Diyetisyen olmadığı halde, tek amacı gündemde kalmak olan kişilerin, insan sağlığını doğrudan etkileyen ve son zamanlarda hızla artan “diyetisyencilik” popülaritesine kapılarak sarfedilen; kanıtsız ve bilimsel verilere dayanmayan söylemleri, medya sayesinde gündemde kalmaya ve yayılmaya devam etmektedir.
- “BirBes – Geleceğin Diyetisyenleri” olarak, mesleğimizin temelini oluşturan “beslenme” konularındaki bu söylemleri; teker teker ve itina ile mercek altına alıyoruz.
” – Ekmeğin hiçbir türlüsünü, tam buğdayını da tam tahılını da yemeyin, zararlıdır! Fakat siyez buğdayından yapılan ekmekleri yiyebilirsiniz.”
Beslenmenin yüzyıllardır yapı taşı konumunda olan buğdayın, sudan sonra insanoğlu için en önemli ikinci besin kaynağı olduğu bilinmektedir. Günümüzde beslenme uzmanları, danışanlarını (özel bir durum yoksa) tam buğdaydan veya tam tahıldan yapılan ekmeklere yönlendirmektedir.
- “Ekmeğin hiçbir türlüsünü, tam buğdayını da tam tahılını da yemeyin, zararlıdır! Fakat siyez buğdayından yapılan ekmekleri yiyebilirsiniz.” şeklindeki söylemler, toplumu yanlış yöne sürüklemektedir.
Kilo problemi, insülin direnci, kolesterol vb. hastalıkları olan kişiler de dâhil olmak üzere, sağlıklı insanlara da önerilen tam buğday veya tam tahıllı ekmeklerin; beslenme uzmanlarının öncelik verdiği karbonhidrat kaynağı olduğu bilinmelidir.
- Yapılan birçok kongre ve çalışma; günümüzdeki buğdayın genetiği ile oynanmadığını belirtmekte ve tarım ve hayvancılık bakanlığının çiftçiye yetiştirmesi konusunda destek verdiği de bilinmektedir.
Siyez Buğdayı Mı? Modern Buğdaylar Mı?
Siyez buğdayı, modern buğdaylara göre; su tutma kapasitesi daha düşük, “glutensiz” olduğundan dolayı hamur yapısı daha zayıf bir yapıdadır. Ayrıca siyez buğdayının işlenmesi, diğer buğday çeşitlerine göre daha zor olduğundan, ekonomik açıdan daha fazla maliyet oluşturmaktadır.
Ancak, siyez buğdayının besin içeriğine bakıldığında, diğer buğday çeşitlerine göre; glisemik indeksi daha düşük ve potasyum gibi değerli mineraller açısından daha zengin bir içeriğe sahip olduğu da görünmektedir.
- Artıları ve eksileri değerlendirildiğinde; sağlık problemi olmayan bireylerin siyez buğdayı tercih etmesinde bir sakınca olmadığı gibi, böyle bir zorunluluk olmadığı da kaçınılmaz bir gerçektir.
- Tıpkı siyez buğdayı ile yapılmış ekmekte olduğu gibi, tam buğday veya tam tahıllı ekmeklerin tercih edilmesinde (özel bir durum yoksa) de sağlık açısından hiçbir sakınca yoktur.
- Bir kesim tarafından öne sürülen, ekonomik olarak pahalı sayılabilecek olan siyez buğdayının övülmesi ve aynı zamanda diğer ekmek türlerinin karalanması; arkasında yatan bir pazarlama stratejisinin olup, olmadığını düşündürmektedir. Karar vermek, toplumumuzun öngörüsüne aittir.
Sonuç olarak;
Ülkemizin eşsiz güzelliklerinden biri olan buğday, “diyetisyen” bilgisine ve yeterliliğine sahip olmayan kişiler tarafından; kaynak belirtilmeden, bilimsel verilere dayanmayan söylemlerle karalanmakta, dolayısıyla toplum yanlış yönlendirilmektedir.
- Diyetisyen olmayan, diyetisyencilik oynamaya çalışanların dediği gibi; “sadece siyez buğdayından yapılan ekmeği” değil, diyetisyeninizin önerdiği gibi (özel bir durumunuz yoksa); tam buğday veya tam tahıllı ekmeği de gönül rahatlığıyla tüketmeye devam edebilirsiniz.
- Kısaca; diyetisyeniniz ne önerirse, size en uygun olan o’dur. Çünkü; #DiyetiDiyetisyenYazar
Zencirci, D. A. (2016). Einkorn Wheat (Triticum monococcum ssp. monococcum) Tolerates. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi.