• BirBes’te Yazar Olmak İçin
BirBes.com - Beslenme ve Diyetetik Biliminin Geleceği
Araçlarımız
No Result
View All Result
İbrahim Halil Bağış
  • Ana Sayfa
  • Hakkımızda
    • Bilimsel Etkinliklerimiz
      • BirBes Seminerleri
        • Diyabette Güncel Yaklaşımlar Webinarı – 2022
        • Duchenne Musküler Distrofi (DMD) Güncel Yaklaşımlar Webinarı – 2022
        • İklim Krizi, Geleceğin Dünyası ve Diyetisyen
        • 19 Mayıs Sporcu Beslenmesi Webinarı
        • Her Şeyin Başı Sağlık! (Vega Okulları)
        • Sağlıklı Besleniyor Muyuz? (Atabek Koleji)
        • Sağlıklı Beslenme ve Obeziteden Korunma (Toki Mimar Sinan Anaokulu)
        • Diyabet Farkındalığı II (İhlas Koleji)
        • Diyabet Farkındalığı I (İhlas Koleji)
      • Klinik Beslenme Günleri
        • Biruni Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Lisansüstü Semineri ’21/2
        • Biruni Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Lisansüstü Semineri ’21
        • Biruni Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Öğrenci Semineri ’21
        • III. Ulusal Beslenme ve Diyetetik Öğrenci Kongresi
        • III – Enteral ve Parenteral Beslenme
        • II – Diyabet
        • I – Biruni Beslenme ve Diyetetik Öğrenci Kongresi
      • Mor Fesleğen Serisi
        • 12. Oturum – 15.05.2020
        • 11. Oturum – 14.05.2020
        • 10. Oturum – 13.05.2020
        • 9. Oturum – 09.05.2020
        • 8. Oturum – 08.05.2020
        • 7. Oturum – 07.05.2020
        • 6. Oturum – 03.03.2020
        • 5. Oturum – 18.02.2020
        • 4. Oturum – 24.12.2019
        • 3. Oturum – 10.12.2019
        • 2. Oturum – 26.11.2019
        • 1. Oturum – 05.11.2019
    • İletişim
  • Araçlarımız
    • Enerji Gereksinimi
      • Günlük Enerji Gereksinimi Hesaplama Araçları BiraradaYENİ!
      • Emziren (Emzikli) Anneler İçin Vücut Ağırlığı (Kilo) ve Enerji Gereksinimi Hesaplama AracıYENİ!
      • Gebe (Hamile) Anne Adayları İçin Vücut Ağırlığı (Kilo) ve Enerji Gereksinimi Hesaplama AracıYENİ!
      • Amputasyonlu (Ampüte) Bireyler İçin Enerji Gereksinimi Hesaplama Aracı
      • Henry 2005 Eşitlikleri ile Enerji Gereksinimi Hesaplama Aracı
      • Harris-Benedict Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • FAO, WHO, UN:, 2001 Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • Mifflin & St. Jeor Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • Schofield Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • Estimated Energy Requirement (EER) Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
    • Vücut Kompozisyonu
      • Vücut Kompozisyonu Hesaplama Araçları Birarada
      • Beden Kütle İndeksi (BKİ) Hesaplama Aracı
      • Bel Çevresi Ölçümünde Risk Değerlendirmesi Aracı
      • Vücut Şekil İndeksi (VŞİ) Hesaplama Aracı
      • Yağsız Vücut Kütlesi (Fatt Free Mass) Hesaplama Aracı
      • İdeal Ağırlık Hesaplama Aracı
      • Vücut Yüzey Alanı Hesaplama Aracı
      • Toplam Vücut Yağı Hesaplama Aracı
      • Toplam Vücut Suyu Hesaplama Aracı
  • Sporcular
  • Fit Tarifler
  • BirBesPedi
  • Diğer
    • Aylara Göre Besin Listeleri
    • Mevsimine Göre Balıklar
    • Mevsimine Göre Sebzeler
    • Mevsimine Göre Meyveler
BirBes.com - Beslenme ve Diyetetik Biliminin Geleceği
  • Ana Sayfa
  • Hakkımızda
    • Bilimsel Etkinliklerimiz
      • BirBes Seminerleri
        • Diyabette Güncel Yaklaşımlar Webinarı – 2022
        • Duchenne Musküler Distrofi (DMD) Güncel Yaklaşımlar Webinarı – 2022
        • İklim Krizi, Geleceğin Dünyası ve Diyetisyen
        • 19 Mayıs Sporcu Beslenmesi Webinarı
        • Her Şeyin Başı Sağlık! (Vega Okulları)
        • Sağlıklı Besleniyor Muyuz? (Atabek Koleji)
        • Sağlıklı Beslenme ve Obeziteden Korunma (Toki Mimar Sinan Anaokulu)
        • Diyabet Farkındalığı II (İhlas Koleji)
        • Diyabet Farkındalığı I (İhlas Koleji)
      • Klinik Beslenme Günleri
        • Biruni Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Lisansüstü Semineri ’21/2
        • Biruni Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Lisansüstü Semineri ’21
        • Biruni Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Öğrenci Semineri ’21
        • III. Ulusal Beslenme ve Diyetetik Öğrenci Kongresi
        • III – Enteral ve Parenteral Beslenme
        • II – Diyabet
        • I – Biruni Beslenme ve Diyetetik Öğrenci Kongresi
      • Mor Fesleğen Serisi
        • 12. Oturum – 15.05.2020
        • 11. Oturum – 14.05.2020
        • 10. Oturum – 13.05.2020
        • 9. Oturum – 09.05.2020
        • 8. Oturum – 08.05.2020
        • 7. Oturum – 07.05.2020
        • 6. Oturum – 03.03.2020
        • 5. Oturum – 18.02.2020
        • 4. Oturum – 24.12.2019
        • 3. Oturum – 10.12.2019
        • 2. Oturum – 26.11.2019
        • 1. Oturum – 05.11.2019
    • İletişim
  • Araçlarımız
    • Enerji Gereksinimi
      • Günlük Enerji Gereksinimi Hesaplama Araçları BiraradaYENİ!
      • Emziren (Emzikli) Anneler İçin Vücut Ağırlığı (Kilo) ve Enerji Gereksinimi Hesaplama AracıYENİ!
      • Gebe (Hamile) Anne Adayları İçin Vücut Ağırlığı (Kilo) ve Enerji Gereksinimi Hesaplama AracıYENİ!
      • Amputasyonlu (Ampüte) Bireyler İçin Enerji Gereksinimi Hesaplama Aracı
      • Henry 2005 Eşitlikleri ile Enerji Gereksinimi Hesaplama Aracı
      • Harris-Benedict Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • FAO, WHO, UN:, 2001 Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • Mifflin & St. Jeor Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • Schofield Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • Estimated Energy Requirement (EER) Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
    • Vücut Kompozisyonu
      • Vücut Kompozisyonu Hesaplama Araçları Birarada
      • Beden Kütle İndeksi (BKİ) Hesaplama Aracı
      • Bel Çevresi Ölçümünde Risk Değerlendirmesi Aracı
      • Vücut Şekil İndeksi (VŞİ) Hesaplama Aracı
      • Yağsız Vücut Kütlesi (Fatt Free Mass) Hesaplama Aracı
      • İdeal Ağırlık Hesaplama Aracı
      • Vücut Yüzey Alanı Hesaplama Aracı
      • Toplam Vücut Yağı Hesaplama Aracı
      • Toplam Vücut Suyu Hesaplama Aracı
  • Sporcular
  • Fit Tarifler
  • BirBesPedi
  • Diğer
    • Aylara Göre Besin Listeleri
    • Mevsimine Göre Balıklar
    • Mevsimine Göre Sebzeler
    • Mevsimine Göre Meyveler
No Result
View All Result
BirBes.com - Beslenme ve Diyetetik Biliminin Geleceği

BirBes > Beslenme İlkeleri > Triptofan Nedir? Hangi Besinlerde Bulunur?

Triptofan Nedir? Hangi Besinlerde Bulunur?

Dyt. Betül Ebrar Gülcan by Dyt. Betül Ebrar Gülcan
in Beslenme İlkeleri
0
Triptofan Nedir? Hangi Besinlerde Bulunur?

Doğada, hayvan ve insan beslenmesinde ana rol oynayan 20 elzem aminoasit bulunmaktadır. Bu elzem aminoasitlerden biri olan triptofan; nikotinamid, serotonin, melatonin, triptamin, kinurenin, 3-hidroksinenurenin, kinolinik ve ksantenenik asit gibi çeşitli biyoaktif bileşikler için in vivo bir öncü olarak görev yapmaktadır. Esansiyel aminoasitlerden biri olan triptofanın küçük bir kısmı protein sentezinde kullanılırken, büyük bir kısmı nöroimmünolojik sinyallerde görevli moleküllere dönüşmektedir. Protein/peptit sentezinin ve geri dönüşünün bir ara maddesi olan triptofan, emildikten sonra her biri birkaç hücre metabolik yolunu ve fizyolojik tepkimeleri etkileyebilen biyoaktif ve pleiotropik bileşenlere dönüştüğü için biyolojik araştırmalarda da kullanılmaktadır. Triptofan bu bileşenlere dönüştürülürken iki farklı biyokimyasal yolu izlemektedir. Bu yollardan biri triptofan 5-hidroksilazdan 5-hidroksitriptofan oluşumu iken, diğeri son ürünü NAD (nikotinamid adenin dinükleotit) olan kinürenin yolağıdır. Trombositler; beyin, mide ve bağırsaklarda bulunan 5-HT serotonin, 5-hidroksitriptofan tarafından oluşturulmaktadır. Bu nedenle triptofan varlığı, beyindeki serotonin oluşumunu etkilemektedir.

Triptofan ve Serotonin Arasındaki İlişki Nasıldır?

Yeme alışkanlıklarındaki değişiklikler ve hastalıklar arasındaki ilişki son yıllarda önem kazanmaya başlamıştır. Zihinsel ve fiziksel gelişimi olumsuz etkileyen yetersiz ve dengesiz beslenme, sinir sisteminde de çeşitli bozukluklar meydana getirmektedir. Besinlerde bulunan bazı bileşenler; bilişsel fonksiyonları, kaygı bozukluklarını, iştah mekanizmasını ve uyku düzenini olumlu anlamda etkilemektedir. Son yıllarda yapılan çalışmalar; tam tahıl, işlenmemiş et, meyve ve sebze tüketimi yüksek olan bireylerde, düşük olanlara göre daha az psikolojik bozukluk görüldüğünü ortaya koymuştur. Besinler insanlarda en çok depresyonla ilişkili olsa da; kaygı bozukluğu, şizofreni, unutkanlık ve dikkat bozukluğu da besinlerden etkilenmektedir. Besinlerin ruh halimize olan etkisi “Serotonin Teorisi” ile açıklanmaktadır. Sinir sisteminde bulunan nörotransmitter ve nöromodülatörler sistemde iletimi sağlamaktadır. İştah mekanizması, uyku düzeni, dürtü denetimi ve iyi ruh hali ile ilişkilendirilen serotonin, triptofan aminoasidi tarafından sentezlenen bir nörotransmitterdir. Triptofan, periferik ve merkezi olarak üretilen serotoninin tek öncüsüdür. Diyet triptofan seviyesinin düşürülmesi beyin serotonin seviyesini düşürmekte ve serotonine bağlı davranışlar triptofan eksikliğinden etkilenmektedir. Klinik ve preklinik çalışmalar, düşük serotonin sentezinin depresif ruh hali ile ilişkili olduğu fikrini araştırmak için bu triptofan tükenme modelini kullanmıştır.

Triptofan Hangi Besinlerde Bulunur?

Diyet proteinlerinde nötral amino asitler daha büyük miktardayken triptofan az bulunmaktadır. Proteince zengin bir öğün tüketildiği zaman, kandaki diğer aminoasitlerin oranı artmakta ve bu durum triptofanın beyne girişini azaltmaktadır. Beyinde triptofan miktarının azalmasına bağlı olarak serotonin sentezi de azalmaktadır. Bu nedenle proteinden zengin bir diyet serotonin miktarını azaltırken, düşük protein-yüksek karbonhidrat içeren bir diyet serotonin sentezini arttırmaktadır. Karbonhidrattan zengin bir öğün tüketildiği zaman kan şekeri yükselmekte ve insülin salgılanmaktadır. İnsülin kanda bulunan triptofan dışındaki aminoasitlerin kaslar tarafından absorbe edilmesini sağlamaktadır. Dolayısıyla kanda triptofan düzeyi artmakta, triptofan beyne ulaşarak serotonin sentezini arttırmaktadır. Karbonhidrat tüketiminin araştırıldığı bir çalışmada, Yeni Zellanda’da meyve ve sebze tüketimi yüksek olan bireylerin diğer katılımcılara göre daha sakin, huzurlu ve enerji dolu oldukları ortaya konulmuştur. Farklı ırk ve cinsiyetlerden 119 katılımcı üzerinde yapılan bir çalışmada ise, serotonin açlık kan şekeri düzeyi ve nefret duygusu arasında ilişki olup olmadığı araştırılmıştır. Araştırma sonucunda siyahi Amerikan kadınlarda serotonin ve açlık kan şekeri seviyesinin nefret duygusunu etkilediği bildirilmiştir. Hislerde ve davranışlarda çeşitli bozulmalara sebep olan serotonin eksikliği aynı zamanda bağımlılık, obsesif kompulsif bozukluk ve saldırganlık gibi sorunlara da yol açmaktadır. Yapılan farklı çalışmalarda mental sorunlar dikkate alınmaksızın, serotonin eksikliğinin saldırgan davranışları etkilediği kanıtlanmıştır.

Diyetle alınan triptofan ve metabolitlerinin otizm, kardiyovasküler hastalık, bilişsel işlev, kronik böbrek hastalığı, depresyon, enflamatuar bağırsak hastalığı, multipl skleroz, uyku, sosyal fonksiyon ve mikrobiyal enfeksiyonların tedavisine katkıda bulunma potansiyeline sahip olduğu düşünülmektedir. Triptofan ayrıca insan kataraktları, kolon neoplazmaları, böbrek hücreli karsinom ve diyabetik nefropatinin prognozu gibi belirli durumların teşhisini de kolaylaştırabilmektedir. Günlük tüketilmesi önerilen L-triptofan miktarı kg başına 5 mg’dır. Kabuklu yemiş, kabak çekirdeği, susam, soya fasülyesi, buğday, pirinç ve mısır gibi tahılların tüketimi vücutta triptofan seviyesini yükseltmekte, kanda ve karaciğerde birçok enzimatik reaksiyonun aktifleşmesini sağlamaktadır. Gıda işleme, gıda güvenliği ve tarım alanlarında da etkili olan triptofan ve metabolitleri, insan sağlığını iyileştirmek için daha birçok çalışmaya yol gösterecektir.


KAYNAKLAR

Kurtulmuş, S., & Taş, T. (2015). Gıdalarda Bulunan L-Triptofan, Serotonin, Melatonin Profilleri ve Sağlık Üzerine Etkileri. Türk Tarım – Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 3(11), 877-885.

Özenoğlu, A. (2018). Duygu durumu, Besin ve Beslenme İlişkisi. ACU Sağlık Bilimleri Dergisi, 357-365.

Jenkins, T. A., Nguyen, J. C., Polglaze, K. E., & Bertrand, P. P. (2016, January 11). Influence of Tryptophan and Serotonin on Mood and Cognition with a Possible Role of the Gut-Brain Axis. Nutrients, s. 1-15.

Palego, L., Betti, L., Rossi, A., & Giannaccini, G. (2016). Tryptophan Biochemistry: Structural, Nutritional, Metabolic, and Medical Aspects in Humans. Journal of Amino Acids.

Friedman, M. (2018). Analysis, Nutrition, and Health Benefits of Tryptophan. International Journal of Tryptophan Research, 1-12.


Tags: aminoasitproteintriptofan
Uyarı! Referans gösterimi için aşağıdaki şablonu kullanınız.
Gülcan, B. (2019). Triptofan Nedir? Hangi Besinlerde Bulunur?. Beslenme İlkeleri. URL: https://www.birbes.com/?p=16392. Erişim Tarihi: 14 Mayıs 2025.
Warning! Use the template below for reference representation.
Gülcan, B. (2019). Triptofan Nedir? Hangi Besinlerde Bulunur?. Beslenme İlkeleri. URL: https://www.birbes.com/?p=16392. Date of Access: May 14 2025.

Related Posts

Manganez (Mn) Nedir? Hangi Besinlerde Bulunur? Faydaları Ve Zararları Nelerdir?

Manganez (Mn) Nedir? Hangi Besinlerde Bulunur? Faydaları Ve Zararları Nelerdir?

by Zeynep Gökçe

İnsan vücudunun yaklaşık %5‘i minerallerden oluşur. Bazıları diş ve kemik gibi sert dokuların yapılarında bulunur. Hücrelerin çalışması için çoğu mineral...

Besin İnsülin İndeksi (Bİİ) Nedir? Glisemik İndeks İle Farkı Nedir?

Besin İnsülin İndeksi (Bİİ) Nedir? Glisemik İndeks İle Farkı Nedir?

by Dyt. Seren Erdoğan

Günümüzde insülin kullanan diyabetli bireylerde tedavi dozları karbonhidrat sayımı yöntemi ile belirlenmektedir. Karbonhidrat sayımı ve besinlerin glisemik indeks bilgileri, olası...

İyot (I) Nedir? Hangi Besinlerde Bulunur? Eksikliğinde Neler Görülür?

İyot (I) Nedir? Hangi Besinlerde Bulunur? Eksikliğinde Neler Görülür?

by Dyt. Zeynep Avar

İyot Nedir? Besinler ve su ile birlikte dışarıdan temin edilen eser elementlerden biri olan iyot; anne karnından itibaren yaşam boyunca...

Renk Verici Madde: Polifenol Nedir? Sağlık Üzerine Etkileri Nelerdir?

Renk Verici Madde: Polifenol Nedir? Sağlık Üzerine Etkileri Nelerdir?

by Dyt. İpek Nedirli

Polifenoller bitkisel kaynaklı olup, antioksidan özelliğe sahip biyoaktif bileşiklerdir. Yiyecekler üzerinde renk, lezzet, koku bakımından etkilere sahiptirler. Çoğunluğu bitkilerin metabolitleridir....

Histidin Aminoasiti Nedir? Vücuttaki Etkileri Nelerdir? Hangi Besinlerde Bulunur?

Histidin Aminoasiti Nedir? Vücuttaki Etkileri Nelerdir? Hangi Besinlerde Bulunur?

by Dyt. Ayşegül Şen

Histidin, her bireyin vücudunda bulunması gereken esansiyel bir aminoasittir ve besinler yolu ile vücuda alınır. Bu esansiyel aminoasiti farklı tür...

Bir yanıt yazın Yanıtı iptal et

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Son Yazılar

Kurkumin Nasıl Elde Edilir? Sağlık Üzerine Etkileri Nelerdir?
Bir Besin Ansiklopedisi

Kurkumin Nasıl Elde Edilir? Sağlık Üzerine Etkileri Nelerdir?

by Dyt. Aysun Güler Godri
Geçirgen Bağırsak Sendromu Nedir? Belirtileri Nelerdir? Beslenme Tedavisi Nasıldır?
Yetişkin Hastalıklarında Beslenme

Geçirgen Bağırsak Sendromu Nedir? Belirtileri Nelerdir? Beslenme Tedavisi Nasıldır?

by Dyt. Neslihan Yeşilotalı
Kırmızı Pancarın Faydaları Nelerdir? Hangi Hastalığa İyi Gelir?
BirBesPedi

Kırmızı Pancarın Faydaları Nelerdir? Hangi Hastalığa İyi Gelir?

by Dyt. Cemre Kamalı
  • Ana Sayfa
  • Hakkımızda
  • Araçlarımız
  • Kullanıcı Sözleşmesi
  • Telif Hakkı

2018 © BirBes - Beslenme ve Diyetetik Biliminin Geleceği. Tüm Hakları Saklıdır. | Powered by Spreadon

No Result
View All Result
  • Ana Sayfa
  • Hakkımızda
    • Bilimsel Etkinliklerimiz
      • BirBes Seminerleri
      • Klinik Beslenme Günleri
      • Mor Fesleğen Serisi
    • İletişim
  • Araçlarımız
    • Enerji Gereksinimi
      • Günlük Enerji Gereksinimi Hesaplama Araçları Birarada
      • Emziren (Emzikli) Anneler İçin Vücut Ağırlığı (Kilo) ve Enerji Gereksinimi Hesaplama Aracı
      • Gebe (Hamile) Anne Adayları İçin Vücut Ağırlığı (Kilo) ve Enerji Gereksinimi Hesaplama Aracı
      • Amputasyonlu (Ampüte) Bireyler İçin Enerji Gereksinimi Hesaplama Aracı
      • Henry 2005 Eşitlikleri ile Enerji Gereksinimi Hesaplama Aracı
      • Harris-Benedict Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • FAO, WHO, UN:, 2001 Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • Mifflin & St. Jeor Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • Schofield Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • Estimated Energy Requirement (EER) Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
    • Vücut Kompozisyonu
      • Vücut Kompozisyonu Hesaplama Araçları Birarada
      • Beden Kütle İndeksi (BKİ) Hesaplama Aracı
      • Bel Çevresi Ölçümünde Risk Değerlendirmesi Aracı
      • Vücut Şekil İndeksi (VŞİ) Hesaplama Aracı
      • Yağsız Vücut Kütlesi (Fatt Free Mass) Hesaplama Aracı
      • İdeal Ağırlık Hesaplama Aracı
      • Vücut Yüzey Alanı Hesaplama Aracı
      • Toplam Vücut Yağı Hesaplama Aracı
      • Toplam Vücut Suyu Hesaplama Aracı
  • Sporcular
  • Fit Tarifler
  • BirBesPedi
  • Diğer
    • Aylara Göre Besin Listeleri
    • Mevsimine Göre Balıklar
    • Mevsimine Göre Sebzeler
    • Mevsimine Göre Meyveler

2018 © BirBes - Beslenme ve Diyetetik Biliminin Geleceği. Tüm Hakları Saklıdır. | Powered by Spreadon

Go to mobile version