılıp, “Radix Valerianae (kediotu kökü)” droğunu bizlere vermektedir. Bitkinin kök ve rizomlarından elde edilen drog* sinir sistemi üzerine sedatif (uyutucu) etki gösterir.

Kediotu bitkisi; özellikle uyku düzensizliği, kalp çarpıntısı, migren, huzursuzluk gibi strese bağlı hastalıkların çok yaygın olduğu günümüzde sakinleştirici etkisiyle önemli bir kullanım alanına sahiptir. Kökten elde edilen ve uçucu bir yağ olan “Oleum Valerianae (kediotu esansı)” da aynı tıbbi amaçlarla kullanılmaktadır.

Tıbbi kediotu; spazm çözücü, antiseptik, sinirleri yatıştırıcı ve uyku verici özelliklere sahiptir.

Kediotu ile hazırlanan preperatlar uyku düzenini sağlayarak uyku kalitesini artırmaktadır. Aynı zamanda kan basıncını da düşürmektedir. Valeriana officinalis L.‘ nin özleri, hafif uyku bozukluklarını ve sinir gerginliğini tedavi etmek için kullanılır. Droğun içeriğindeki Valerenik asidin; antikonvülsan özelliklere sahip olduğu, hesperidin’in; lokomotor aktivitesinin azaldığı ve tiyopental kaynaklı uyku süresi uzadığı için yatıştırıcı olduğu bilimsel çalışmalarca kanıtlanmıştır. Yaygın olarak hipnotik ve gündüz yatıştırıcı olarak kullanılır ve hafif psikofizyolojik uykusuzluğu olan hastaların tedavisinde önerilmektedir.

Bilgilendirme:
ABD Gıda ve İlaç İdaresi, kediotu bitkisini “genel olarak güvenilir bir bitki” olarak kabul eder. Ancak birkaç yıl boyunca büyük dozlar kullanan hastalar, ani kesilmeyi takiben ciddi geri çekilme semptomları yaşayabilir. Ayrıca kediotu; α ve /veya β-blokerlarının, analjeziklerin, anesteziklerin ve trisiklik antidepresanların yatıştırıcı etkilerini arttırabilir.

Kediotu bitkisini kullanırken dikkatli olunmalı

• Doz aşımında bulanık görme, baş ağrısı, aritmi, huzursuzluk ve mide bulantısına neden olabilir.
• Kediotu bitkisinin içeriğine hassasiyeti olan bireyler kullanımdan kaçınmalıdır.
• Bazı kişilerde kediotu uyuşukluğa neden olabilir.
• Kediotu preparatları anlaşılmaz bir kokuya sahiptir.