• BirBes’te Yazar Olmak İçin
BirBes.com - Beslenme ve Diyetetik Biliminin Geleceği
Araçlarımız
No Result
View All Result
İbrahim Halil Bağış
  • Ana Sayfa
  • Hakkımızda
    • Bilimsel Etkinliklerimiz
      • BirBes Seminerleri
        • Diyabette Güncel Yaklaşımlar Webinarı – 2022
        • Duchenne Musküler Distrofi (DMD) Güncel Yaklaşımlar Webinarı – 2022
        • İklim Krizi, Geleceğin Dünyası ve Diyetisyen
        • 19 Mayıs Sporcu Beslenmesi Webinarı
        • Her Şeyin Başı Sağlık! (Vega Okulları)
        • Sağlıklı Besleniyor Muyuz? (Atabek Koleji)
        • Sağlıklı Beslenme ve Obeziteden Korunma (Toki Mimar Sinan Anaokulu)
        • Diyabet Farkındalığı II (İhlas Koleji)
        • Diyabet Farkındalığı I (İhlas Koleji)
      • Klinik Beslenme Günleri
        • Biruni Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Lisansüstü Semineri ’21/2
        • Biruni Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Lisansüstü Semineri ’21
        • Biruni Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Öğrenci Semineri ’21
        • III. Ulusal Beslenme ve Diyetetik Öğrenci Kongresi
        • III – Enteral ve Parenteral Beslenme
        • II – Diyabet
        • I – Biruni Beslenme ve Diyetetik Öğrenci Kongresi
      • Mor Fesleğen Serisi
        • 12. Oturum – 15.05.2020
        • 11. Oturum – 14.05.2020
        • 10. Oturum – 13.05.2020
        • 9. Oturum – 09.05.2020
        • 8. Oturum – 08.05.2020
        • 7. Oturum – 07.05.2020
        • 6. Oturum – 03.03.2020
        • 5. Oturum – 18.02.2020
        • 4. Oturum – 24.12.2019
        • 3. Oturum – 10.12.2019
        • 2. Oturum – 26.11.2019
        • 1. Oturum – 05.11.2019
    • İletişim
  • Araçlarımız
    • Enerji Gereksinimi
      • Günlük Enerji Gereksinimi Hesaplama Araçları BiraradaYENİ!
      • Emziren (Emzikli) Anneler İçin Vücut Ağırlığı (Kilo) ve Enerji Gereksinimi Hesaplama AracıYENİ!
      • Gebe (Hamile) Anne Adayları İçin Vücut Ağırlığı (Kilo) ve Enerji Gereksinimi Hesaplama AracıYENİ!
      • Amputasyonlu (Ampüte) Bireyler İçin Enerji Gereksinimi Hesaplama Aracı
      • Henry 2005 Eşitlikleri ile Enerji Gereksinimi Hesaplama Aracı
      • Harris-Benedict Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • FAO, WHO, UN:, 2001 Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • Mifflin & St. Jeor Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • Schofield Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • Estimated Energy Requirement (EER) Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
    • Vücut Kompozisyonu
      • Vücut Kompozisyonu Hesaplama Araçları Birarada
      • Beden Kütle İndeksi (BKİ) Hesaplama Aracı
      • Bel Çevresi Ölçümünde Risk Değerlendirmesi Aracı
      • Vücut Şekil İndeksi (VŞİ) Hesaplama Aracı
      • Yağsız Vücut Kütlesi (Fatt Free Mass) Hesaplama Aracı
      • İdeal Ağırlık Hesaplama Aracı
      • Vücut Yüzey Alanı Hesaplama Aracı
      • Toplam Vücut Yağı Hesaplama Aracı
      • Toplam Vücut Suyu Hesaplama Aracı
  • Sporcular
  • Fit Tarifler
  • BirBesPedi
  • Diğer
    • Aylara Göre Besin Listeleri
    • Mevsimine Göre Balıklar
    • Mevsimine Göre Sebzeler
    • Mevsimine Göre Meyveler
BirBes.com - Beslenme ve Diyetetik Biliminin Geleceği
  • Ana Sayfa
  • Hakkımızda
    • Bilimsel Etkinliklerimiz
      • BirBes Seminerleri
        • Diyabette Güncel Yaklaşımlar Webinarı – 2022
        • Duchenne Musküler Distrofi (DMD) Güncel Yaklaşımlar Webinarı – 2022
        • İklim Krizi, Geleceğin Dünyası ve Diyetisyen
        • 19 Mayıs Sporcu Beslenmesi Webinarı
        • Her Şeyin Başı Sağlık! (Vega Okulları)
        • Sağlıklı Besleniyor Muyuz? (Atabek Koleji)
        • Sağlıklı Beslenme ve Obeziteden Korunma (Toki Mimar Sinan Anaokulu)
        • Diyabet Farkındalığı II (İhlas Koleji)
        • Diyabet Farkındalığı I (İhlas Koleji)
      • Klinik Beslenme Günleri
        • Biruni Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Lisansüstü Semineri ’21/2
        • Biruni Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Lisansüstü Semineri ’21
        • Biruni Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Öğrenci Semineri ’21
        • III. Ulusal Beslenme ve Diyetetik Öğrenci Kongresi
        • III – Enteral ve Parenteral Beslenme
        • II – Diyabet
        • I – Biruni Beslenme ve Diyetetik Öğrenci Kongresi
      • Mor Fesleğen Serisi
        • 12. Oturum – 15.05.2020
        • 11. Oturum – 14.05.2020
        • 10. Oturum – 13.05.2020
        • 9. Oturum – 09.05.2020
        • 8. Oturum – 08.05.2020
        • 7. Oturum – 07.05.2020
        • 6. Oturum – 03.03.2020
        • 5. Oturum – 18.02.2020
        • 4. Oturum – 24.12.2019
        • 3. Oturum – 10.12.2019
        • 2. Oturum – 26.11.2019
        • 1. Oturum – 05.11.2019
    • İletişim
  • Araçlarımız
    • Enerji Gereksinimi
      • Günlük Enerji Gereksinimi Hesaplama Araçları BiraradaYENİ!
      • Emziren (Emzikli) Anneler İçin Vücut Ağırlığı (Kilo) ve Enerji Gereksinimi Hesaplama AracıYENİ!
      • Gebe (Hamile) Anne Adayları İçin Vücut Ağırlığı (Kilo) ve Enerji Gereksinimi Hesaplama AracıYENİ!
      • Amputasyonlu (Ampüte) Bireyler İçin Enerji Gereksinimi Hesaplama Aracı
      • Henry 2005 Eşitlikleri ile Enerji Gereksinimi Hesaplama Aracı
      • Harris-Benedict Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • FAO, WHO, UN:, 2001 Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • Mifflin & St. Jeor Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • Schofield Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • Estimated Energy Requirement (EER) Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
    • Vücut Kompozisyonu
      • Vücut Kompozisyonu Hesaplama Araçları Birarada
      • Beden Kütle İndeksi (BKİ) Hesaplama Aracı
      • Bel Çevresi Ölçümünde Risk Değerlendirmesi Aracı
      • Vücut Şekil İndeksi (VŞİ) Hesaplama Aracı
      • Yağsız Vücut Kütlesi (Fatt Free Mass) Hesaplama Aracı
      • İdeal Ağırlık Hesaplama Aracı
      • Vücut Yüzey Alanı Hesaplama Aracı
      • Toplam Vücut Yağı Hesaplama Aracı
      • Toplam Vücut Suyu Hesaplama Aracı
  • Sporcular
  • Fit Tarifler
  • BirBesPedi
  • Diğer
    • Aylara Göre Besin Listeleri
    • Mevsimine Göre Balıklar
    • Mevsimine Göre Sebzeler
    • Mevsimine Göre Meyveler
No Result
View All Result
BirBes.com - Beslenme ve Diyetetik Biliminin Geleceği

BirBes > Beslenme İlkeleri > Sodyum (Na) Nedir? Hangi Besinlerde Bulunur? Sağlık Üzerine Etkileri Nelerdir?

Sodyum (Na) Nedir? Hangi Besinlerde Bulunur? Sağlık Üzerine Etkileri Nelerdir?

Dyt. Sema Selçuk by Dyt. Sema Selçuk
in Beslenme İlkeleri
0
Sodyum (Na) Nedir? Hangi Besinlerde Bulunur? Sağlık Üzerine Etkileri Nelerdir?

Yetişkin kadınlarda yağsız vücut ağırlığının %45-50’si, yetişkin erkeklerde ise %55-60’ı sudan oluşmaktadır. Total vücut suyu, hücre dışı ve hücre içi sıvı olmak üzere ikiye ayrılır. Suyun dağılımı, osmotik basınç ile düzenlenir. Osmotik denge, kan basıncının düzenlenmesi ve hücre dışı sıvıdaki hacmin sürekliliği için ana unsur olan sodyum, hücre dışı sıvının ana ozmolüdür.* Sodyumun serumdaki yoğunluğu 135-145 mEq/L’dir. Günlük diyetle alınan ortalama Na miktarı ise 173-217 mmol/gün (4-5 gr/gün)’dür.

  • Beslenme rehberleri, günlük diyetle alınan sodyum miktarının en fazla 1.2 ile 2.4 g/gün aralığında olmasını önermektedir.

Vücutta Su ve Sodyum Dengesi

  • Yüksek Sodyum İçeren Diyetler

Sodyumun idrarla atımını sağlamak için natriüretik* hormonlar devreye girer. Yüksek Na içeren diyetler, hücre dışı sıvının hacmini arttırır. Bu durum, ozmoreseptör/ADH (antidiüretik hormon) mekanizmasının çalışmasını ve buna bağlı olarak susuzluk hissinin oluşumunu tetiklemektedir.

  • Terleme

Terleme durumunda vücut, su ve Na kaybeder. Hücreler arasındaki toplam sıvı hacmi, Na dengesiyle korunur. Dolayısıyla, sıvı hacminin denge durumuna dönebilmesi için, öncelikle sodyumun optimal düzeyde tutulması gerekmektedir.

  • Sodyum/Potasyum Dengesi

Aldosteron, sodyum ve potasyum minerallerinin hormonal düzenleyicisidir. Hücre sıvılarındaki Na değişimi, kan hacmi ve kan basıncı dengesizliği durumunda, potasyum değişimi ise adrenal korteks tarafından direkt olarak tespit edilmektedir.

  • Sodyum Atımı ve Geri Emilimi

Boşaltım sırasında sodyumun %99’u nefronlardan geri emilir. Geri emilim mekanizmasını; serumdaki sodyum ve potasyum konsantrasyonu, su yoğunluğu, terleme, ishal ve kusma gibi durumlar etkileyebilmektedir.

Hastalıklarla İlişki

Diyetle Na alımının yüksek olması, özellikle yemeklere tuz eklenmesi, kardiyovasküler hastalıklar için risk faktörü olarak kabul edilmektedir. En belirgin nedeni ise, sodyumun artan kan basıncıyla ilişkili olmasıdır.

Hipertansiyon hastalarının uyguladığı DASH ( Hipertansiyonu Durdurmada Diyetsel Yaklaşımlar) diyetinde de, yiyeceklerle alınan sodyumun 100 mmol olması önerilmektedir. Bu da yaklaşık olarak 2.3 gr sodyum ya da 6 gr sodyum kloride eşdeğerdir. DASH diyetinde; sebzeler, tahıllar, kümes hayvanları ve az yağlı süt ürünlerinin tüketilmesi önerilirken, kırmızı et, tatlılar ve ilave şekerlerden kaçınılması tavsiye edilmektedir.

  • Hiponatremi

Hiponatremi; serum Na konsantrasyonunun litre başına 136 mmol azalması olarak tanımlanmaktadır. Genellikle su dengesi bozukluğunda ortaya çıkar. ADH (antidiüretik hormon) salgısının fazla olması ve ADH benzeri aktivite gösteren ilaçlar hiponatreminin oluşmasında etkilidir.

Besinsel Na Kaynakları

Günlük diyetle alınan sodyumun çoğu sofra tuzundan karşılanmaktadır. Kurutulmuş sebzeler, salamura ve turşular da diğer yiyeceklere oranla daha fazla Na içermektedir. Bazı besinlerin ortalama sodyum içerikleri aşağıdaki tabloda belirtilmiştir:

Besin (100 gram)Sodyum (Na)
Tuz, iyotlu37409 mg
Tuz, iyotsuz37104 mg
Asma yaprağı, salamura2502 mg
Domates, kurutulmuş2124 mg
Beyaz peynir, yarım yağlı784 mg
Zeytin, siyah, sele1390 mg
Turşu, salatalık1733 mg

 

  • Tuz Ekleme

Tuz kullanımı, vücuttaki birçok fizyolojik süreci etkilemektedir. Yüksek tuz kullanımına bağlı olarak kardiyovasküler rahatsızlıkların görülme sıklığı her geçen gün artmaktadır. Tuz, tat duyularını harekete geçirdiği için yemekleri cezbedici hale getirmektedir. Bu durum, daha çok yeme ve paketli yiyeceklere yönelmeye neden olmaktadır.

  • Ulusal Sağlık ve Beslenme İnceleme Anketi sonuçları ve bu anket kapsamında yapılan bir araştırmaya göre; tuz kullanımı ve obezite arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur.
  • Yapılan başka bir araştırmaya göre; tuz kullanımının, özellikle gelişme dönemindeki kadınlarda görülen depresyonla ilişkili olabileceği belirtilmiştir.

Birçok ülkenin önde gelen gıda denetleme kuruluşları, fazla tuz kullanımının önüne geçmek için çalışmalar yapmaktadır. FDA* araştırmalarına göre; besin üretim aşamalarında eklenen sodyum, total alımın %71’ini oluşturmaktadır. Yüksek tuz alımında en büyük payı hazır yiyecekler oluşturmaktadır. Konuyla ilgili yerel işletmelerin de adım atması beklenmektedir. FDA raporuna göre tuz kullanımının azaltılmasına yönelik hedeflerin gerçekleştirilmesi durumunda, diyetle alınan Na miktarının günde 400 mg azalması beklenmektedir. Bu hedefe ulaşmış bazı ülkelerde, hali hazırda kardiyovasküler hastalıkların görülme sıklığında azalma mevcuttur.


SÖZLÜK

Ozmol: Ozmotik basıncın ölçüm birimi
Natriüretik: İdrarda sodyum atılımını sağlayan
FDA: Food And Drug Administration

KAYNAKLAR

Frank M. Sacks, L. P. (2001). Effects On Blood Pressure Of Reduced Dıetary Sodıum And The Dıetary Approaches To Stop Hypertensıon (Dash) Dıet. The New England Journal of Medicine, 3-4.

Horacio J. Adrogue, N. E. (2000). Hyponatremia . The New England Journal of Medicine, 1581.

Lawrence J. Appel, K. F. (2017). Sources of Dietary Sodium- İmplications for Patients, physicians, and Policy. Circulation, 1786.

Pavel Goldstein, M. L. (2014). Dietary sodium,added salt, and serum sodium associations with growth and depression in the U.S general population. Appetite, 83-86.

Ravi, S., & Bermudez, O. I. (2016). Sodium and Blood Pressure and Dietary Sources of Sodium in an Adult South Indian Population. Annals of .global Health, 234-242.

Sema Akman, A. G. (2001). Hiponatremi: Klinik Değerlendirme ve Tedavi. Türk Nefroloji Diyaliz ve Transplantasyon Dergisi, 68-72.

Sodium Balance . (2015). H. M. Cheng içinde, Physiology Question-Based Learning (s. 137-142).

Türkomp Ulusal Gıda Kompozisyon Veritabanı. (2013). Türkomp: http://www.turkomp.gov.tr

Xi Zhang, J. W. (2018). A positive association between dietary sodium intake and obesity and central obesity: results from the National Health and Nutrition Examination Survey 1999-2006. Nutrition Research , 42.

Yıldız, G., Kayataş, M., & Candan, F. (2011). Hiponatremi; Güncel Tanı Ve Tedavisi. Türk Nefroloji Diyaliz ve Transplantasyon Dergisi, 115-131.


Tags: mineralsodyum
Uyarı! Referans gösterimi için aşağıdaki şablonu kullanınız.
Selçuk, S. (2018). Sodyum (Na) Nedir? Hangi Besinlerde Bulunur? Sağlık Üzerine Etkileri Nelerdir?. Beslenme İlkeleri. URL: https://www.birbes.com/?p=6360. Erişim Tarihi: 14 Mayıs 2025.
Warning! Use the template below for reference representation.
Selçuk, S. (2018). Sodyum (Na) Nedir? Hangi Besinlerde Bulunur? Sağlık Üzerine Etkileri Nelerdir?. Beslenme İlkeleri. URL: https://www.birbes.com/?p=6360. Date of Access: May 14 2025.

Related Posts

Manganez (Mn) Nedir? Hangi Besinlerde Bulunur? Faydaları Ve Zararları Nelerdir?

Manganez (Mn) Nedir? Hangi Besinlerde Bulunur? Faydaları Ve Zararları Nelerdir?

by Zeynep Gökçe

İnsan vücudunun yaklaşık %5‘i minerallerden oluşur. Bazıları diş ve kemik gibi sert dokuların yapılarında bulunur. Hücrelerin çalışması için çoğu mineral...

Besin İnsülin İndeksi (Bİİ) Nedir? Glisemik İndeks İle Farkı Nedir?

Besin İnsülin İndeksi (Bİİ) Nedir? Glisemik İndeks İle Farkı Nedir?

by Dyt. Seren Erdoğan

Günümüzde insülin kullanan diyabetli bireylerde tedavi dozları karbonhidrat sayımı yöntemi ile belirlenmektedir. Karbonhidrat sayımı ve besinlerin glisemik indeks bilgileri, olası...

İyot (I) Nedir? Hangi Besinlerde Bulunur? Eksikliğinde Neler Görülür?

İyot (I) Nedir? Hangi Besinlerde Bulunur? Eksikliğinde Neler Görülür?

by Dyt. Zeynep Avar

İyot Nedir? Besinler ve su ile birlikte dışarıdan temin edilen eser elementlerden biri olan iyot; anne karnından itibaren yaşam boyunca...

Renk Verici Madde: Polifenol Nedir? Sağlık Üzerine Etkileri Nelerdir?

Renk Verici Madde: Polifenol Nedir? Sağlık Üzerine Etkileri Nelerdir?

by Dyt. İpek Nedirli

Polifenoller bitkisel kaynaklı olup, antioksidan özelliğe sahip biyoaktif bileşiklerdir. Yiyecekler üzerinde renk, lezzet, koku bakımından etkilere sahiptirler. Çoğunluğu bitkilerin metabolitleridir....

Histidin Aminoasiti Nedir? Vücuttaki Etkileri Nelerdir? Hangi Besinlerde Bulunur?

Histidin Aminoasiti Nedir? Vücuttaki Etkileri Nelerdir? Hangi Besinlerde Bulunur?

by Dyt. Ayşegül Şen

Histidin, her bireyin vücudunda bulunması gereken esansiyel bir aminoasittir ve besinler yolu ile vücuda alınır. Bu esansiyel aminoasiti farklı tür...

Bir yanıt yazın Yanıtı iptal et

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Son Yazılar

Kurkumin Nasıl Elde Edilir? Sağlık Üzerine Etkileri Nelerdir?
Bir Besin Ansiklopedisi

Kurkumin Nasıl Elde Edilir? Sağlık Üzerine Etkileri Nelerdir?

by Dyt. Aysun Güler Godri
Geçirgen Bağırsak Sendromu Nedir? Belirtileri Nelerdir? Beslenme Tedavisi Nasıldır?
Yetişkin Hastalıklarında Beslenme

Geçirgen Bağırsak Sendromu Nedir? Belirtileri Nelerdir? Beslenme Tedavisi Nasıldır?

by Dyt. Neslihan Yeşilotalı
Kırmızı Pancarın Faydaları Nelerdir? Hangi Hastalığa İyi Gelir?
BirBesPedi

Kırmızı Pancarın Faydaları Nelerdir? Hangi Hastalığa İyi Gelir?

by Dyt. Cemre Kamalı
  • Ana Sayfa
  • Hakkımızda
  • Araçlarımız
  • Kullanıcı Sözleşmesi
  • Telif Hakkı

2018 © BirBes - Beslenme ve Diyetetik Biliminin Geleceği. Tüm Hakları Saklıdır. | Powered by Spreadon

No Result
View All Result
  • Ana Sayfa
  • Hakkımızda
    • Bilimsel Etkinliklerimiz
      • BirBes Seminerleri
      • Klinik Beslenme Günleri
      • Mor Fesleğen Serisi
    • İletişim
  • Araçlarımız
    • Enerji Gereksinimi
      • Günlük Enerji Gereksinimi Hesaplama Araçları Birarada
      • Emziren (Emzikli) Anneler İçin Vücut Ağırlığı (Kilo) ve Enerji Gereksinimi Hesaplama Aracı
      • Gebe (Hamile) Anne Adayları İçin Vücut Ağırlığı (Kilo) ve Enerji Gereksinimi Hesaplama Aracı
      • Amputasyonlu (Ampüte) Bireyler İçin Enerji Gereksinimi Hesaplama Aracı
      • Henry 2005 Eşitlikleri ile Enerji Gereksinimi Hesaplama Aracı
      • Harris-Benedict Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • FAO, WHO, UN:, 2001 Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • Mifflin & St. Jeor Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • Schofield Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • Estimated Energy Requirement (EER) Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
    • Vücut Kompozisyonu
      • Vücut Kompozisyonu Hesaplama Araçları Birarada
      • Beden Kütle İndeksi (BKİ) Hesaplama Aracı
      • Bel Çevresi Ölçümünde Risk Değerlendirmesi Aracı
      • Vücut Şekil İndeksi (VŞİ) Hesaplama Aracı
      • Yağsız Vücut Kütlesi (Fatt Free Mass) Hesaplama Aracı
      • İdeal Ağırlık Hesaplama Aracı
      • Vücut Yüzey Alanı Hesaplama Aracı
      • Toplam Vücut Yağı Hesaplama Aracı
      • Toplam Vücut Suyu Hesaplama Aracı
  • Sporcular
  • Fit Tarifler
  • BirBesPedi
  • Diğer
    • Aylara Göre Besin Listeleri
    • Mevsimine Göre Balıklar
    • Mevsimine Göre Sebzeler
    • Mevsimine Göre Meyveler

2018 © BirBes - Beslenme ve Diyetetik Biliminin Geleceği. Tüm Hakları Saklıdır. | Powered by Spreadon

Go to mobile version