• BirBes’te Yazar Olmak İçin
BirBes.com - Beslenme ve Diyetetik Biliminin Geleceği
Araçlarımız
Bulunamadı
Tüm Sonuçları Gör
İbrahim Halil Bağış
  • Ana Sayfa
  • Hakkımızda
    • Bilimsel Etkinliklerimiz
      • BirBes Seminerleri
        • Diyabette Güncel Yaklaşımlar Webinarı – 2022
        • Duchenne Musküler Distrofi (DMD) Güncel Yaklaşımlar Webinarı – 2022
        • İklim Krizi, Geleceğin Dünyası ve Diyetisyen
        • 19 Mayıs Sporcu Beslenmesi Webinarı
        • Her Şeyin Başı Sağlık! (Vega Okulları)
        • Sağlıklı Besleniyor Muyuz? (Atabek Koleji)
        • Sağlıklı Beslenme ve Obeziteden Korunma (Toki Mimar Sinan Anaokulu)
        • Diyabet Farkındalığı II (İhlas Koleji)
        • Diyabet Farkındalığı I (İhlas Koleji)
      • Klinik Beslenme Günleri
        • Biruni Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Lisansüstü Semineri ’21/2
        • Biruni Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Lisansüstü Semineri ’21
        • Biruni Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Öğrenci Semineri ’21
        • III. Ulusal Beslenme ve Diyetetik Öğrenci Kongresi
        • III – Enteral ve Parenteral Beslenme
        • II – Diyabet
        • I – Biruni Beslenme ve Diyetetik Öğrenci Kongresi
      • Mor Fesleğen Serisi
        • 12. Oturum – 15.05.2020
        • 11. Oturum – 14.05.2020
        • 10. Oturum – 13.05.2020
        • 9. Oturum – 09.05.2020
        • 8. Oturum – 08.05.2020
        • 7. Oturum – 07.05.2020
        • 6. Oturum – 03.03.2020
        • 5. Oturum – 18.02.2020
        • 4. Oturum – 24.12.2019
        • 3. Oturum – 10.12.2019
        • 2. Oturum – 26.11.2019
        • 1. Oturum – 05.11.2019
    • İletişim
  • Araçlarımız
    • Enerji Gereksinimi
      • Günlük Enerji Gereksinimi Hesaplama Araçları BiraradaYENİ!
      • Emziren (Emzikli) Anneler İçin Vücut Ağırlığı (Kilo) ve Enerji Gereksinimi Hesaplama AracıYENİ!
      • Gebe (Hamile) Anne Adayları İçin Vücut Ağırlığı (Kilo) ve Enerji Gereksinimi Hesaplama AracıYENİ!
      • Amputasyonlu (Ampüte) Bireyler İçin Enerji Gereksinimi Hesaplama Aracı
      • Henry 2005 Eşitlikleri ile Enerji Gereksinimi Hesaplama Aracı
      • Harris-Benedict Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • FAO, WHO, UN:, 2001 Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • Mifflin & St. Jeor Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • Schofield Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • Estimated Energy Requirement (EER) Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
    • Vücut Kompozisyonu
      • Vücut Kompozisyonu Hesaplama Araçları Birarada
      • Beden Kütle İndeksi (BKİ) Hesaplama Aracı
      • Bel Çevresi Ölçümünde Risk Değerlendirmesi Aracı
      • Vücut Şekil İndeksi (VŞİ) Hesaplama Aracı
      • Yağsız Vücut Kütlesi (Fatt Free Mass) Hesaplama Aracı
      • İdeal Ağırlık Hesaplama Aracı
      • Vücut Yüzey Alanı Hesaplama Aracı
      • Toplam Vücut Yağı Hesaplama Aracı
      • Toplam Vücut Suyu Hesaplama Aracı
  • Sporcular
  • Fit Tarifler
  • BirBesPedi
  • Diğer
    • Aylara Göre Besin Listeleri
    • Mevsimine Göre Balıklar
    • Mevsimine Göre Sebzeler
    • Mevsimine Göre Meyveler
BirBes.com - Beslenme ve Diyetetik Biliminin Geleceği
  • Ana Sayfa
  • Hakkımızda
    • Bilimsel Etkinliklerimiz
      • BirBes Seminerleri
        • Diyabette Güncel Yaklaşımlar Webinarı – 2022
        • Duchenne Musküler Distrofi (DMD) Güncel Yaklaşımlar Webinarı – 2022
        • İklim Krizi, Geleceğin Dünyası ve Diyetisyen
        • 19 Mayıs Sporcu Beslenmesi Webinarı
        • Her Şeyin Başı Sağlık! (Vega Okulları)
        • Sağlıklı Besleniyor Muyuz? (Atabek Koleji)
        • Sağlıklı Beslenme ve Obeziteden Korunma (Toki Mimar Sinan Anaokulu)
        • Diyabet Farkındalığı II (İhlas Koleji)
        • Diyabet Farkındalığı I (İhlas Koleji)
      • Klinik Beslenme Günleri
        • Biruni Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Lisansüstü Semineri ’21/2
        • Biruni Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Lisansüstü Semineri ’21
        • Biruni Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Öğrenci Semineri ’21
        • III. Ulusal Beslenme ve Diyetetik Öğrenci Kongresi
        • III – Enteral ve Parenteral Beslenme
        • II – Diyabet
        • I – Biruni Beslenme ve Diyetetik Öğrenci Kongresi
      • Mor Fesleğen Serisi
        • 12. Oturum – 15.05.2020
        • 11. Oturum – 14.05.2020
        • 10. Oturum – 13.05.2020
        • 9. Oturum – 09.05.2020
        • 8. Oturum – 08.05.2020
        • 7. Oturum – 07.05.2020
        • 6. Oturum – 03.03.2020
        • 5. Oturum – 18.02.2020
        • 4. Oturum – 24.12.2019
        • 3. Oturum – 10.12.2019
        • 2. Oturum – 26.11.2019
        • 1. Oturum – 05.11.2019
    • İletişim
  • Araçlarımız
    • Enerji Gereksinimi
      • Günlük Enerji Gereksinimi Hesaplama Araçları BiraradaYENİ!
      • Emziren (Emzikli) Anneler İçin Vücut Ağırlığı (Kilo) ve Enerji Gereksinimi Hesaplama AracıYENİ!
      • Gebe (Hamile) Anne Adayları İçin Vücut Ağırlığı (Kilo) ve Enerji Gereksinimi Hesaplama AracıYENİ!
      • Amputasyonlu (Ampüte) Bireyler İçin Enerji Gereksinimi Hesaplama Aracı
      • Henry 2005 Eşitlikleri ile Enerji Gereksinimi Hesaplama Aracı
      • Harris-Benedict Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • FAO, WHO, UN:, 2001 Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • Mifflin & St. Jeor Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • Schofield Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • Estimated Energy Requirement (EER) Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
    • Vücut Kompozisyonu
      • Vücut Kompozisyonu Hesaplama Araçları Birarada
      • Beden Kütle İndeksi (BKİ) Hesaplama Aracı
      • Bel Çevresi Ölçümünde Risk Değerlendirmesi Aracı
      • Vücut Şekil İndeksi (VŞİ) Hesaplama Aracı
      • Yağsız Vücut Kütlesi (Fatt Free Mass) Hesaplama Aracı
      • İdeal Ağırlık Hesaplama Aracı
      • Vücut Yüzey Alanı Hesaplama Aracı
      • Toplam Vücut Yağı Hesaplama Aracı
      • Toplam Vücut Suyu Hesaplama Aracı
  • Sporcular
  • Fit Tarifler
  • BirBesPedi
  • Diğer
    • Aylara Göre Besin Listeleri
    • Mevsimine Göre Balıklar
    • Mevsimine Göre Sebzeler
    • Mevsimine Göre Meyveler
Bulunamadı
Tüm Sonuçları Gör
BirBes.com - Beslenme ve Diyetetik Biliminin Geleceği

BirBes > Beslenme İlkeleri > Demir (Fe) Nedir? Hangi Besinlerde Bulunur? Eksikliğinde Neler Görülür?

Demir (Fe) Nedir? Hangi Besinlerde Bulunur? Eksikliğinde Neler Görülür?

Dyt. Hatice Büşra Torbacı Dyt. Hatice Büşra Torbacı
― Beslenme İlkeleri
0
Demir (Fe) Nedir? Hangi Besinlerde Bulunur? Eksikliğinde Neler Görülür?

İnsanlar için önemli minerallerden biri olarak bilinen demirin (Fe), vücutta yaklaşık %60-70’i hemoglobinin yapısında yer almaktadır. Demirin elektronları bağlama özelliği olup, bu özellik sayesinde enerji üretimine de katılmaktadır. DNA ve RNA sentezi gibi metabolik faaliyetlerde de rol oynayan Fe, dokulara serbest olarak değil; transferrin proteinine bağlı olarak taşınır.

Organizmada bulunan Fe; hem demir* ve non hem demir* olarak iki form ihtiva eder. Bu formlardan hem demir, Fe+2 simgesiyle gösterilip, ferröz demiri ifade ederken; non hem demir ise, Fe+3 simgesiyle gösterilerek ferrik demiri ifade etmektedir. Kanda bulunan Fe+2 demirin, Fe+3 demire okside olması söz konusudur. Oksidasyon işlemini gerçekleştiren protein ise hefaestindir. Transferrin, proteini kendisine iki adet Fe+3 (ferrik) demir bağlayarak hücrelere taşımaktadır.

Demir Hangi Besinlerde Bulunur?

Genel olarak hem demir; et, sakatat, yumurta, karaciğer gibi besinlerde bulunurken, non hem demir ise daha çok bitkisel kaynaklarda bulunur. Bu kaynaklar arasına yeşil yapraklı sebzeler ve tahıllar girer. Kuru meyveler ve pekmez gibi besinler de Fe içermektedir.

Bitkisel kaynaklı demirin emilimi, hayvansal kaynaklı demirin emilimine göre çok daha zordur. Emilimi arttırabilmek amacıyla, diyette askorbik asit* içeren besinler tüketilebilir.

Tahıl gruplarında bulunan ve Fe emilimine engel olan fitatların etkisiz hale getirilmesi için, ekmek yapımında mayalandırma işlemi uygulanmalıdır.

  • Çay da içeriğindeki fenolik bileşiklerden dolayı, Fe emilimini azaltan bir içecektir. Fe eksikliği yaşayan bireylerin çayı, yemek aralarında ve açık içmesi önerilmektedir.

Fe Eksikliği Hangi Durumlara Yol Açar?

Fe eksikliğinde görülen en tipik rahatsızlık, demir eksikliği anemisidir. Günlük olarak aldığımız Fe, hemoglobin yapımı için yetersiz kalır ve bu durum Fe eksikliği anemisi olarak tanımlanır. Özellikle gelişme ve öğrenme çağındaki çocukların sağlığını etkilemekte, yaşıtlarından geri duruma düşmelerine sebep olmaktadır. Bu tip çocuklarda zihinsel ve psikomotor gelişim takip edilmelidir.

  • Çocuklarda görülen demir eksikliği anemisinin nedenlerinden biri, doğumdan sonra ilk 6 ay boyunca çocuklara yalnızca anne sütü vermek yerine, diğer gıdaların (örneğin inek sütü) verilmesi olabilir. Anne sütünün diğer gıdalara oranla Fe emilim oranı yüksektir. İlk 6 ay içinde anne sütüne takviye olarak inek sütü verilmesi emilimi bozabilmektedir.

Anne adayları, yeterli ve dengeli beslenmedikleri takdirde, Fe eksikliği anemisi açısından riskli grupta yer alır. Ayrıca, regl dönemlerinde düzensizlik görülen ve yetersiz beslenen kadınlar da Fe eksikliği anemisinden olumsuz yönde etkilenebilmektedir.

  • Yapılan bir araştırmaya göre; doğum sayısının artmasıyla beraber, kadınlarda anemi görülme oranı da artmaktadır.

Fe eksikliği anemisi açısından riskli diğer bir grup da yaşlılardır. Yaşlılarda görülen aneminin; fiziksel performans ve güçte azalma, kognitif bozukluk, düşmeye yatkınlık, zayıflık, hastanede kalış süresinin artması, ameliyat sonrası risk, daha fazla sayıda komorbidite* ve mortalite* gibi çeşitli olumsuz sağlık sonuçları ile ilgili olduğu bildirilmektedir. Aynı zamanda, böbreklerde görülen fonksiyon bozuklukları sonucunda da anemi görülebilir.

  • Yapılan bir araştırmaya göre, hastalarda hemoglobin düzeyleri; nefroloji* ve hemato-onkoloji* hastalarında, diğer anemik hastalara kıyasla daha düşük düzeylerde seyrederken, kardiyoloji hastalarında daha yüksek düzeylerde bulunmuştur.

Demir eksikliği anemisine birçok durum yol açabilir. Örneğin; kancalı kurtlar, insan vücudunda eritrositleri* ve antikoagülanları* parçalayarak beslenir. Sıtma hastalığına sebep olan Plasmodium da hemoglobini besin kaynağı olarak kullanır.

Sonuç olarak;

Demir yetersizliği anemisi, her yaşta görülebilen ve nütrisyonel kaynaklı olabilen bir sağlık sorundur. Fazla Fe alımı toksik etkiler gösterebileceğinden, özel bir durum olmadıkça günlük olarak tavsiye edilen miktarların dışına çıkılmamalıdır.

  • Günlük önerilen alım miktarları; yetişkin erkek bireyler için 10 mg, kadınlar için 15-18 mg ve hamileler için 27-30 mg olarak belirtilmiştir.

SÖZLÜK

Antikoagülan: Kanda pıhtılaşmayı engelleyen maddeler
Askorbik asit: C vitamini
Eritrosit: Kırmızı kan hücresi
Hematoloji: kan hastalıkları bilimi
Hem demir: organik yapıdaki demir
Komorbidite: Eşlik eden hastalık
Mortalite: Ölüm oranı
Nefroloji: böbrek hastalıklarını konu alan hekimlik dalı
Non hem demir: inorganik yapıdaki demir
Onkoloji: kanser bilimi

KAYNAKLAR

CASSAT, J., & SKAAR, E. (2013). IRON IN INFECTION AND IMMUNITY. CELL HOST & MICROBE, 509-519.

Eroğlu Samur, G. (2012). VİTAMİNLER MİNERALLER VE SAĞLIĞIMIZ. ANKARA: HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ.

Küçük, Ö., Göçmen, A. Y., & Biçer, S. (2013). İŞTAHSIZLIĞI OLAN ÇOCUKLARDA DEMİR EKSİKLİĞİ ANEMİSİ SIKLIĞI. BOZOK TIP DERGİSİ, 37-41.

TÜZÜN, Y., & YAKUT, M. (2009). DEMİR METABOLİZMASI VE HEREDİTER HEMOKROMATOZİS. Güncel Gastroenteroloji, 94-101.

Wawer, A. A., Jennings, A., & Fairweather-Tait, S. J. (2018). IRON STATUS IN THE ELDERLY: A REVIEW OF RECENT EVIDENCE. MECHANISMS OF AGEING AND DEVELOPMENT, 1-51.

Yaman Tunç, S., Yaman Görük, N., Ceylan, B., & Tunç, N. (2012). Kadın doğum polikliniğine başvuran kadınlarda gebelik ve demir eksikliği anemisi ilişkisi. JOURNAL OF CLİNİCAL AND EXPERİMENTAL INVESTIGATIONS, 49-52.


Etiketler: demirmineral
Uyarı! Referans gösterimi için aşağıdaki şablonu kullanınız.
Torbacı, H. (2018). Demir (Fe) Nedir? Hangi Besinlerde Bulunur? Eksikliğinde Neler Görülür?. Beslenme İlkeleri. URL: https://www.birbes.com/?p=6507. Erişim Tarihi: 30 Mayıs 2023.
Warning! Use the template below for reference representation.
Torbacı, H. (2018). Demir (Fe) Nedir? Hangi Besinlerde Bulunur? Eksikliğinde Neler Görülür?. Beslenme İlkeleri. URL: https://www.birbes.com/?p=6507. Date of Access: May 30 2023.

Benzer Yazılar

Manganez (Mn) Nedir? Hangi Besinlerde Bulunur? Faydaları Ve Zararları Nelerdir?

Manganez (Mn) Nedir? Hangi Besinlerde Bulunur? Faydaları Ve Zararları Nelerdir?

Zeynep Gökçe

İnsan vücudunun yaklaşık %5‘i minerallerden oluşur. Bazıları diş ve kemik gibi sert dokuların yapılarında bulunur. Hücrelerin çalışması için çoğu mineral...

Besin İnsülin İndeksi (Bİİ) Nedir? Glisemik İndeks İle Farkı Nedir?

Besin İnsülin İndeksi (Bİİ) Nedir? Glisemik İndeks İle Farkı Nedir?

Dyt. Seren Erdoğan

Günümüzde insülin kullanan diyabetli bireylerde tedavi dozları karbonhidrat sayımı yöntemi ile belirlenmektedir. Karbonhidrat sayımı ve besinlerin glisemik indeks bilgileri, olası...

İyot (I) Nedir? Hangi Besinlerde Bulunur? Eksikliğinde Neler Görülür?

İyot (I) Nedir? Hangi Besinlerde Bulunur? Eksikliğinde Neler Görülür?

Dyt. Zeynep Avar

İyot Nedir? Besinler ve su ile birlikte dışarıdan temin edilen eser elementlerden biri olan iyot; anne karnından itibaren yaşam boyunca...

Renk Verici Madde: Polifenol Nedir? Sağlık Üzerine Etkileri Nelerdir?

Renk Verici Madde: Polifenol Nedir? Sağlık Üzerine Etkileri Nelerdir?

Dyt. İpek Nedirli

Polifenoller bitkisel kaynaklı olup, antioksidan özelliğe sahip biyoaktif bileşiklerdir. Yiyecekler üzerinde renk, lezzet, koku bakımından etkilere sahiptirler. Çoğunluğu bitkilerin metabolitleridir....

Histidin Aminoasiti Nedir? Vücuttaki Etkileri Nelerdir? Hangi Besinlerde Bulunur?

Histidin Aminoasiti Nedir? Vücuttaki Etkileri Nelerdir? Hangi Besinlerde Bulunur?

Dyt. Ayşegül Şen

Histidin, her bireyin vücudunda bulunması gereken esansiyel bir aminoasittir ve besinler yolu ile vücuda alınır. Bu esansiyel aminoasiti farklı tür...

Bir cevap yazın Cevabı iptal et

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Son Yazılar

Kurkumin Nasıl Elde Edilir? Sağlık Üzerine Etkileri Nelerdir?
Bir Besin Ansiklopedisi

Kurkumin Nasıl Elde Edilir? Sağlık Üzerine Etkileri Nelerdir?

Dyt. Aysun Güler Godri
Geçirgen Bağırsak Sendromu Nedir? Belirtileri Nelerdir? Beslenme Tedavisi Nasıldır?
Yetişkin Hastalıklarında Beslenme

Geçirgen Bağırsak Sendromu Nedir? Belirtileri Nelerdir? Beslenme Tedavisi Nasıldır?

Dyt. Neslihan Yeşilotalı
Kırmızı Pancarın Faydaları Nelerdir? Hangi Hastalığa İyi Gelir?
BirBesPedi

Kırmızı Pancarın Faydaları Nelerdir? Hangi Hastalığa İyi Gelir?

Dyt. Cemre Kamalı
  • Ana Sayfa
  • Hakkımızda
  • Araçlarımız
  • Kullanıcı Sözleşmesi
  • Telif Hakkı

2018 © BirBes - Beslenme ve Diyetetik Biliminin Geleceği. Tüm Hakları Saklıdır.

Bulunamadı
Tüm Sonuçları Gör
  • Ana Sayfa
  • Hakkımızda
    • Bilimsel Etkinliklerimiz
      • BirBes Seminerleri
      • Klinik Beslenme Günleri
      • Mor Fesleğen Serisi
    • İletişim
  • Araçlarımız
    • Enerji Gereksinimi
      • Günlük Enerji Gereksinimi Hesaplama Araçları Birarada
      • Emziren (Emzikli) Anneler İçin Vücut Ağırlığı (Kilo) ve Enerji Gereksinimi Hesaplama Aracı
      • Gebe (Hamile) Anne Adayları İçin Vücut Ağırlığı (Kilo) ve Enerji Gereksinimi Hesaplama Aracı
      • Amputasyonlu (Ampüte) Bireyler İçin Enerji Gereksinimi Hesaplama Aracı
      • Henry 2005 Eşitlikleri ile Enerji Gereksinimi Hesaplama Aracı
      • Harris-Benedict Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • FAO, WHO, UN:, 2001 Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • Mifflin & St. Jeor Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • Schofield Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
      • Estimated Energy Requirement (EER) Formülü ile Günlük Enerji Hesaplama Aracı
    • Vücut Kompozisyonu
      • Vücut Kompozisyonu Hesaplama Araçları Birarada
      • Beden Kütle İndeksi (BKİ) Hesaplama Aracı
      • Bel Çevresi Ölçümünde Risk Değerlendirmesi Aracı
      • Vücut Şekil İndeksi (VŞİ) Hesaplama Aracı
      • Yağsız Vücut Kütlesi (Fatt Free Mass) Hesaplama Aracı
      • İdeal Ağırlık Hesaplama Aracı
      • Vücut Yüzey Alanı Hesaplama Aracı
      • Toplam Vücut Yağı Hesaplama Aracı
      • Toplam Vücut Suyu Hesaplama Aracı
  • Sporcular
  • Fit Tarifler
  • BirBesPedi
  • Diğer
    • Aylara Göre Besin Listeleri
    • Mevsimine Göre Balıklar
    • Mevsimine Göre Sebzeler
    • Mevsimine Göre Meyveler

2018 © BirBes - Beslenme ve Diyetetik Biliminin Geleceği. Tüm Hakları Saklıdır.