Besinin Adı
Türkçe: Bambu
İngilizce: Bamboo
Latince: Bambusoideae
Vatanı ve İklimi:
Bambu, 3-4 yıl gibi bir zaman diliminde olgunluğa ulaşan, tropikal bölgelere ait bir bitkidir. Kimya, kağıt, gıda, yapı, mobilya gibi pek çok sektörde kullanılmakta olan bir bitkidir. Yaklaşık 6-7 ay gibi bir sürenin ardından, boyu 20-30 metreye kadar ulaşabilir. Her gün ortalama 10-13 cm uzar. İklimin uygun olduğu yörelerde 3500 m yüksekliklerde bile yetişebilmektedir. Subtropik ve tropik iklimin etkin olduğu bölgelerde yaygın olarak yetiştirilmektedir. Bambudan enine bir kesit alındığında içinin boşluklu olduğu gözlemlenir. Yaşı arttıkça yapısındaki lignin oranı artmakta bu da bitkinin odunlaşmasına neden olmaktadır. Lif elde etmek içi 2-4 senelik bambular tercih edilebilir. Aksi takdirde lifleri ayrılmaz. Suyun bol olduğu yerlerde, çoğunlukla dere kenarlarında yetişmektedir. Kökleriyle oluşturduğu geniş ağ sayesinde, suyun taşınımı kolay olmakta böylelikle bitki çabuk yetişmekte ve toprağın erozyona dayanıklılığı artmaktadır.
Bitkisel Özellikleri:
Bambu, antioksidanlardan ve biyoaktif bileşenlerden zengin bir bitkidir. E vitamini, C vitamini, flavonoidler, fenoller bambu filizinde zengin olarak bulunan antioksidanlardır. Çinko, bakır, demir, manganez, selenyum ise bambuda zengin olarak bulunan eser elementlerdir. Sürgünlerinde bulunan bu elementler; yaşamsal biyokimyasal reaksiyonlarda kofaktör olur.
Bambu lifinin doğal antibakteriyel olmasını, yapısında bulundurduğu ‘bambukun’ isimli madde sağlamaktadır. Enine kesitinde yer alan boşluklar bambuya, yüksek seviyede nem tutma ve hava geçirgenliği özelliğini kazandırmaktadır.
Faydaları ve/veya Zararları:
Bambunun şifa sağladığına yönelik uygulamalarından ilk olarak Hindistan’da, 10.000 yıl öncesinde bahsedilmiştir. Antik çağda ise; geleneksel Asya ilaçlarının önemli bir bileşeni olmuştur. Hint tıp sisteminde bambu ve ürünleri; zayıf kemik, kıvrık saç, artrit, kırışıklık, kusma, kanlı akıntı, öksürük, soğuk algınlığı gibi hastalıkların tedavisinde kullanılmaktadır.
- Bambu özleri, bambu sirkesi, bambu tuzu, bambu kömürü gibi çeşitli alternatifler sağlıkla ilgili problemlerin tedavisi için kullanılmaktadır.
Aynı zamanda, sürgün ve yapraklarından elde edilen antioksidanların bazı rolleri bulunmaktadır. Bunlar; antikanser, antihipertansif ve antibakteriyel olarak genellenebilir.
- Bambu lifi tüketiminin, sağlıklı genç kadınlarda lipid profilleri ve bağırsak fonksiyonları üzerine etkilerinin incelendiği bir araştırmada; LDL kolesterolü düşürdüğünü HDL kolesterol üzerine ise bir etkisinin olmadığı ortaya konulmuştur. Bunların yanında önemli bir triaçilgliserol düşüşü de gözlemlenmiştir. Bu çalışmada bambunun, bağırsak fonksiyonları üzerine yararlı etkileri olduğu da belirtilmiştir.
Bilgilendirme:
- Bambunun yetişkinler üzerinde psikofizyolojik etkisinin incelendiği bir çalışmada; sistolik ve diastolik kan basıncı düşürdüğü belirtilmiş, EEG çekimlerinde beyin dalgalarında değişikliklere rastlanmış ve düşük anksiyete skoru saptanmıştır. Bu çalışma; bambu ile görsel uyarımın psikofizyolojik olarak gevşemeye neden olduğunu göstermektedir.
- Bambu yemesi ile tanınan pandalar, bambu ayısı adıyla da bilinmektedir.
100 gram Bambu’nun besin değerleri:
| CHO (g) | Na (mg) | I | Vit. A (µg) |
| 3,52 | – | – | – |
| Protein (g) | K (mg) | F (µg) | Vit. C (mg) |
| 0 | 49 | – | – |
| Yağ (g) | P (mg) | Fe (mg) | Vit. B³ (mg) |
| 0 | – | 1,01 | – |
| Kalori (kkal) | Ca (mg) | Mg (mg) | Lif (g) |
| 18 | 0 | – | 1,4 |
Hassan , A., & Qıan, L. (2017). Psychophysıologıcal Effects of Bamboo Plants on Adults. Bıomedıcal And Envıromental Scıences, 846-850.
Jhon, D.-Y., & Park, E.-J. (2009). Effects Of Bamboo Shoot Consumptıon on Lipid Profiles And Bowel Functıon in Healty Young Women. Nutrıtıon, 723-728.
Karahan, A., Öktem, T., & Seventekin, N. (2006). Doğal Bambu Lifleri.
Okur, N. (2006). Bambu Lifi ve İplik Özelliklerinin Diğer Lif ve İpliklerin Performans Özellikleri ile Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi. İstanbul.
