Besinin Adı
Türkçe: Zencefil
İngilizce: Ginger
Latince: Zingiber officinale
Vatanı ve İklimi:
Zencefil bitkisinin ana vatanı asıl olarak Güney Asya olarak bilinmektedir. Ayrıca bugün Asya, Afrika ve Karayipler’de kültürü yapılan tıbbi bir bitki olan zencefil genellikle tropikal bölgelerde yayılış göstermektedir. Bununla birlikte alt tropik bölgeler de bu bitkinin yetiştirilmesi için uygun yerlerdir.
Bitkisel Özellikleri:
Uzunluğu yaklaşık 100 cm’e kadar çıkabilen ve çok yıllık otsu bir bitki olan zencefilin kamış şekline benzer bir görünüme sahip olduğu bilinmektedir.
Faydaları ve/veya Zararları:
Zencefil bitkisinin epstein-Barr virüsünün aktivitesini durdurması bilinmekle birlikte kanser hastalığı için önleyici olduğu öne sürülmektedir. Aynı zamanda içermiş olduğu aktif bileşenlerden “6-gingerol ve 6-paradol” bileşimleri promiyelositik lösemi kanseri için durdurma (antikanserojenik- kanser önleyici) özelliği göstermektedir. Sonuçta DNA sentezi bozulur. Zencefil iyi bir antioksidan ve mikrop öldürücüdür. Anti-inflamatuar (inflamasyon önleyici) etkisiyle baş ağrısına iyi gelir, bakterileri önler.
Başlıca kullanım sebeplerinin başında bulantı ve kusma gelir. Yapılan araştırmaların sonucunda kemoterapiden kaynaklanan bulantı ve kusmaya iyi geldiği ve şiddeti azalttığı öne sürülmektedir. Araç tutması sonucu veya cerrahi müdahale sebebinden kaynaklanan bulantı ve kusma için ise kesin bir sonuca henüz ulaşılmamıştır. Kan basıncını düşürerek damarların gevşemesine yardımcı olur. Soğuk algınlığına ve grip semptomlarına iyi gelir. Bağışıklık sistemini güçlendirici etkisi vardır.
Pıhtılaşma sorunu olanların ve herhangi bir cerrahi müdahale öncesindeki kişilerin kullanması önerilmemektedir. İki yaş altı çocukların kullanması önerilmez. Gebeler içinse 1 gramdan (yaklaşık olarak küçük çay kaşığının yarısına denk gelmektedir) fazla kullanılması istenmez. Herhangi bir toksik etki bildirilmemiştir.
Bilgilendirme:
Zencefil bitkisi geçmişten geleceğe özellikle sindirim sistemiyle ilgili rahatsızlıklarda, diş ağrısında, romatizma, soğuk algınlığı, öksürük gibi rahatsızlıklarda kullanılmış olmakla birlikte günlük kullanımında önerilen miktar yetişkinler için en fazla 4 gram (Yaklaşık olarak 2 çay kaşığına denk gelmektedir) olarak belirlenmiştir. Kullanım süresi için herhangi bir sınırlamadan söz edilmemiştir.
Zencefilin aynı zamanda kanama zamanını arttırabilme özelliğinin olduğu düşünülmektedir, ancak kalp ve damar sisteminde pıhtılaşmaya karşı kullanılan bir ilaç olan warfarinle etkileşime girmediği bildirilmektedir. Ancak yine de warfarin, aspirin gibi kanı sulandırmak için kullanılan ilaçlar ve buna ilaveten diyabet ilaçları ve kan basıncı ilaçları ile birlikte kullanılmaması gerekmektedir. İlaç etkileşimi ve kullanma dozu için mutlaka bir uzman görüşünün alınması gerekir.
100 gram Zencefil Yumru kökündeki besin değerleri:
| CHO (g) | Na (mg) | I | Vit. A (µg) |
| 9 | 13 | 5 | 1 |
| Protein (g) | K (mg) | F (µg) | Vit. C (mg) |
| 1,2 | 415 | 80 | 5 |
| Yağ (g) | P (mg) | Fe (mg) | Vit. B³ (mg) |
| 1 | 27 | 0,5 | 0,9 |
| Kalori (kkal) | Ca (mg) | Mg (mg) | Lif (g) |
| 50,4 | 18 | 43 | 1,1 |
100 gram Zencefil Tozundaki besin değerleri:
| CHO (g) | Na (mg) | I | Vit. A (µg) |
| 60 | 34 | 5 | 37 |
| Protein (g) | K (mg) | F (µg) | Vit. C (mg) |
| 7,4 | 910 | 400 | 0 |
| Yağ (g) | P (mg) | Fe (mg) | Vit. B³ (mg) |
| 3,3 | 140 | 11,5 | 6,4 |
| Kalori (kkal) | Ca (mg) | Mg (mg) | Lif (g) |
| 304 | 97 | 130 | 5,9 |
Kaplan, H. (tarih yok). Zencefil’in Bitkisel Özellikleri ve Yetiştiriciliği. Antalya, Türkiye.
KONUKLUGİL, D. B., & ÖZÇELİKAY, P. G. (tarih yok). Zencefil’in Tarih Boyunca Önemi ve Günümüzdeki Kullanımı.
Sasikumar, B. T. (2008). Ginger.
