Günlük yaşantımızda kendimizi yorgun, bitkin, halsiz, iştahsız hatta kimi zaman stresli, sinirli hissettiğimizde hemen tıbbi bitkilere yöneliriz değil mi? Hayatımızın her anında bizlerle olan tıbbi bitkiler; eski çağlardan beri ilaç üretimi, gıda, kozmetik ve parfüm üretimi gibi farklı alanlarda kullanılmaktadır. Tıbbi bitkilerin insan sağlığını doğrudan etkilemesi ve bazı hastalık durumlarında ilaç olarak kullanılması bu bitkilerin; yetiştirilip, toplanması ardından satılıp, tüketilmesine kadar birtakım noktalara dikkat edilmesi açısından oldukça önemlidir. Hadi bu tıbbi bitkilerden biri olan limon otunu (melisa otu) birlikte inceleyelim.
Bilimsel adı Melissa officinalis olan bitki, halk arasında melisa ve limon otu olarak bilinir. Çok yıllık limon kokulu olan bu tıbbi bitki; 2 bin yıldan uzun süredir kültürel tıbbi tedavi amacıyla kullanılmaktadır. Limon otu bitkisinin faydalanılan kısımları yapraklarıdır.
Melissa officinalis’in yapraklarından elde edilen ekstrelerin aktif bileşenlerinin; flavonoidler, rosmarinik asit bileşikleri ve monoterpen glikozitleri içerdiği bilinmektedir. Bu bileşenler, insan beynindeki korteks dokusunda güçlü antioksidan özellik gösterirler.
- Yapılan bilimsel araştırmalar, psikolojik stres etkeni ile ilişkili ruh halindeki olumsuz değişimleri hafifletebileceğini doğrulamaktadır. Bu durumda M. officinalis’in hafif yatıştırıcı bir etkisi olduğundan bahsedebiliriz. Sedatif özellikleri, merkezi sinir sistemi içindeki GABA’nın inhibe edici etkisini desteklemesiyle açığa çıkmaktadır.
- Ratlar üzerinde yapılmış çalışmalarda; kronik limon otu tüketiminden sonra ağır demans hastalarında ajitasyonun azaldığı saptanmıştır.
Melisa Otu’nun Kullanım Amaçları:
- Fonksiyonel gastrointestinal şikayetleri iyileştirir.
- Geleneksel halk hekimliğinde sinir şikayetleri, alt karın rahatsızlıkları, mide şikayetleri, kronik bronşiyal nezle, migren atakları, sinir hasarı, kulak ağrısı, diş ağrısı, baş ağrısı ve yüksek tansiyon tedavisinde kullanılır.
- Ayrıca haricen romatizma şikayetleri, sinir ağrıları ve boyun sertleşmesinde kompres şeklinde uygulanabilir.
- Masaj ve aromaterapinin birleştirilmesiyle damarlarda gevşeme gelişmektedir. Bu da esansiyel yağların kolaylıkla emilmesini sağlamaktadır. Ağrının kontrol altına alınması için sık sık kullanılan esansiyel yağlardan bir tanesi de limon otudur.
- Bu bitkinin ekstraktları halk arasında enfeksiyon giderici, balgam söktürücü, gaz giderici olarak da kullanılmaktadır.
- Melissa officinalisin uçucu yağının tümör ve alzheimer oluşumunun inhibisyonunda kullanılabileceği bazı kaynaklarda belirtilmiştir.
- Melissa officinalis’in antineoplastik aktiviteleri incelenmiş ve umut vaat edecek seviyede antineoplastik özellik gösterdiği tespit edilmiştir. Tabii ki bu tıbbi bitki üzerinde de daha ayrıntılı araştırmalara ihtiyaç vardır.
DİKKAT! Melisa Otu’nun tanımlanmış toksik etkisi bulunmamaktadır. Ancak bu konuda yapılmış klinik araştırma bulunmadığı için gebelikte kullanımı sakıncalıdır.
Erdoğan, Elif A. «Bitki Uçucu Yağlarının Kullanım Alanları Ve Muhtemel Genetik Etkileri.» Mersin, 7 Mart 2012.
Metin, Zehra Gök. «Romatoid Artritli Hastalarda Aromaterapi Masajı Ve Refleksoloji Uygulamalarının Ağrı Ve Yorgunluğa Etkileri.» İç Hastalıkları Hemşireliği Programı. Ankara, 2015.
Mustafa Turan, Atalay Sökmen, Kürşat Karadayı, Zübeyde, Ve Metin Şen. «Sivas Yöresine Özgü Bazı Bitki Özütlerinin Anti Neoplastik Etkileri.» Cumhuriyet Tıp Derg, 2010: 9-18.
O.KENNEDY, DAVID, Ve ANDREW B. SCHOLEY. «Attenuation Of Laboratory-Induced Stress İn Humans After Acute Administration Of Melissa Officinalis (Lemon Balm).» Psychosomatic Medicine, 2004: 607-613.
Şahin, Elif, Ve Fatma Genç. «Gebelikte Migren Tedavisinde Bazı Fitoterapötik Ürünlerin Güvenliliği.» Ankara Ecz. Fak. Derg, 2019: 79-93.
Tulukcu, Eray, Ve Osman Sağdıç. «Konya’da Aktarlarda Satılan Tıbbi Bitkiler Ve Kullanılan Kısımları.» Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2011: 304-308.
