Gebelikte Görülen Bulantı ve Kusma Ne Zaman Sona Erer? Nasıl Tedavi Edilir?

Doğal bir süreç olan gebelik; fizyolojik, bedensel ve psikolojik birçok değişime neden olur. Gebelikte görülen problemlerin birçoğu tedavi gerektirmeyen basit sorunlar gibi görünse de, anne adayının ruhsal ve bedensel sağlığını da olumsuz etkileyebilmektedir.

Gebelikte en sık görülen problemlerden biri, bulantı ve kusmadır. Şiddeti ve sıklığı bireye göre değişmekle birlikte, gebelerin %70-80’inde görülmektedir. Genellikte 5. haftada başlar, 8-12. haftalarda pik yapar, 16. haftaya doğru azalarak biter. Gebelerin çok az bir kısmında ise, gebelik süresince devam eder. Gebeler için kâbus gibi görülen bulantı ve kusma, bazı uzmanlara göre; hastalık olmayıp, aksine bir savunma mekanizmasıdır. Çünkü, bulantı ve kusmanın, fetüsü; gıdalarla alınan toksinlerin, olası teratojenik ve embriyotoksik etkilerinden koruduğu söylenmektedir.

• Gebelikte bulantı ve kusma etiyolojisine baktığımızda, hala tam olarak açıklanamamakla birlikte; hormonal değişimler, genetik, koku duyusu, gastrointestinal sistem, vestibüler sistem ve psikolojik etmenler gibi faktörler karşımıza çıkmaktadır.

Bulantı ve kusma bireyde; hem bedensel, hem ruhsal olumsuzluklara neden olmakta, gebeliğe uyumu güçleştirmektedir. Bulantı ve kusma tedavisinde, ilaçlı ve ilaçsız birçok yöntem kullanılmaktadır. İlaçlı yöntemlere baktığımızda; vitamin B6 kullanımı, sıvı replasman tedavisi, antihistaminikler, antiemetikler, kortikosteroidler, enteral ve parenteral beslenme karşımıza çıkmaktadır. İlaçsız yöntemler ise; diyet tedavisi, zencefil, akupunktur ve psikolojik destektir.

• Gebelerin çoğunun, fetüsü olumsuz etkileyeceği düşüncesiyle ilaçsız tedavi yöntemlerine başvurduğu bilinmektedir.

Gebelikte B6 Vitamini Kullanımı

Gebelik döneminde yaşanan bulantı ve kusma ataklarının kontrolünde, B6 vitamininin fayda sağladığı gözlenmiştir. Özellikle gebeliğin erken dönemlerinde yaşanan bulantı ve kusmanın giderilmesinde, alternatif tedavi yöntemlerinden birisidir.

Gebelikte Zencefil Kullanımı Bulantı ve Kusmayı Azaltır Mı?

Asya’da uzun süredir kullanılan zencefil, gebelikte görülen bulantı ve kusmada alternatif bir tedavi aracıdır. Etki mekanizmasına bakacak olursak; gastrointestinal sistem motilitesini arttırdığı ve beyindeki kusma merkezi olan kemoreseptör tetikleyici bölgenin stimülasyonunu azalttığı görülmüştür.

• Yapılmış birçok çalışmada; zencefilin herhangi bir teratojenik etkisi gözlenmemiş ve gebeliğe yan etkisi olmadan, bulantı kusma şikâyetlerinde semptomatik iyileşme sağladığı görülmüştür.

Ayrıca, zencefil; bulantı ve kusma şikâyetlerini azaltmada, vitamin B6 kullanımı ile aynı terapötik etkiye sahiptir. Günlük kullanım dozu gebelerde 1 gr (3-4×250 mg/gün) olarak belirlenmiştir.

Bulantı ve Kusma Problemlerine Özel Beslenme Önerileri

• Bulantı-kusma yaşayan gebelerin tedavisinde ilk adım, diyet ve hayat tarzı değişimine dayanan, evde bakım uygulaması olmalıdır.

• Gebelik süresince önerilen beslenme düzeni; küçük, ancak sık aralıklı porsiyonlarla beslenilmesidir.
• Yağlı ve baharatlı besinler, sindirimleri zor olduğu için mideden geç boşalır. Bu yüzden, bu besinlerden ve bunların kokusundan uzak durmanın, gebe için daha faydalı olduğu söylenmektedir.
• Genel olarak, soğuk gıdaların sıcak gıdalara kıyasla daha iyi tolere edildiği saptanmıştır.
• Kremalı besinler çok önerilmezken; hafif tuzlu tavuk çorbası, şehriye çorbası ve tuzlu kraker, atakları yatıştırıcı etki gösterebilmektedir.
• Yağlı yiyecekler, sebzeler ve lifli besinler, portakal ve limonlu meyve suları, demir preparatları mideyi tahriş edebileceği için; bu besinlerin ve preparatlarının tüketimine dikkat edilmelidir.
• Yatmadan bir iki saat önce besin alımı sona erdirilmelidir.

• Beslenme önerilerine ek olarak; diyetisyen gözetiminde, günlük ihtiyacı karşılayacak düzeyde vitamin preparatının alınması da öneriler arasındadır.
• Bulantı ve kusma problemleri ileri seviye olan gebeler; mutlaka aile hekimine danışmalı, tedavi sürecini aksatmamalıdır.