Solunumun önemli bir parçası olan bronşlar, soluk borusunun ikiye ayrılmasıyla başlar akciğerlerin içerisine kadar yol alır. Sağ ve sol bronşlar akciğerlerin içerisine doğru bronşların dallanmasıyla oluşan bronşiyoller ile devam eder. Bronşların iç yüzeylerinin herhangi bir nedenden dolayı iltihaplanmasına bronşit adı verilmektedir.
Günümüzde, insan nüfusunun artmasına bağlı olarak gelişen küresel ısınma ve doğayı kötü kullanmamız nedenleriyle, özellikle büyük şehirlerde hava kirliliği çok fazla görülmektedir. Hava kirliliği, kış aylarındaki soğuk ile birleşince özellikle çocuklarda solunum yolu hastalıkları çok sık görülmektedir. Bronşit ise çocuklarda görülen bu hastalıkların başını çekmektedir.
- Dispne (nefes darlığı)
- Balgam
- Yüksek ateş
- Öksürük, başlıca bronşit belirtileridir.
Fakat her öksürük bronşit demek değildir. Öksürük eğer bir türlü geçmiyor, 8 haftadan uzun sürüyor ise kronik öksürük sınıfına girmeye adaydır. Öksürük balgamlı ise, nefes darlığı var ise bu nefes darlığı gece horlamalara sebebiyet veriyorsa ve yüksek ateş mevcutsa bronşit şüphesi ile bir doktora görünmekte fayda vardır.
Kronik bronşit: Her yıl içinde üç ay boyunca devam eden, balgamlı öksürük varlığıyla tanımlanan bir akciğer rahatsızlığıdır. Kronik bronşitin en önemli sebebi sigara kullanımıdır. Hastalığın gelişiminde rol oynayan diğer etmenler ise; hava kirliliği, yaş, cinsiyet, sosyoekonomik durum olarak sayılabilir.
Plastik bronşit: Fibrinöz bronşit olarak da bilinen plastik bronşit, bronşiyol duvarlarının kalın bir mukus tabakasıyla kaplanması ve bronşların tıkanmasıyla tanımlanan bir hastalıktır. Özellikle bronşların alt lobları etkileyen bu tür, nefes darlığı ve öksürükle tanımlanmaktadır. Genellikle önceden var olan kalp ve solunum hastalıklarının ilerleyen dönemlerinde meydana gelmekle birlikte oldukça nadir gözlenir.
Ülkemizde ve Dünyada ne yazık ki sigara tüketimi oldukça yaygındır. Her geçen gün de kullanımı artmaya devam eden sigaranın birçok zararı olup, bunlardan biri de kronik bronşite sebep olmasıdır.
Kronik bronşit, sigara kullananların neredeyse %50’sinde gözlemlenmekte olup, sigara kullanımının miktarı ve içme süresi de hastalığı tetikleyen önemli unsurlar arasında yer almaktadır. Yapılan çalışmalarda; kronik bronşit insidansının*, sigara kullanan bireylerde kullanmayanlara göre 15-20 kat daha fazla olduğu görülmüştür.
Bronşitli hastaların vücutlarında inflamasyon olduğundan ötürü oksidatif stres ve oksidan miktarı yüksektir. Oksidatif stresi azaltmak ve oksidan miktarını azaltmak için ise antioksidan içeriği yüksek besinler tüketilmelidir.
Peki hangi besinlerin antioksidan içeriği yüksektir?
- Limon, C vitamini bakımından oldukça zengin bir bitki olup antioksidan aktivitesi de yüksektir.
- Çilek de yüksek C vitamini seviyesi ve antioksidan aktivitesi olan bir meyvedir.
- Demir deposu olarak bilinen ıspanak, antioksidan aktivitesi oldukça yüksek bir sebzedir.
- Karadut, böğürtlen ve yaban mersini gibi orman meyvelerinin de antioksidan aktiviteleri oldukça yüksektir.
Bazı bitkilerin ve köklerinin birçok hastalığa fayda sağladığı bilinmektedir. Ancak televizyon programlarında veya haberlerde görülen bitkileri, diyetisyeninize danışmadan kontrolsüzce tüketmek tabi ki yarardan çok zarar getirecektir. Alternatif tıp dalında incelenen bu besinler takviye edici gıdalar olup, ilaç tedavisine ek hastalığın seyrinde iyileşmelere yol açabilir.
Bronşit’e iyi geldiği düşünülen bitkiler nelerdir?
- Karamuk bitkisinin köklerinin kaynatılarak içilmesi bronşite iyi geldiği söylenmektedir.
- Her türlü hastalığa şifa olduğu düşünülen çörek otunun, bronşite de iyi geldiği düşülmektedir. Çörek otunun bal ile karıştırılarak tüketildiğinde, nefes darlığına iyi geldiği görülmüştür.
- Gülhatmi bitkisini kaynatıp suyunu içmek ise nezle, bronşit, burun tıkanıklığı, nefes darlığı gibi rahatsızlıkların hafiflemesine yardımcı olmaktadır.
- Kuşburnu bitkisi de bronşite iyi gelen bitkiler arasında yer almakta ve özellikle kış aylarında sık sık tüketilmesi gereken, antioksidan etkisi oldukça yüksek bir bitkidir.
Gemerek (Sivas) Ve Çevresindeki Bazı Bitkilerin Yerel Adları Ve Etnobotanik Özellikleri. Savran, Ahmet, Bağcı, Yavuz Ve Kargıoğlu, Mustafa. S.L. : Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi .
Kronik Öksürük. Pekcan, Sevgi Ve Kiper, Nural. 2006. Ankara : Çocuk Sağlığı Ve Hastalıkları Dergisi, 2006, S. 247-255.
Kronikbronflit Ve Sigara. Akar, Bekir Ve Özyardımcı, Nihat. 2002. Bursa : Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi, Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı, 2002, S. 45-48.
La Bronchite Plastique : A Propos D’une Observation The Plastic Bronchitis : About One Case. Kouismi, H., Et Al. 2013. 11, French : Journal Franco-Vıetnamıen De Pneumologıe, 2013, Cilt 4, S. 1-44.
